ภาวะต่อมลูกหมากโต (Benign Prostatic Hyperplasia) คือ ภาวะที่ต่อมลูกหมากมีขนาดใหญ่ขึ้น ต่อมลูกหมากโตอาจจะไปปิดกั้นหรือชะลอการขับปัสสาวะออกจากท่อปัสสาวะ
โรคต่อมลูกหมากโต (BPH) มักพบในผู้ชายที่อายุ 40 ปีขึ้นไป บุคคลนั้นอาจสังเกตเห็นว่า จะปัสสาวะบ่อยขึ้นโดยเฉพาะในเวลากลางคืน นอกจากนี้ยังอาจมีปัญหาเกี่ยวกับการปัสสาวะ เช่น ไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้หรือปัสสาวะลำบาก
ต่อมลูกหมากเป็นต่อมขนาดเล็กที่เป็นส่วนหนึ่งของระบบสืบพันธุ์เพศชาย อยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะ ล้อมรอบท่อปัสสาวะ ท่อปัสสาวะเป็นโครงสร้างคล้ายท่อบาง ๆ ที่ทำหน้าที่ลำเลียงน้ำอสุจิและปัสสาวะออกจากร่างกาย
นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของถุงน้ำเชื้อ ต่อมลูกหมากสร้างของเหลวที่รวมกับตัวอสุจิ เพื่อสร้างน้ำอสุจิ โดยปกติแล้วปัสสาวะจะไหลออกจากกระเพาะปัสสาวะผ่านส่วนของท่อปัสสาวะที่ต่อมลูกหมาก และออกจากร่างกาย เมื่อเป็นโรคต่อมลูกหมากโตจะไปกดท่อปัสสาวะส่งผลให้เกิดปัญหาการอุดตัน และการถ่ายปัสสาวะ
โรคต่อมลูกหมากโตยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่ตามที่สถาบันโรคเบาหวานแห่งชาติ โรคทางเดินอาหารและโรคไตผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่า ปัจจัยในเรื่องของอายุและฮอร์โมนจะมีบทบาทให้การเกิดต่อมลูกหมากโต
อาการเริ่มต้นของต่อมลูกหมากโต (BPH) โดยทั่วไป มักจะมีการปัสสาวะบ่อยขึ้น เมื่อต่อมลูกหมากโตขึ้นจะไปกดกระเพาะปัสสาวะมากขึ้น จะทำให้ยากต่อการกักเก็บปัสสาวะ และผลที่ได้คือ อาการปวดปัสสาวะ ทำให้ต้องเข้าห้องน้ำบ่อยขึ้น โดยเฉพาะในเวลากลางคืน
ปัญหาอื่น ๆ ที่พบในโรคต่อมลูกหมากโต ได้แก่
ประมาณ 10–20% ของผู้ที่มีปัญหา BPH จะมีอาการปวดกระดูกเชิงกรานด้วย อย่างไรก็ตามหากประสบปัญหาทางเดินปัสสาวะควรรีบไปพบแพทย์ เพราะการวินิจฉัยในระยะเริ่มต้น สามารถช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนและช่วยในการวินิจฉัยเกี่ยวกับโรคมะเร็งได้
ถึงแม้ว่าจะไม่มีอาการเจ็บป่วยต่างๆ แต่ก็ควรจะเข้ารับการตรวจวินิจฉัยคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากเป็นประจำ
ประเภทของการรักษามักขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ ในบางกรณีอาจไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา แต่ในบางครั้งแพทย์อาจตัดสินใจติดตามอาการ ถึงแม้ว่าผู้ป่วยมีอาการเล็กน้อย หรือไม่มีอาการเลย การตรวจต่อมลูกหมากประจำปีจึงมีความจำเป็นอย่างมากที่ต้องทำสม่ำเสมอ
ยาที่มักใช้ในการรักษา ได้แก่ :
Alpha-blockers: ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของปัสสาวะ โดยการผ่อนคลายเนื้อเยื่อของกล้ามเนื้อในท่อปัสสาวะ และคอของกระเพาะปัสสาวะ ผลข้างเคียงจะทำให้ความดันโลหิตลดลงและเวียนศีรษะได้
5-alpha reductase inhibitors: สามารถลดอาการปวดปัสสาวะได้โดยการหดตัวของต่อมลูกหมาก ช่วยลดความเสี่ยงของมะเร็งต่อมลูกหมากประมาณ 25% บางครั้งแพทย์อาจสั่งให้ใช้ยาทั้งสองร่วมกัน
หากยาไม่ได้ผลการผ่าตัดอาจเป็นทางเลือกที่ดี การผ่าตัดส่องกล้องจะมีแผลเล็กน้อยและผู้ป่วยจะฟื้นตัวได้เร็ว
การยกท่อปัสสาวะ ศัลยแพทย์จะใช้เข็มเพื่อใส่รากเทียมที่ยกต่อมลูกหมากเพื่อไม่ให้อุดตันท่อปัสสาวะ
Convective water vapor ablation การใช้ไอน้ำเพื่อฆ่าเนื้อเยื่อต่อมลูกหมากที่ไม่ต้องการ ศัลยแพทย์จะฉีดพลังงานความร้อนจากไอน้ำเข้าไปในต่อมลูกหมาก
Transurethral microwave therapy (TUMT) แพทย์จะใส่สายสวนที่มีเสาสัญญาณผ่านท่อปัสสาวะ โดยเสานี้จะส่งคลื่นไมโครเวฟซึ่งฆ่าเนื้อเยื่อที่ไม่ต้องการได้
Catheterization แพทย์จะสอดท่อเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะเพื่อให้ปัสสาวะผ่านไปได้ การสวนท่อก็เพื่อช่วยระบายน้ำในกระเพาะปัสสาวะได้ดีขึ้น
การรักษาด้วยวิธีเหล่านี้จะช่วยเพิ่มการไหลเวียนของปัสสาวะให้ดีขึ้น แต่อาจจำเป็นต้องได้รับการรักษาเพิ่มเติมในภายหลัง การรับประทานยาอาจช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นซ้ำของต่อมลูกหมากโตได้
ผู้ที่มีอาการรุนแรงอาจจำเป็นต้องผ่าตัดเอาเนื้อเยื่อที่เป็นสาเหตุของการอุดตันออกจึงจะช่วยให้หายได้
การฉีดอนุภาคเคมีบางชนิด เข้าไปในหลอดเลือดเพื่อนำไปสู่ต่อมลูกหมาก แต่ทั้งนี้นักวิทยาศาสตร์ยังคงตรวจสอบว่าการรักษาแนวนี้มีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพหรือไม่
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก