สมองขาดออกซิเจน (Cerebral Hypoxia) : อาการ สาเหตุ การรักษา

สมองขาดออกซิเจน (Cerebral Hypoxia) : อาการ สาเหตุ การรักษา

17.03
14205
0

สมองขาดออกซิเจน (Cerebral Hypoxia) เกิดขึ้นเมื่อออกซิเจนที่ลำเลียงไปยังสมองนั้นถูกทำให้ลดลง ซึ่งปกติแล้วเกิดจากเลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลง แต่ไม่ได้ขาดไปอย่างสิ้นเชิง

สมองนั้นอยู่ได้โดยออกซิเจน แม้ว่าจะเป็นเพียง  1 นาทีที่ไม่ได้รับออกซิเจนก็อาจก่อให้เกิดความเสียหายที่รุนแรง ภาวะสมองขาดออกซิเจนเกิดขึ้นเมื่อสมองนั้นไม่ได้รับออกซิเจนเลย เมื่อออกซิเจนที่ไปเลี่ยงสมองนั้นลดลง ซึ่งปกติมาจากเลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลง จึงทำให้สมองขาดออกซิเจน

ใบบางกรณี สมองจะตอบสนองต่อภาวะนี้โดยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดเข้าสู่สมองเพื่อที่จะได้รับออกซิเจนมากขึ้น ถึงแม้ว่าการตอบสนองของสมองแบบนี้จะช่วยชีวิตของเราจากการขาดออกซิเจนได้ แต่มันก็สามารถทำให้เกิดอาการทางหลอดเลือดต่าง ๆ เช่น เลือดออกในสมอง โรคหลอดเลือดสมอง และ เส้นเลือดในสมองแตก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อผู้ป่วยมีปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือดอยู่แล้ว

สมองขาดออกซิเจนสามารถทำให้เกิดความเสียหายต่อสมองในทันที และระยะยาว ซึ่งการหายจากภาวะสมองขาดออกซิเจนที่รุนแรงนั้นไม่สามารถคาดเดาได้ หากคุณสงสัยว่ามีภาวะสมองขาดออกซิเจน ควรรีบพบแพทย์ทันที

ประเภทของสมองขาดออกซิเจน

แพทย์จำแนกการขาดออกซิเจนออกเป็น 4 ชนิด เรียงตามความรุนแรงน้อยสุดไปมากสุด:

  • สมองขาดออกซิเจนประเภท Diffuse cerebral hypoxia ทำให้การทำงานของสมองบกพร่องเนื่องจากออกซิเจนในเลือดต่ำมีอาการตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงปานกลาง สมองขาดออกซิเจนชนิดนี้เกิดขึ้นในผู้เล่นกีฬาชนิดที่ต้องกลั้นหายใจเป็นเวลานาน หรือกีฬาที่ต้องถูกล็อคจากคู่ต่อสู้ เช่น กีฬายิวยิตสู

  • สมองขาดออกซิเจนประเภท Focal cerebral ischemia เกิดขึ้นเมื่อสมองบางส่วนได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ ซึ่งเป็นโดยปกติเป็นผลมาจาก เลือดออก เส้นเลือดแตก หรือเส้นเลือดอุดตัน

  • สมองขาดออกซิเจนชนิด Global cerebral ischemia คือการหยุดไหลเวียนของเลือดในสมอง และทำให้เกิดภาวะสมองขาดเลือดอย่างรวดเร็ว เส้นเลือดในสมองแตกอย่างรุนแรง อาการบาดเจ็บ เช่น แผลที่ถูกยิง การถูกบีบคอ และการขาดอากาสหายใจทำให้เกิดภาวะที่สมองมีการขาดเลือดทั้งหมด

  • สมองขาดออกซิเจนประเภท Cerebral infarction คือการหยุดไหลเวียนของเลือดในสมองหลายจุด ซึ่งทำให้เกิดความเสียหายอย่างรุนแรง เส้นเลือดแตกในสมองเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อย

อาการของสมองขาดออกซิเจน

สมองขาดออกซิเจนเป็นเหตุเร่งด่วนทางการแพทย์ และผู้ป่วยก็มักจะรู้สาเหตุหากเป็นการบาดเจ็บจากการตกลงมาจากที่สูงหรือลื่นล้ม แต่หากเป็นเส้นเลือดในสมองแตกหรือปัญหาอื่น ๆ อาการจะแสดงออกมาช้ากว่า

สัญญาณเตือนว่าสมองของคุณกำลังขาดออกซิเจน:

  • รู้สึกวิงเวียนศีรษะ

  • ความดันในสมองสูง หรือ หน้าแดง ซึ่งเป็นการที่ร่างกายสูบฉีดเลือดเพื่อที่จะไปทดเเทนออกซิเจนที่ขาด ผู้ป่วยบางรายมีอาการปวดหัวรุนแรง

  • หมดสติ

  • ชัก

  • อารมณ์ พฤติกรรม การตัดสิยใจ เปลี่ยนไป การตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ แย่ลง หลงลืม หรือ ไม่รู้ว่าตัวเองอยู่ที่ไหน

  • อ่อนเพลีย โดยเฉพาะอ่างยิ่งเพียงข้างเดียวของร่างกาย ซึ่งหากมีอาการเส้นเลือดในสมองแตกจะไม่สามารถยกแขนสองข้างขึ้นเหนือศีรษะ ยิ้ม หรือเป็นอัมพาตครึ่งหน้าได้

  • มีเลือดออกอย่างฉับพลันรอบใบหน้า เส้นเลือดในตาแตก

ผลข้างเคียงระยะสั้นและระยะยาวของภาวะสมองขาดออกซิเจน

ผลข้างเคียงของสมองขาดออกซิเจนนั้นขึ้นอยู่กับว่าสมองขาดออกซิเจนเป็นเวลานานเท่าใด หากขาดออกซิเจนเป็นเวลาสั้น ๆ ก็จะไม่มีผลข้างเคียงใดเลย ตัวอย่างเช่น นักมวยปล้ำที่หมดสติเพราะถูกล็อคที่คอ เมื่อฟื้นขึ้นมาแล้ว สมองจะทำงานตามปกติ แต่ผู้ที่ขาดออกซิเจนในช่วงสั้น ๆ เช่นนี้ ก็ยังจะมีอาการต่าง ๆ ดังนี้:

เสียการรับความรู้สึก  1 หรือ 2 จุดในร่างกาย

สับสน ความจำและการตัดสินใจมีปัญหา

หมดสติ

มองเห็นไม่ชัด หรือสายตาไม่สามารถโฟกัสได้

รู้สึกพะอืดพะอมหรือวิงเวียน

มีอาการปวดหัว ระหว่าง หรือหลังจากการขาดออกซิเจน

Cerebral Hypoxia

หากภาวะสมองขาดออกซิเจนนั้นยาวนานกว่า 60 วินาที มันมักจะทำให้เกิดความเสียหายในระยะยาว หากเกิดขึ้น 2 นาที ความเสียหายของสมองก็จะมากขึ้นไปอีก และหากเป็น 3-4 นาที ก็จะทำให้สมองเกือบที่จะตาย ผลข้างเคียงในระยะยาว มีดังนี้:

  • สมองถูกทำลายเฉพาะจุด การทำนายอาการของโรคนั้นขึ้นอยู่กับบริเวณที่เสียหายของสมอง เช่น หากสมองส่วนที่ถูกทำลายเป็นสมองส่วนที่เกี่ยวกับการพูดและภาษาอาจทำให้เกิดถาวะบกพร่องทางภาษา (aphasia)

  • การหมดสตินาน ๆ นั้นเป็นภาวะฉุกเฉิน ผู้ป่วยบางคนอาจเข้าสู่สภาพผัก (เจ้าหญิงนิทรา) การหมดสติเช่นนี้อาจทำให้สมองรักษาตัวเอง แต่ก็อาจเป็นถาวรได้เช่นกัน

  • โรคลมชัก หรือ ชัก

  • มีความเสียหายต่อทักษะทางด้านกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะกล้ามเนื้อมัดเล็ก บางครั้งเกิดขึ้นเพียงแค่ข้างเดียวของร่างกาย

  • เสียชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการเสียชีวิตทันทีหลังจากขาดออกซิเจน หรือ เสียชีวิตเพราะผลข้างเคียงจากการขาดออกซิเจน

  • ความพิการของทารกแรกเกิด ภาวะสมองขาดเลือดนั้นเกี่ยวข้องกับการบาดเจ็บขณะคลอด ทารกที่ขาดออกซิเจนเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดโรคเรื้อรัง เช่น ภาวะสมองพิการ

การรักษาสมองขาดออกซิเจน

การรักษาที่สำคัญที่สุดคือการนำส่วนที่ทำให้เกิดการขาดออกซิเจนออก ซึ่งอาจต้องใช้วิธี  Heimlich maneuver หรือการใส่ท่อ เส้นเลือดขอดอาจต้องถูกนำออก หรือผู้ป่วยอาจต้องใช้เครื่องช่วยหายใจจนกว่าอาการขากออกซิเจนจะดีขึ้น

หลังจากนั้น ไม่มีวิธีรักษาที่เฉพาะเจาะจงต่อภาวะสมองขาดออกซิเจน สมองเป็นอวัยวะที่ลึกลับ และเราก็ยังไม่รู้ว่าเราจะทำให้สมองที่เสียหายไปแล้วนั้นกลับมาอย่างไรหรือจะสร้างเซลล์สมองขึ้นมาใหม่ได้อย่างไร แพททย์จึงมุ่งเป้าไปที่การรักษาอาการแทน ซึ่งหมายถึงการฝึกให้ร่างกายรู้จักใช้กล้ามเนื้ออีกครั้งผ่านกิจกรรมบำบัด และการบำบัดการพูดเป็นการสอนให้สมองทำงานร่วมกับสมองส่วนที่เสียหาย การบำบัดเหล่านี้ท้าทายและอาจทำให้ท้อแท้ แต่ยิ่งคุณท้าทายสมองของตัวเองเท่าไหร่ มันก็จะยิ่งพัฒนาการทำงานได้ดีขึ้นไปอีก การรักษาอื่น ๆ มีดังนี้:

  • ยาเพื่อป้องกันภาวะสมองขาดออกซิเจนที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต: ซึ่งอาจรวมไปถึงยาเจือจางเลือด

  • ยาปฏิชีวนะที่ช่วยรักษาอาการิดเชื้อที่เกิดหรือเป็นผลมาจากการขาดออกซิเจน

  • การผ่าตัดเพื่อนำส่วนที่ไปขัดขวางการไหลเวียนของเลือดออก

  • การใช้อุปกรณ์ช่วยเหลือต่าง ๆ เช่น รถเข็น เพื่อช่วยให้เคลื่อนไหวได้จากทักษะกล้ามเนื้อที่สูญเสียไป

  • การบำบัดทางจิตวิทยาที่จะช่วยให้คุณกับครอบครัวหาทางออกที่มีประสิทธิภาพที่จะจัดการกับผลข้างเคียงระยะสั้นและระยะยาวได้

นี่คือที่มาในบทความของเรา

Комментарии (0)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *