อาการแพ้ยา (Drug Allergy) คือความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันภายในร่างกายที่มีต่อยา อาจเกิดขึ้นได้กับยาทุกชนิด แต่จะพบได้บ่อยกับยาบางกลุ่ม
สัญญาณและอาการที่เห็นได้ชัดในการแพ้ยา คือ อาการลมพิษ เป็นผื่นหรือมีไข้ การแพ้ยาอาจมีอาการที่รุนแรงและส่วผลต่อระบบต่างๆในร่างกายจนเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
การแพ้ยาจะมีอาการไม่เหมือนกับผลข้างเคียงของยาที่ได้บอกไว้บนฉลากยา และอาการแพ้ยาจะไม่เหมือนกับยาเป็นพิษเนื่องจากได้รับปริมาณยากมากเกินไป
สัญญาณและอาการของการแพ้ยาอย่างรุนแรง มักจะแสดงให้เห็นภายในหนึ่งชั่วโมงหลังจากที่ร่ายกายได้รับยาเข้าไป อาการต่างๆเช่น ผื่นคันสามารถเกิดขึ้นเป็นชั่วโมง วัน หรือยาวนานถึงสัปดาห์
อาการของการแพ้ยาอาจรวมไปถึง :
เป็นอาการที่พยได้ยาก และเป็Anaphylaxis is a rare, นอันตรายถึงชีวิต เพราะจะทำให้เกิดความผิดปกติของระบบภายในร่างกายเป็นวงกว้าง โดยมีสัญญาณและอาการดังนี้ :
การแพ้ยามักเกิดขึ้นได้หลายวันหรือหลายสัปดาห์หลังจากที่ร่างกายได้รับยา และอาจจะยังคงมีอาการต่อเนื่องหลังจากที่หยุดใช้ยาแล้ว โดยมีอาการดังนี้ :
อาการแพ้ยาจะเกิดขึ้นเมื่อ ระบบภูมิคุ้มกันภายในร่างกายมีความผิดพลาดในการระบุบว่า ยาที่ได้รับเข้าไปเป็นอันตรยต่อร่างกายเช่น ไวรัสหรือแบคทีเรีย เมื่อระบบภูมิคุ้มกันค้นพบว่ายาเป็นอันตราย ก็จะสร้างแอนติบอดี้สำหรับยาชนิดนั้นขึ้นมา ซึ่งอาจมีอาการได้ตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้รับยา หรือหลังจากได้รับยาไปหลายครั้งแล้วก็ได้
เมื่อมีการรับยาอีกในครั้งต่อไป แอนติบิดี้เหล่านี้จะทำการกำจัดสารเคมีออกไปทันที ทำให้ร่างกายแสดงอาการที่เกี่ยวข้องกับการแพ้ออกมา
ร่างกายอาจจะยังไม่แสดงออกในครั้งแรกที่ได้รับยา แต่มีหลักฐานบางอย่างกล่าวว่า ปริมาณยาในแห่งอาหารเข่น ยาปฏิชีวนะ ก็อาจทำให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายสร้างแอนติบอดี้ได้เช่นกัน
อาการแพ้บางอย่าง เกิดจากกระบวนการที่แตกต่างกันไป นักวิจัยเชื่อว่า ยาบางชนิดสามารถรวมตัวเข้ากับเม็ดเลือดขาวของระบบภูมิคุ้มกันได้ เรียกว่า T-cell ซึ่งจะทำให้เกิดอาการแพ้ยาได้ ตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้รับยาเข้าไป
ยาบางชนิดอาจทำให้เกิดอาการแพ้ แต่ยาบางชนิดอาจจะเกี่ยวจ้องกับอาการแพ้มากกว่า เช่น :
บางครั้งยาอาจทำให้ร่างกายแสดงสัญญาณหรืออาการที่คล้ายกับการแพ้ยา แต่ไม่ได้เป็นเพราะการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย gเรียกว่าการแพ้ยาแบบไม่จำเพาะ หรือ pseudoallergic drug reaction.
ยาส่วนมากที่ทำให้เกิดอาการแพ้เหล่านี้ ได้แก่ :
นอกจากอาการแพ้ยาที่สามารถเกิดได้ทั่วไปแล้ว อาจมีสาเหตุบางอย่างที่ทำให้มีความเสี่ยงมากขึ้น เช่น :
ถ้าหากคุณมีอาการแพ้ยา วิธีการป้องกันที่ดีที่สุดคือ หลีกเลี่ยวการใช้ยาชนิดนั้น หรือใช้วิธีอื่นๆดังนี้ :
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก