Hydroxyzine คืออะไร

Hydroxyzine (ไฮดรอกไซซีน) หรือยาที่คนทั่วไปรู้จักในชื่อทางการค้าว่า Atarax (อาทาแรกซ์) เป็นยาแก้แพ้ในกลุ่ม Piperazine (ไพเพอราซีน) ใช้รักษาใช้เพื่อรักษาอาการคันที่เกิดจากโรคภูมิแพ้ อาการลมพิษ ผื่นแพ้ อาการคันตามผิวหนัง แก้ คลื่นไส้อาเจียน เมารถ เมาเรือ ยานี้เป็นยาต้านฮีสตามีน (Antihistamine) และทำงานโดยการปิดกั้นสารตามธรรมชาติอย่างสารฮีสตามีน (histamine) ที่ร่างกายผลิตขึ้นเมื่อเกิดอาการแพ้ ยาไฮดรอกไซซีนยังใช้เป็นยากล่อมประสาท ยาลดความตึงเครียด ในระยะสั้นเพื่อรักษาอาการวิตกกังวลหรือใช้เพื่อช่วยให้คุณรู้สึกง่วงหรือผ่อนคลายก่อนและหลังจากการผ่าตัด ยาไฮดรอกไซซีนจัดอยู่ในหมวดหมู่ของยาอันตราย และจัดอยู่ในประเภท Pregnancy Category C (ระดับความปลอดภัยในคนท้อง) เพื่อความปลอดภัยในการใช้ยาจึงควรใช้ยานี้ภายใต้คำสั่งของแพทย์เท่านั้น

กลไกการออกฤทธิ์ของยา Hydroxyzine

   กลไกการออกฤทธิ์ของยาไฮดรอกไซซีน คือ ตัวยาจะออกฤทธิ์โดยเข้าไปยับยั้งการทำงานของตัวรับ (Receptor) ที่เรียกว่า Histamine H1-receptor ซึ่งพบในระบบทางเดินอาหาร หลอดเลือด อวัยวะในระบบทางเดินหายใจ นอกจากนี้ยังออกฤทธิ์กล่อมประสาท ลดความตึงเครียด ช่วยให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ทำให้หลอดลมมีการขยายตัว ลดและบรรเทาอาการอาเจียน รวมถึงช่วยบรรเทาอาการปวด เมื่อรับประทานยาเม็ดจะสามารถดูดซึมได้อย่างรวดเร็วจากระบบทางเดินอาหารและออกฤทธิ์หลังการรับประทานภายในประมาณ 15-30 นาที โดยระยะเวลาการออกฤทธิ์ยาจะอยู่ได้นานประมาณ 1-12 ชั่วโมง (โดยเฉลี่ยประมาณ 3-4 ชั่วโมง) ขึ้นอยู่กับอาการของโรคและสภาพร่างกายของผู้ป่วย เมื่อตัวยาเข้าสู่กระแสเลือดแล้วจะเข้าไปจับกับพลาสมาโปรตีนประมาณ 93% และจะถูกส่งไปเผาผลาญหรือเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเคมีที่ตับ ร่างกายจะต้องใช้เวลาประมาณ 20-24 ชั่วโมง ในการกำจัดปริมาณยาครึ่งหนึ่งในกระแสเลือดโดยผ่านทิ้งไปกับปัสสาวะและอุจจาระ ยาไฮดรอกไซซีนช่วยแก้อาการแพ้ผื่นคันตามผิวหนังได้ดี เนื่องจากสามารถตรวจพบปริมาณยาที่ผิวหนังได้มากกว่าในเลือด

รูปแบบยา Hydroxyzine

• ยาแคปซูลสำหรับรับประทาน เป็นพาโมต (Pamoate) 25 mg.
• ยาแคปซูลสำหรับรับประทาน เป็นพาโมต (Pamoate)  50 mg. 
• ยาแคปซูลสำหรับรับประทาน เป็นพาโมต (Pamoate) 100 mg.
• ยาเม็ดสำหรับรับประทาน เป็นไฮโดรคลอไรด์ 10 mg. 
• ยาเม็ดสำหรับรับประทาน เป็นไฮโดรคลอไรด์ 25 mg.
• ยาเม็ดสำหรับรับประทาน เป็นไฮโดรคลอไรด์ 50 mg.
• ยาสารละลายสำหรับรับประทาน เป็นไฮโดรคลอไรด์ 10 mg./5 ml. (473 ml.)
• ยาสารละลายสำหรับฉีดเข้ากล้ามเนื้อ เป็นไฮโดรคลอไรด์ (Hydrochloride) 25 mg./ml. (1 ml.) 
• ยาสารละลายสำหรับฉีดเข้ากล้ามเนื้อ เป็นไฮโดรคลอไรด์ (Hydrochloride) 50 mg./ml. (1 ml. 2 ml. 10 ml.)
• ยาน้ำเชื่อมสำหรับรับประทาน เป็นไฮโดรคลอไรด์ 10 mg./5 ml. (118 ml. 473 ml.)

ตัวอย่างยา Hydroxyzine

• อาทาแรกซ์ (Atarax)
• อบาคัส (Abacus)
• แอลเลอแรกซ์ (Allerax)
• แอนตี้พรู (Antipru)
• แอนตี้ซีน (Antizine)
• อทาล็อก (Atalog)
• อทาโน 10 (Atano10)
• เซแลกซ์ (Cerax)
• ฮาดาแรกซ์ (Hadarax)
• ฮิสแตน หรือ ฮีสแทน (Histan)
• ไฮซิน (Hizin)
• ไฮดรอก-10 (Hydrox-10)
• ไฮซีน (Hyzine)
• คาแทรกซ์ (Katrax)
• โพลิซีน (Polizine)
• อาร์-แรกซ์ (R-RAX)
• ทาราซิน (Taraxin)
• ทรานโดรซีน (Trandrozine)
• ไซซีน (Xyzine)

สรรพคุณของยา Hydroxyzine

• ยานี้มีสรรพคุณเช่นเดียวกับยาคลอร์เฟนิรามีน (Chlorpheniramine) โดยเฉพาะการใช้รักษาอาการลมพิษ ผื่นแพ้ และอาการคันตามผิวหนัง อันมีสาเหตุมาจากสารฮิสตามีน (Histamine) ซึ่งมีฤทธิ์กระตุ้นให้เกิดอาการแพ้
• ยาช่วยแก้อาการแพ้ผื่นคันตามผิวหนังได้ดีมาก
• ช่วยกล่อมประสาท ลดความตึงเครียด กระวนกระวาย ช่วยผ่อนคลายความกังวล ช่วยให้นอนหลับ
• อาจใช้เป็นยาคลายกังวลในเบื้องแรกก่อนทำการผ่าตัด
• ใช้แก้อาการคลื่นไส้ อาเจียน ที่มีสาเหตุมาจากการเคลื่อนไหว หรือจากการเมารถเมาเรือ เมาเครื่องบิน
• มีบางกรณีที่แพทย์นำยานี้ไปใช้บำบัดอาการของผู้ติดยา
• ยานี้อาจใช้เพื่อรักษาโรคหรืออาการอื่น ๆ ได้ หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกร

วิธีการใช้ยา Hydroxyzine

• รับประทานยานี้พร้อมกับอาหาร หรือรับประทานแยกต่างหาก ตามที่แพทย์กำหนด โดยปกติคือวันละ 3 หรือ 4 ครั้ง
• หากคุณใช้ยาในรูปแบบน้ำ ควรตวงยาอย่างระมัดระวัง โดยใช้เครื่องมือหรือช้อนสำหรับตวงยาโดยเฉพาะ อย่าใช้ช้อนธรรมดา เนื่องจากอาจได้ขนาดยาที่ไม่ถูกต้อง
• ขนาดยาขึ้นอยู่กับอายุ สภาวะทางการแพทย์ และการตอบสนองต่อการรักษา สำหรับเด็กนั้นขนาดยายังขึ้นอยู่กับน้ำหนักตัวอีกด้วย 
• อย่าเพิ่มขนาดยาหรือรับประทานยาบ่อยเกินกว่าที่แพทย์กำหนด
• โปรดแจ้งให้แพทย์ทราบ หากอาการของคุณไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง

ผลข้างเคียงของยา Hydroxyzine

ผลข้างเคียงทั่วไป

• อาจทำให้มีอาการง่วงนอนตั้งแต่ระดับต่ำ ๆ ไปจนถึงระดับกลาง ๆ ตื่นไม่ไหว มึนงง หลงลืม พูดไม่ชัด
• ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ อ่อนเพลีย
• ตาพร่ามัว ปาก จมูก และคอแห้ง ปัสสาวะลำบาก
• อาจมีผลข้างเคียงอื่น ๆ เช่น ง่วงซึม (ง่วงนอนมากกว่าปกติ) ซึมเศร้า หงุดหงิด กระสับกระส่าย ใจสั่น มือสั่น
• เบื่ออาหารหรือเจริญอาหาร (น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น)
• คลื่นไส้ อาเจียน ไม่สบายท้อง ปวดท้อง ท้องเดิน ท้องเสีย หรือท้องผูกจากฤทธิ์แอนติโคลิเนอร์จิก
• มีสารคัดหลั่งออกมามากในระบบทางเดินหายใจ
• อาจพบภาวะหลอดลมเกร็งตัว ชีพจรเต้นผิดปกติ ความดันโลหิตต่ำ ตัวบวม
• ในบางกรณีกับผู้ป่วยบางรายยานี้อาจกระตุ้นให้เกิดลมพิษ ผื่นคันขึ้นเสียเอง ผิวแพ้แสงแดดได้ง่าย
• ในเด็กเล็ก ถ้าใช้ยานี้ในขนาดมากเกินไป อาจทำให้นอนไม่หลับ กระสับกระส่ายหรือชักได้

ผลข้างเคียงรุนแรง

• หายใจลำบาก หัวใจเต้นเร็วหรือเต้นผิดปกติ
• มีความวิตกกังวลมากขึ้น
• ความคิดสับสน เกิดอาการพูดคำคละละเลือน (Slurred speech)
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• ปัสสาวะลำบาก
• ตัวสั่น สั่นเทา (อาการสั่นที่ควบคุมไม่ได้) เกิดภาวะชักกระตุก
• อาการกล้ามเนื้อขยับที่บริเวณดวงตา ลิ้น กราม หรือคอ

การเก็บรักษายา Hydroxyzine

• ควรเก็บที่อุณหภูมิห้อง
• หลีกเลี่ยงแสงหรือความชื้น เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวยาเกิดความเสียหาย
• ไม่ควรเก็บยานี้ในห้องน้ำหรือช่องแช่แข็ง
• ยาไฮดรอกไซซีนบางยี่ห้ออาจจะต้องเก็บรักษาแตกต่างกัน จึงควรตรวจสอบฉลากยาหรือสอบถามเภสัชกรเสมอ เพื่อความปลอดภัย
• โปรดเก็บยาให้ห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
• ไม่ควรทิ้งยาไฮดรอกไซซีนลงในชักโครก หรือเทลงในท่อระบายน้ำ เว้นแต่ได้รับคำแนะนำให้ทำเช่นนั้น
• ควรกำจัดยาด้วยวิธีที่ถูกต้องเมื่อยาหมดอายุ หรือไม่มีความจำเป็นต้องใช้งาน โปรดสอบถามเภสัชกรเพิ่มเติม เกี่ยวกับวิธีการกำจัดยาที่ถูกต้อง