ภาวะไขมันในเลือดสูง Hyperlipidemia คือระดับไขมันในเลือดที่สูงมากกว่าปกติ หรือคอเลสเตอรอลในเลือดสูง คนส่วนใหญ่มักไม่พบอาการใด ๆ แต่การมีไขมันในเลือดสูงสามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและเพิ่มความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมองและเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
คลอเสลเตอรรอลคือโมเลกุลไขมันที่คล้ายกับขี้ผึ้งที่สร้างจากตับเป็นสิ่งที่จำเป็นต่อผนังเซลล์ การทำงานของสมอง การผลิตฮอร์โมนและการเก็บสะสมวิตามิน
มีโปรตีน 2 ชนิดหรือไลโพโปรตีนที่ทำหน้าลำเลียงคอลเลสเตอรอลไปสู่เซลล์ ไลโพโปรตีนที่มีความหนาแน่นต่ำ(LDL) หรือเรียกว่าคอลเลสเตอรรอลไม่ดี ส่วนไลโพโปรตีนที่มีความหนาเเน่นสูง (HDL) เป็นคอลเลสเตอรอลที่ดี คอลเลสเตอรอลไม่ดี (LDL) ก่อให้เกิดผลเสียต่อร่างกายได้ อย่างไรก็ตามคอลเลสเตอรอลที่ดีอย่าง HDL ทำหน้าที่ขัดขวางผลกระทบที่เกิดจากคอลเลสเตอรอลที่ไม่ดี (LDL)
คอลเลสเตอรอลที่มีความหนาแน่นสูง (HDL) มีประโยชน์ต่อร่างกายด้วยการทำหน้าที่ลำเลียงคอลเลสเตอรอลส่วนเกินกลับสู่ตับเพื่อทำลาย ตับสามารถกำจัดคอลเลสเตอรอลส่วนเกินได้ด้วยน้ำดีในตับ ไลโพโปรตีนที่มีความหนาแน่นต่ำ (LDL) ที่ยังคงเหลืออยู่ในกระแสเลือดเป็นอันตรายต่อร่างกายเพราะทำให้เกิดการสร้างคอลเลสเตอรอลส่วนเกินขึ้นในเลือด
ไตรกลีเซอร์ไรด์เป็นไขมันอีกชนิดหนึ่งในเลือดที่ไม่ได้ถูกจัดอยู่ในประเภทของคอลเลสเตอรอลแต่มีส่วนเกี่ยวข้องกับโดยตรงกับโรคหัวใจ ดังนั้นคุณหมอจึงวัดค่าไขมันไตรกลีเซอร์ในคนไข้ที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงด้วย
บุคคลสามารถพัฒนาภาวะไขมันในเลือดสูงได้หากมีอาการดังต่อไปนี้
โดยปกติทั่วไปคนที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงจะไม่มีอาการเจ็บปวดใดๆเกิดขึ้นเช่นเดียวกับผู้ที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงเนื่องจากพันธุกรรมอาจพบอาการไขมันสีเหลืองโตขึ้นบริเวณรอบดวงตาหรือข้อต่อ
โดยปกติแพทย์สามารถตรวจสอบภาวะไขมันในเลือดสูงด้วยการตรวจเลือดเป็นประจำหรือการอาการของโรคที่เกี่ยวข้องกับหัวใจเช่นอาการหัวใจวายหรือหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
การสะสมไขมันส่วนเกี่ยวเป็นเวลานานเป็นสาเหตุทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดเเข็งตัวได้อาการนี้เกิดขึ้นเมื่อไขมันที่เกาะอยู่ตามผนังหลอดของเลือดแดงทำให้หลอดเลือดแคบลงจึงทำให้เลือดไม่สามารถไหลผ่านหลอดเลือดได้อย่างสะดวกจึงเพิ่มโอกาสเสี่ยงที่ทำให้เกิดอาการหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
การใช้ชีวิตและการเลือกทานอาหารเป็นสิ่งสำคัญต่อการป้องกันภาวะไขมันในเลือดสูง
อาหารที่บำรุงรักษหัวใจได้แก่อาหารที่มีกรดไขมันอิ่มตัวต่ำปราศจากไขมันทรานส์และอาหารที่ประกอบไปด้วยไขมันดี การทานผักและผลไม้หลากหลายชนิด การทานไฟเบอร์ที่เพียงพอ การดื่มน้ำให้มากๆและทานธัญพืชเป็นประจำ
การลดน้ำหนักช่วยให้ไลโพโปรตีนชนิดความหนาแน่นต่ำ (LDL) ลดลงได้และยังช่วยให้ระดับคอลเลสเตอรอลและไตรกลีเซอร์ไรด์ลดลงอีกด้วย ซึ่งเป็นการกระตุ้นการทำงานของไลโพโปรตีนชนิดความหนานแน่นสูง (HDL) ให้ช่วยกำจัดคอลเลสเตอรอลไม่ดีออกจากเลือด
การขาดการออกกำลังกายเป็นอีกหนึ่งปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคหัวใจ
การออกกำลังกายแบบปกติทั่วไปช่วยลดคอลเลสเตอรอลที่ไม่ดี(LDL)และเพิ่มการสร้างคอลเลสเตอรอล(HDL)ที่ดีได้นอกจากนี้ยังช่วยทำให้น้ำหนักลดลงได้อีกด้วยหยุดสูบบุหรี่
การสูบบุหรี่ทำให้เกิดปัญหาด้านสุขภาพมากมายที่ทำให้เกิดโรคหัวใจ
สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะไขมันในเลือดสูงได้แก่
ปัจจัยอื่นๆได้แก่
ภาวะไขมันในเลือดสูงจากพันธุกรรมเกิดจากพันธุกรรมที่ผิดปกติ
พ่อเเม่ได้ส่งผ่านยีนที่กลายพันธุ์มาสู่รุ่นลูกทำให้เกิดการสูญหายหรือตัวรับไลโพโปรตีนความหนาแน่นต่ำ (LDL) ทำงานผิดพลาดหมายความว่าร่างกายจะไม่สามารถกำจัดไลโพโปรตีนความหนาแน่นต่ำ (LDL) ออกจากกระเเสเลือดได้ทำให้ปริมาณคอลเลสเตอรอลที่ไม่ดีในเลือดมีปริมาณมากจนก่อให้เกิดอันตราย
กลุ่มคนบางเชื้อชาติเช่น ชาวฝรั่งเศส ชาวแคนาดา ชาวเลบานอนและประชากรส่วนใหญ่ในทวีปแอฟริกาใต้ได้แก่ชาวแอฟริกา ชาวยิวอัชเคนาซิ ชาวเอเชียมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคภาวะไขมันในเลือดสูงที่เกิดจากพันธุกรรม
การดูแลสภาวะไขมันในเลือดสูงด้วยตัวเองสามารถได้โดยการทานอาหารที่สมดุลและการออกกำลังกายเป็นประจำสามารถช่วยทำให้ระดับไลโพโปรตีนในเลือดลดลง
อย่างไรก็ตาพันธุกรรมมีส่วนเกี่ยวข้องกับระดับของคอลเลสเตอรอลดังนั้นการรักษาสุขภาพอย่างเดัยวอาจไม่เพียงพอต่อการลดคอลเสลเตอรอล บางคนอาจต้องการยาลดไขมัน
สำหรับผู้ป่วยด้วยภาวะไขมันในเลือดสูงเนื่องจากพันธุกรรมแพทย์จะสั่งยากลุ่มสแตตินซึ่งได้แก่ ยา simvastatin ยา lovastatin ยา atorvastatin และยา rosuvastatin ให้เพื่อใช้ลดระดับไขมันในเลือด นอกจากนี้ยาเหล่านี้ยังสามาถลดการสร้างไขมันในตับได้อีกด้วย
ยากลุ่มสแตตินมีผลข้างเคียงเช่นทำให้กล้ามเนื้อปวดเมื่อย การที่กล้ามเนื้อเจ็บปวดมักเป็นอาการที่อันตรายแต่เกิดขึ้นไม่มาก นอกจากนี้ยากลุ่มสแตนตินยังสร้างความเสียหายให้กับกล้ามเนื้อหรือทำให้กล้ามสลายไป
ผู้ที่มีอาการเจ็บปวดในกล้ามเนื้อควรได้รับการปรึกษาจากแพทย์ก่อนหยุดทานยา เป็นสิ่งสำคัญที่ควรรักษาสมดุลระหว่างปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคหัวใจและการต่อสู้กับความเสี่ยงของผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นจากการรักษาด้วยการใช้ยากลุ่มสแตติน
ผู้ป่วยที่มีระดับคอลเลสเตอรอลสูงไม่ได้ประสบความสำเร็จหลังจากได้รับการรักษาด้วยยากลุ่มสแตตินบางทีอาจต้องเพิ่มการใช้ยามาขึ้นหรือใช้ยาชนิดอื่นรักษายากลุ่มอื่นนอกเหนือจากยากลุ่มสแตนตินได้แก่ยา ezetimibe และยาทั่วไปอย่างยากลุ่ม fibrates และ niacin
วิธีการรักษาเเนวใหม่เเนะให้ใช้เอนไซม์ PCSK9 ที่มีอยู่ในลดคอลเลสเตอรอลรุ่นใหม่อย่างยา evolocumab (Repatha)
เอนไซม์ PCSK9 อาจจะมีราคาแพงเกินไปดังนั้นคุณหมอความสอบถามคนไข้ก่อนสั่งยาให้ อย่างไรก็ตามมีเเนวทางรักษาที่ราคาถูกกว่าการใช้ยาเหล่านี้เป็นการรักษาด้วยการใช้ยาที่มีเป็นที่นิยมเเละหาซื้อได้ง่าย
รวมถึงการรักษาผู้ที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงเนื่องจากพันธุกรรม ผู้ป่วยเหล่านี้อาจจะไม่สามารถได้รับการรักษาด้วยการใช้ยาเหล่านี้ด้วยเช่นกันหรือสำหรับคนที่เป็นโรคหัวใจก็จะไม่สามารถใช้ยาเหล่านี้เพื่อรักษาระดับคอลเลสเตอรอลไม่ดี (LDL)ส่วนเกินได้ด้วยเช่นกัน
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก