ภาวะในครรภ์เจริญเติบโตช้า (Intrauterine Growth Restriction) คือภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยในประเทศกำลังพัฒนา และเพิ่มอัตราเสี่ยงของการป่วยและตายของทารกก่อนคลอดจนถึงหลังคลอดหนึ่งสัปดาห์ ภาวะนี้หมายถึงทารกในครรภ์น้ำหนักน้อยหรือพัฒนาการช้ากว่าทารกปกติ เมื่อเทียบกับอายุครรภ์และเพศ อายุครรภ์คืออายุของทารกนับจากวันแรกของประจำเดือนครั้งสุดท้ายของมารดา
ในทารกที่โตช้าในครรภ์ น้ำหนักของทารกจะต่ำกว่าเปอร์เซ็นต์ไทล์ที่10 ของน้ำหนักปกติตามอายุครรภ์ โดยการประเมินด้วยอัลตราซาวด์ หากเด็กคลอดครบกำหนดมีน้ำหนักแรกคลอดน้อยกว่า 2500กรัม ถือว่ามีภาวะโตช้าในครรภ์ ภาวะนี้แบ่งเป็นสองแบบคือ
แบบปฐมภูมิคืออวัยวะภายในมีขนาดเล็กกว่าปกติ พบได้20-30%ของทารกที่โตช้าในครรภ์
แบบทุติยภูมิ คือศีรษะและสมองขนาดปกติ แต่ท้องเล็ก ซึ่งจะเกิดมากในไตรมาสที่สาม แบบนี้พบบ่อยกว่า ราว70-80 % ของทั้งหมด
การที่ทารกในครรภ์โตช้า ทำให้เพิ่มอัตราการเกิดภาวะทารกเครียดก่อนและขณะคลอด(คือการที่ทารกอยู่ในภาวะคับขัน) ซึ่งต้องผ่าตัดคลอด ทารกเหล่านี้มักมีปัญหาหลายอย่างเช่น ขาดอากาศหายใจระหว่างการคลอด อุณหภูมิร่างกายต่ำกว่าปกติ นำ้ตาลในเลือดต่ำ เม็ดเลือดแดงมากเกินไป ตัวเหลือง ดูดนมยาก รับอาการผ่านทางเดินอาหารได้น้อย ลำไส้อักเสบและเน่า ติดเชื้อในกระแสเลือดหลังอายุสามวัน และเลือดออกในปอด
เมื่อเด็กกลุ่มนี้เติบโตขึ้น จะพบภาวะแทรกซ้อนระยะยาว รวมทั้งมีการเจริญเติบโตล่าช้า และพัฒนาการของประสาทเสียไป และทารกมักมีอาการของโรคที่เกิดกับผู้ใหญ่ เนื่องจากยีนผิดปกติ
หากวินิจฉัยได้ทันเวลา (โดยการประเมินการเติบโตของทารกเมื่อมารดามาฝากครรภ์) และจัดการกับภาวะนี้ได้ จะช่วยลดอัตราการป่วยและตายก่อนคลอดของทารกได้
อาการสำคัญคือขนาดของทารกในครรภ์ต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนด เมื่อมารดาไปฝากครรภ์ แพทย์จะวัดความยาวของมดลูกจากกระดูกหัวเหน่าถึงยอดมดลูก เพื่อประมาณขนาดของทารก หลังจากสัปดาห์ที่ 20 ความยาวของมดลูกเป็นเซ็นติเมตรจะเท่ากับอายุครรภ์เป็นสัปดาห์ หากพบว่าน้อยกว่า 4 เซ็นติเมตรขึ้นไป เมื่อเทียบจำนวนกับสัปดาห์ที่ตั้งครรภ์ ให้สงสัยว่ามีภาวะทารกโตช้า และน้ำหนักทารกในครรภ์น้อยเกินไปต้องมีการตรวจเพิ่มเติมเพื่อยืนยัน
ระหว่างการตรวจอัลตราซาวด์ หากพบว่าน้ำหนักโดยประมาณของทารกน้อยกว่าเปอร์เซ็นต์ไทล์ที่ 10 หรือน้อยกว่า 90% ของค่าเฉลี่ยน้ำหนักของทารกที่อายุครรภ์เท่ากัน เมื่อแรกคลอด ทารกหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม นับว่าเป็นภาวะทารกโตช้าในครรภ์ แต่ไม่ใช่ทารกทุกคนที่คลอดมาน้ำหนักน้อยต้องมีภาวะทารกโตช้าในครรภ์ ในรายที่รุนแรงอาจทำให้ทารกตายคลอด
อาการของภาวะทารกโตช้าในครรภ์ ในทารกที่ครบกำหนดคลอด
ทารกตัวเล็กไปทั้งตัว หรือขาดอาหาร
ทารกผอม ซีด ปวกเปียก และผิวแห้ง
สายสะดือบางและมักเปื้อนขี้เทา
สาเหตุเกิดได้จากมารดา ทารกและรก ปัจจัยเสี่ยงต่างๆเช่น
ก่อนตั้งครรภ์มารดาอาจจะมีอาการเหล่านี้ :
มารดาน้ำหนักน้อย ตัวเล็ก
มีภาวะของการขาดสารอาหาร เช่น โลหิตจาง ขาดธาตุโฟเลต
ยากจน
ตั้งครรภ์แรก หรือมากกว่าครรภ์ที่ 5
เพิ่งคลอดบุตรและตั้งครรภ์ใหม่
ขณะตั้งครรภ์
น้ำหนักขึ้นน้อย โดยเฉพาะในครึ่งหลังของการตั้งครรภ์
ใช้ร่างกายทำงานหนักปานกลางถึงหนักมาก
มีโรคเรื้อรัง เช่น การดูดซึมของอาหารไม่ดี เบาหวาน โรคไต
การใช้ยาเสพติด สูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
มีภาวะความดันโลหิตสูงจากการตั้งครรภ์
ได้รับออกซิเจนน้อย เช่น อยู่ในที่สูง โลหิตจางอย่างรุนแรง
รกเจริญเติบโตไม่ดีพอ
มดลูกผิดรูป
เลือดไหลผ่านระหว่างมดลูกกับรกไม่พอ เช่น ครรภ์เป็นพิษ เส้นเลือดเสียหายจากเบาหวาน
การตั้งครรภ์แฝด
รวมถึงพันธุกรรม ความผิดปกติของโครโมโซม และการติดเชื้อในมดลูก เช่น toxoplasmosis การติดเชื้ออื่นๆ(syphilis,varicella-zoster, parvovirus B19) หัดเยอรมัน cytomegalovirus (CMV), และการติดเชื้อ herpes
ทารกโตช้าในครรภ์แบบปฐมภูมิจากสาเหตุของพันธุกรรมหรือโครโมโซม การติดเชื้อในมดลูกในอายุครรภ์น้อย และมารดาดื่มเหล้าก็คือสาเหตุที่ทำให้ขนาดทารกในครรภ์จะต่ำกว่าเกณ์
ทารกโตช้าในครรภ์แบบทุติยภูมิ พบบ่อยจากปัจจัยที่กระทบต่อทารกในอายุครรภ์มาก เช่น ครรภ์เป็นพิษระยะแรก ความดันโลหิตสูงเรื้อรัง และมดลูกผิดรูป
การรักษาและการดูแลที่ใช้ทั่วไปคือ การรักษาโรคที่มารดาเป็น การรับประทานอาหารที่มีคุณค่าโภชนาการ และการพักผ่อนให้เพียงพอ
อาจต้องให้คลอดก่อนกำหนด หากตรวจพบทารกอาการไม่ดี การให้สเตียรอยด์และทำคลอดก่อนกำหนดโดยมีผู้เชี่ยวชาญดูแลทั้งมารดาและทารก เป็นวิธีที่ดีที่สุด และควรต้องติดตามดูอาการของทารกตลอดการคลอดเพื่อป้องกันทารกขาดออกซิเจนหรือเกิดให้น้อยที่สุด
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก