กล่องเสียงอักเสบ (Laryngitis) คือการบวมและอักเสบของกล่องเสียง อาจเป็นแบบเฉียบพลันหรือเรื้อรัง แต่โดยส่วนใหญ่อาการจะเกิดขึ้นชั่วคราวและไม่มีผลร้ายแรง สามารถหายเองโดยไม่ต้องรักษาภายใน 7 วัน
กล่องเสียงคือตำแหน่งของสายเสียง มีความสำคัญต่อกระบวนการหายใจ การกลืน และการพูดคุย สายเสียงคือเยื่อเมือกสองพับเล็ก ๆ ที่หุ้มกระดูกอ่อนและกล้ามเนื้อ ซึ่งเมื่อสั่นสะเทือนจะทำให้เกิดเสียง
สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการกล่องเสียงอักเสบ กล่องเสียงอักเสบเฉียบพลันและเรื้อรัง เกิดจากปัจจัยต่าง ๆ ดังนี้
กล่องเสียงอักเสบเฉียบพลัน: สาเหตุส่วนมากของโรคกล่องเสียงอักเสบคือการติดเชื้อไวรัส คล้ายกับสาเหตุของโรคไข้หวัด หรือไข้หวัดใหญ่ การใช้เสียงมากเกินไปก็ทำให้กล่องเสียงอักเสบได้ ตัวอย่างเช่น การเปล่งเสียงดัง หรือตะโกนมากเกินไป
มีกรณีที่พบได้ยากอย่างอาการของโรคคอตีบ หรือการติดเชื้อแบคทีเรีย
กล่องเสียงอักเสบเรื้อรัง: เเกิดจากสาเหตุดังนี้
กรดไหลย้อนเป็นภาวะที่กรดในกระเพาะอาหารและสารอาหารถูกส่งกลับเข้าไปในลำคอ
การติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา หรือปรสิต
ไซนัสอักเสบเรื้อรัง
ไอมากเกินไป
การสัมผัสกับสารที่ก่อให้เกิดอาการระคายเคืองจากการหายใจ เช่น สารก่อภูมิแพ้ หรือควันพิษ
การดื่มแอลกอฮอล์มาก ๆ
การใช้เสียงที่ไม่ถูกต้อง หรือใช้เสียงมากเกินไป
การสูบบุหรี่รวมถึงได้รับควันบุหรี่จากผู้อื่น
การใช้ยาสเตียรอยด์ด้วยการสูดดม เช่น ยารักษาอาการหอบหืด
โรคเบาหวาน (โดยเฉพาะโรคเบาหวานประเภท 2)
การสูบบุหรี่
ต่อมไทรอยด์มีปัญหา เช่น ต่อมไทรอยด์สร้าง และปล่อยฮอร์โมนออกมามากเกินไป หรือ ภาวะที่ต่อมไทรอยด์สร้างและปล่อยฮอร์โมนออกมาน้อยเกินไป
โรคลูปัส หรือโรคภาวะภูมิคุ้มกันร่างกายบกพร่อง
โรคกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ หรือการติดเชื้อของกล้ามเนื้อหัวใจ มีสาเหตุจากไวรัส และอาการของโรคนี้สามารถทำให้เกิดภาวะหัวใจด้านซ้ายล้มเหลวได้
ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือผิดปกติ – การเต้นของหัวใจที่เร็วเกินไปจะส่งผลให้หัวใจอ่อนแอลง ส่วนการเต้นของหัวใจที่ช้าลงจะลดอัตราการไหลเวียนของเลือดจนทำให้หัวใจล้มเหลวได้
ภาวะหัวใจห้องบนเต้นเร็วผิดปกติ และถี่เกินไป
Hemochromatosis เป็นภาวะที่ร่างกายมีธาตุเหล็กสะสมในเนื้อเยื่อสูงเกินไป
Amyloidosis เป็นภาวะที่อวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งในร่างกายเกิดการสะสมของโปรตีนในระดับเซลล์ที่ผิดปกติ
อาการมีดังต่อไปนี้
อาการในผู้ใหญ่ :
เสียงแหบ
มีปัญหาในการพูด
ไข้ต่ำ ๆ
ไอเรื้อรัง
ไอกระแอมบ่อย ๆ
อาการอาจเกิดขึ้นโดยไม่รู้ตัว และรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ ในช่วง 2-3 วันถัดไป หากมีอาการนานกว่า 3 สัปดาห์มีแนวโน้มว่าอาการจะเรื้อรัง จึงควรวินิจฉัยเพื่อรับการรักษา
โรคกล่องเสียงอักเสบมักเกี่ยวข้องกับอาการเจ็บป่วยอื่น ๆ อย่างต่อมทอนซิลอักเสบ ลำคอติดเชื้อในลำคอ โรคหวัดหรือไข้หวัดใหญ่ ซึ่งอาจทำให้มีอาการดังต่อไปนี้:
ต่อมน้ำลายบวม
อาการน้ำมูกไหล
รู้สึกปวดขณะกลืนน้ำหรืออาหาร
รู้สึกเหนื่อยล้า ไม่สบายตัว
อาการอาจหายไปเองภายใน 7 วัน แต่หากมีอาการนานกว่านั้นควรรีบไปพบแพทย์
อาการในเด็ก : อาการของโรคกล่องเสียงอักเสบในเด็กอาจแตกต่างจากอาการในผู้ใหญ่ อาการนี้มักทำให้เสียงแหบ ไอแห้ง ๆ และมีไข้และอาจแสดงว่ามีอาการของโรคกล่องเสียงและหลอดลมอักเสบเฉียบพลัน
โรคกล่องเสียงและหลอดลมอักเสบเฉียบพลันเป็นโรคติดต่อทางเดินหายใจที่พบบ่อยในเด็ก แม้ว่าจะรักษาได้ง่าย แต่อาจมีกรณีที่รุนแรงจนต้องให้แพทย์ดูแล
แนะนำให้พาเด็กไปพบแพทย์หากมีอาการดังต่อไปนี้:
หายใจหรือกลืนอาหารลำบาก
มีไข้สูงกว่า 39.4 °เซลเซียส
น้ำลายไหล
เสียงหายใจดังและมีเสียงดังวี้ดในขณะที่หายใจเข้า
อาการเหล่านี้บ่งบอกถึงอาการลิ้นปี่อักเสบ การอักเสบของเนื้อเยื่อรอบหลอดลม หรือคอหอย ทั้งเด็กและผู้ใหญ่สามารถพัฒนาเกิดการอักเสบเฉียบพลันได้ ซึ่งเป็นอันตรายร้ายแรงถึงชีวิตได้
กรณีกล่องเสียงอักเสบเฉียบพลัน การรักษาที่ดีที่สุดคือการพักผ่อน และดูแลตนเองเพื่อบรรเทาอาการได้
โดยปกติแพทย์จะแนะนำให้พักผ่อนเพื่อบรรเทาอาการกล่องเสียงอักเสบ การพักผ่อนที่เพียงพอจะช่วยลดการใช้งานกล่องเสียง หลีกเลี่ยงการพูดคุย ร้องเพลง หรือใช้เสียง การกระซิบอาจทำให้การใช้เสียงดูลดน้อยลง แต่ในความเป็นจริงแล้วทำให้สายเสียงต้องทำงานมากขึ้นกว่าการใช้เสียงตามปกติ จึงควรหลีกเลี่ยงการกระซิบ
วิธีการรักษาด้วยตนเองอย่างง่าย ๆ ได้แก่ :
หลีกเลี่ยงการใช้ยาหดหลอดเลือด เพราะจะทำให้คอแห้ง
ไม่อยู่ในสภาพแวดล้อมที่อับชื้น
ใช้ยาแก้ปวดกลุ่ม Acetaminophens เช่นพาราเซตามอล หรือไอบูโพรเฟนเพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวด
หลีกเลี่ยงการสูดดมสารระคายเคือง อย่างควันบุหรี่
ดื่มของเหลวมาก ๆ
แพทย์อาจสั่งยาปฏิชีวนะเพื่อบรรเทาอาการกล่องเสียงอักเสบในกรณีที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย แต่วิธีการรักษานี้อาจมีผลข้างเคียงมากกว่าผลดี
แพทย์อาจให้คอร์ติโคสเตียรอยด์เพื่อบรรเทาอาการอักเสบของสายเสียงในกรณีที่อาการรุนแรงหรือเฉียบพลัน มักวินิจฉัยใช้กับผู้ที่มีอาชีพใช้เสียง อย่างนักร้องอาชีพหรือนักพูด ทารกที่มีอาการรุนแรงก็สามารถรับยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ได้
โรคกล่องเสียงอักเสบเรื้อรังต้องได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่อง โดยสาเหตุของการอักเสบจะเป็นตัวกำหนดแนวทางการรักษา หากกล่องเสียงอักเสบเกิดจากภาวะอื่น ๆ เช่นกรดไหลย้อนหรือไซนัสอักเสบการรักษาอาการที่เกี่ยวข้องจะช่วยรักษาอาการกล่องเสียงอักเสบได้
การรักษากล่องเสียงอักเสบให้ได้ผล อาจส่งผลต่อวิถีการใช้ชีวิตประจำวันได้ ตัวอย่างเช่นกรณีที่อาชีพร้องเพลงเป็นสาเหตุของโรคกล่องเสียงอักเสบ ผู้ป่วยอาจต้องปรับเปลี่ยนวิธีการร้องเพลง หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ หรือสูบบุหรี่ และสารระคายเคืองต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
ผู้ป่วยอาจต้องได้รับการผ่าตัดในกรณีที่เส้นเสียงได้รับความเสียหายอย่างรุนแรง อันเป็นผลมาจากการเติบโตของติ่งหรือก้อนเนื้อ
การติดเชื้อไวรัส เช่น หวัดนับเป็นสาเหตุสำคัญของโรคกล่องเสียงอักเสบ กล่องเสียงอักเสบเรื้อรังมักเกิดจากปัจจัยการดำเนินชีวิต เช่นการได้รับสารระคายเคืองอย่างต่อเนื่อง
เด็กที่เป็นโรคกล่องเสียงอักเสบสามารถเกิดโรคทางเดินหายใจอื่น ที่เรียกว่าโรคกล่องเสียงและหลอดลมอักเสบเฉียบพลันได้
แพทย์อาจทำการตรวจเพิ่มเติมในกรณีที่มีอาการรุนแรง อย่างการส่องกล้องดูกล่องเสียง การรักษากล่องเสียงอักเสบเฉียบพลันที่ดีที่สุดคือการดูแลตนเองและพักผ่อนให้เพียงพอ
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก