ไลเคน พลานัส (Lichen planus) คือ การอักเสบของผิวหนัง ที่มีอาการ คัน มีผื่นที่ไม่ติดเชื้อบริเวณ แขน และขา เป็นผื่นเล็ก แบน เป็นสีชมพูหรือม่วง 

ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนังหลายท่านเชื่อว่า มันอาจเป็นโรคที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันอัตโนมัติ 

จากข้อมูลของสถาบันโรคผิวหนังสหรัฐอเมริกา ไลเคน พลานัสส่งผลกระทบ่อชาวอเมริกัน  1 เปอร์เซนต์ โดยปกติแล้วเกิดกับผู้ที่มีอายุมากกว่า 30 ปี 

การรักษาไลเคน พลานัส

ไลเคน พลานัสไม่ใช้โรคที่รักษาหายขาด 

เมื่อมันเกิดขึ้นบนผิวหนัง มันมักจะหายไปโดยใช้เวลาหลายเดือน อย่างไรก็ตาม อาจต้องใช้เวลาถึง 2 ปี การรักษามุ่งเน้นไปที่การบรรเทาอาการจนกว่าผื่นจะหายไปเอง 

เคยที่ไม่รุนแรงนั้นไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษาจากแพทย์ นอกจากการติดตามอาการ

สำหรับเคสที่รุนแรง การรักษาอาจมีดังนี้: 

• ยาแก้แพ้อาจช่วยบรรเทาอาการคันได้ 
• การรักษาด้วยรังสียูวี สามารถช่วยลดอาการได้ 
• การใช้ครีมที่มีสเตียรอยด์ หรือ ขี้ผึ้ง สามารถช่วยลดกรอักเสบและแดงได้ โดยกรใช้ยาทาตรงจุดที่คัน ควหยุดมาเมื่อตรงที่คันกลายเป็นสีน้ำตาลหรือเทา 
• บางครั้ง ครีมหรือขี้ผึ้งอาจมีส่วนผสมของยาที่ช่วยลดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันได้ 
• สำหรับผู้ที่มีอาการรุนแรง หรือ หากครีมและขี้ผึ้งไม่ได้ผลมากพอ ผู้ป่วยสามารถรับประทานสเตียรอยด์ชนิดเม็ดได้ 
• ยาไซโคลสปอรินชนิดแคปซูล หรือ อาซิเทรตินชนิดเม็ดสามารถกิจกรรมของระบบภูมิคุ้มกันและบางครั้งก็สามารถช่วยได้ แต่พวกมันจะใช้ในเคสที่รุนแรงมาก ๆ เท่านั้น 
• สำหรับไลเคน พลานัสที่เกิดขึ้นในปาก แพทย์อาจจ่ายยาอมสเตียรอยด์หรือน้ำยาบ้วนปากหากแผลในปากทำให้ผู้ป่วยรู้สึกไม่ดี 
• สำหรับไลเคน พลานัสที่เกิดขึ้นที่เยื่อเมือก การรักษาให้ได้ผลดีอาจจะเป็นไปได้ยากและอาจจะใช้เวลาหลายปี แพทย์อาจสั่งยา corticosteroids นิดเม็ดให้รับประทาน  

ไลเคน พลานัส ทำให้เกิดปัญหาเล็กน้อยและไม่จำเป็นจำเป็นต้องได้รับการรักษา การรักษาความสะอาดของช่องปากนั้นทำได้ยากสำหรับผู้ที่มีอาการเจ็บปาก ซึ่งทำให้เป็นเรื่องที่สำคัญมากที่จะรักษาช่องปากให้สะอาดเสมอ 

อาการไลเคน พลานัส

อาการนั้นเกิดขึ้นได้หลากหลายขึ้นอยู่กับตำแหน่งของโรค 

การกำเริบรอบแรกอาจเกิดขึ้นหลายสัปดาห์ หรือหลายเดือน ในขณะที่การกลับมากำเริบอีกนั้นสามารถกินเวลานานหลายปี ซึ่งในเคสที่เป็นไลเคน พลานัสในช่องปากนั้นมีโอกาสที่อาการจะกำเริบมากกว่า

อาการจะเกิดขึ้นในรูปแบบเหล่านี้ ในบริเวณต่าง ๆ 

ไลเคน พลานัสที่ผิวหนัง 

• ผื่นขึ้นอย่างกะทันหัน และเป็นเวลานานหลายเดือน 
• ผื่นเป็นกลุ่ม ๆ หรือ เป็นรูปแบบที่ มันวาว นูน เป็นสีแดง ชมพู หรือ ม่วง ลักษณะแบน 
• ตุ่มจะมีขนาดประมาณ 3 ถึง 5 มิลลิเมตร 
• บางครั้งอาจมีรอยสีขาว ๆ บนตุ่ม เรียกว่า Wickham’s striae.
• อาจมีอาการคันอย่างรุนแรง โดยเฉพาะตอนกลางคืน 

บริเวณที่พบมากที่สุดจะเป็น ข้อมือ ข้อศอก ข้อเท้า หรือหลังส่วนล่าง อย่างไรก็ตาม ส่วนอื่นของร่างกายก็อาจได้รับผลกระทบเช่นกัน หน้าแข้งอาจมีไลเคน พลานัสขึ้นหนา ๆ ในขณะที่รักแร้อาจเป็นไลเคน พลานัส ที่เป็นรูปวงแหวน 

ไลเคน พลานัส ในช่องปาก 

• รอยขาว ๆ จะเกิดขึ้นในกระพุ้งแก้ม เหงือก ลิ้น และริมผีปากก็อาจได้รับผลกระทบไปด้วย 
• รอยเหล่านั้นอาจจะไม่เจ็บหรือคัน 
• รอยขาว ๆ จะไม่หายไปไหน 
• เหงือกอาจแดง หรือ พอง 
• อาจเกิดแผลในปากและหายไป 
• การรับรสอาจรู้สึกว่าไม่มีรสชาด และอาจรู้สึกว่ามีรสชาดของโลหะ 
• ปากแห้ง 
• อาหารเผ็ด กรอบ และผลิตภัณฑ์จากมะเขือเทศอาจทำให้อาการแย่ลงได้ 

ไลเคน พลานัสที่อวัยวะเพศชาย 

• เกิดแผลที่มีลักษณะเป็นวงแหวนสีขาว หรือ สีม่วงขึ้นที่ส่วนหัวของอวัยวะเพศชาย
• ปกติแล้วจะไม่คัน 
• อาการจะคล้าย ๆ กับเชื้อรา จึงถูกเข้าใจผิดบ่อย ๆ 

ไลเคน พลานัสที่อวัยวะเพศหญิงและช่องคลอด 

จะเกิดรอยที่คล้าย ๆ ที่ปาก ขึ้นที่ช่องคลอด จะไม่เจ็บหรือคัน 

ผิวอาจจะแดงไลเคน พลานัสเกิดขึ้นที่แคมเล็ก และทางด้านหน้าของอวัยวะเพศอาจกลับมาเป็นได้เรื่อย ๆ ส่งผลให้เนื้อเยื่อบุแดง แคมเล้กอาจหดและติดเข้าด้วยกันได้ 

อวัยวะเพศอาจจะแดง เนื้อเยื่อที่เป็นแผลเป็นอาจทำให้อวัยวะเพศผิดรูปไป ไลเคน พลานัสสามารถส่งผลกระทบต่อบริเวณลึก ๆ ของอวัยวะเพศได้ ทำให้เกิดช่องคลอดอักเสบ ผิวหน้าของเซลล์ที่อวัยวะเพศอาจลอกออก และอาจทำให้เลือดอกเมื่อสัมผัสได้ 

การมีเพศสัมพันธ์อาจทำให้เจ็บปวด ยาก หรือเป็นไปไม่ได้ที่จะมีเพศสัมพันธ์ 

ไลเคน พลานัสที่รูขุมขน 

เกิดขึ้นในบริเวณที่มีขนขึ้น เช่น บนหนังศีรษะ อาจมีการแดง และการระคายเคือง  บางครั้งไลเคน พลานัส ชนิดนี้ทำให้ผมร่วง ซึ่งเป็นแบบถาวร 

ในเคสที่พบได้น้อยมาก ๆ ไลเคน พลานัส สามารถเกิดขึ้นได้ที่ ทวารหนัก รูหู เปลือกตา และหลอดอาหาร 

สาเหตุของไลเคน พลานัส 

สาเหตุที่แน่ชัดของการเกิดไลเคน พลานัส ยังไม่เป็นที่ทราบชัดแน่นอน 

หลายคนเชื่อว่ามันเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันอัตโนมัติผิดปกติ โดยการที่ระบบภูมิคุ้มกันโจมตีเนื้อเยื่อดี 

สิ่งที่รู้เกี่ยวกับไลเคน พลานัส: 

• ไม่ใช่โรคติดต่อทางพันธุกรรม 
• ไม่ใช่โรคที่เกิดจากการติดเชื้อ 
• ไม่ใช่รูปแบบของโรดมะเร็ง 
• ไม่มีความเชื่อมดยงกับโภชนาการ อย่างไรก็ตาม อาหารเผ็ด น้ำผลไม้รสเปรี้ยว และผลิตภัณฑ์จากมะเขือเทศอาจทำให้อาการแย่ลงหากมีแผลเปิดในปาก 

สาเหตุอื่นของไลเคน พลานัส: 

ยาต่าง ๆ : ไลเคน พลานัส เกิดจากการตอบสนองของยาบางชนิด เช่น: 

• เบต้า บล็อกเกอร์ ซึ่งใช้ในการรักษาโรคหัวใจและหลอดเลือด 
• ยาต้านการอักเสบ
• การฉีดทองเข้าไปเพื่อรักษาข้ออักเสบ 
• ยารักษาโรคมาลาเรีย 
• กลุ่มยาขับปัสสาวะ 
• ยากลุ่มที่ใช้รักษาโรคจิตเภท , a group of tranquilizing drugs with antipsychotic actions 

สารอื่น ๆ: มีความเกี่ยวเนื่องของการใช้สารเคมีบางประเภทที่ใช้ในกับการพัฒนาการถ่ายภาพสีและไลเคน พลานัส 

โลหะอุดฟัน: งานวิจัยบางชิ้นพบความเชื่อมโยงระหว่างไลเคน พลานัสในปากและปฏิกริยาแพ้โลหะอุดฟัน 

ไลเคน พลานัสเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มโรค Grinspan’s syndrome กลุ่มโรคที่เป็นความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน และไลเคน พลานัส ในช่องปาก 

นี่คือที่มาในบทความของเรา

https://www.medicalnewstoday.com/articles/184866