ลิ้นไก่อักเสบ (Swollen Uvula) อาจเกิดขึ้นไม่บ่อย แต่ก็เกิดขึ้นได้ ซึ่งจะมีอาการบวมแดง บวมช้ำและอักเสบ ซึ่งเรียกว่า ลิ้นไก่อักเสบ
ลิ้นไก่จะเป็นติ่งห้อยอยู่ด้านในของปากบริเวณลำคอ และอาจบวมเนื่องจากการติดเชื้อแบคทีเรียและไวรัสก็ได้
เพดานปากของเราประกอบไปด้วยสองส่วนหลักคือเพดานแข็งที่ด้านหน้าและเพดาน
อ่อนที่อยู่ด้านหลัง เราจะมองเห็นลิ้นไก่ได้เมื่ออ้าปากและลิ้นไก่อยู่ด้านในลำคอซึ่งมีลักษณะเป็นติ่งห้อยลงมาจากกลางเพดานอ่อน
ลิ้นไก่ประกอบด้วยเยื่อเมือก เนื้อเยื่อเกี่ยวพันและกล้ามเนื้อรวมถึงท่อขับน้ำลาย โดยลิ้นไก่มีความยืดหยุ่นมากซึ่งช่วยให้มันทำหน้าที่ของมันได้ตามปกติ
ลิ้นไก่บวมเป็นการตอบสนองโดยอัตโนมัติของร่างกายต่อการบาดเจ็บ อาการแพ้หรือความเจ็บป่วย การอักเสบอาจรวมถึง การเกิดรอยแดง ระคายเคือง คัน บวมหรือมีอาการแสบร้อน
หากระบบภูมิคุ้มกันไม่สามารถกำจัดเชื้อต่าง ๆ ได้ เช่น ไวรัสหรือแบคทีเรีย ลิ้นไก่อาจเกิดการติดเชื้อได้เช่นกัน
ภาวะลิ้นไก่อักเสบอาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกว่า เหมือนมีอะไรติดอยู่ที่คอด้านในและกลืนลำบาก ในผู้ป่วยบางรายอาจมีปัญหาเรื่องการใช้เสียงด้วย
อาการอื่น ๆ ได้แก่ :
การติดเชื้อแบคทีเรียและไวรัส เช่น คออักเสบ ติดเชื้อโมโนนิวคลีโอซิสหรือติดเชื้อทางเดินหายใจที่อาจทำให้เกิดภาวะลิ้นไก่อักเสบ เป็นหวัดจากการติดเชื้อได้ง่ายและจมูกอุดตัน จึงทำให้ผู้ป่วยมักหายใจทางปาก
ภาวะลิ้นไก่อักเสบที่เกิดจากการติดเชื้อมักเกิดร่วมกับภาวะอื่น ๆ ด้วย เช่น การติดเชื้อในปากหรือลำคอ ภาวะต่าง ๆ เหล่านี้ทำให้เกิดการอักเสบในลำคอ โดยต่อมาก็จะทำให้กิดภาวะลิ้นไก่อักเสบ
สาเหตุอื่น ๆ ของภาวะลิ้นไก่อักเสบ ได้แก่ :
ลิ้นไก่ยาวเป็นลักษณะทางพันธุกรรม แม้ว่าจะไม่มีอาการบวม แต่ก็อาจทำให้เกิดอาการคล้ายกันได้เนื่องจากขนาดที่ยาว แองจิโออีดีม่ากรรมพันธุ์เป็นภาวะทางพันธุกรรมที่หายากซึ่งทำให้เกิดอาการตัวบวมและอาจส่งผลต่อลิ้นไก่ได้
ลิ้นไก่อักเสบอาจเกิดจาก:
ผู้ที่มีภาวะลิ้นไก่อักเสบไม่มากสามารถดูแลรักษาเองได้ที่บ้าน ต่อไปนี้เป็นวิธีดูแลรักษาภาวะลิ้นไก่อักเสบได้ด้วยตัวเอง ผู้ที่มีภาวะลิ้นไก่อักเสบควรปฏิบัติดังนี้
การดูแลรักษาด้วยตัวเองที่บ้านทำควบคู่ไปกับการทานยาบรรเทาอาการปวดที่สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไปช่วยทำให้ลิ้นไก่ลดบวมได้ภายในระยะเวลา 2-3 วัน
หากอาการไม่ดีขึ้นหรือดูแย่ลง ผู้ป่วยควรพบแพทย์ทันที ในกรณีที่เกิดอาการแพ้ ควรรีบพบแพทย์ทันทีเช่นกัน
และเพื่อช่วยให้แพทย์สามารถระบุสาเหตุที่แท้จริงได้ อาจต้องใช้การตรวจวินิฉัยด้วยภาพถ่ายช่วย หากแพทย์สงสัยว่าลิ้นไก่ที่บวมอาจเกิดจากการติดเชื้อบางชนิด แพทย์อาจต้องเก็บของเหลวจากที่คอส่งตรวจหรือตรวจเลือด
แพทย์มักจะตรวจพบภาวะลิ้นไก่อักสับแต่อาจให้ตรวจเลือด เพาะเชื้อหรือเอกซเรย์เพิ่มได้ เพื่อยืนยันผลการวินิจฉัย อย่างไรก็ตาม ในผู้ป่วยบางราย อาจไม่สามารถระบุสาเหตุที่แท้จริงของภาวะลิ้นไก่อักเสบได้
คนที่มีอาการดังต่อไปนี้ควรไปพบแพทย์ทันที:
แพทย์มักจะสั่งจ่ายยาปฏิชีวนะหากเป็นการติดเชื้อแบคทีเรีย สเตียรอยด์อาจช่วยลดอาการบวม ปวดและแดงได้
ในกรณีที่เกิดอาการแพ้ อาจใช้ยาแอนตี้ฮิสตามีนเพื่อลดอาการคันและช่วยให้หายใจคล่องขึ้นได้
ผู้ที่มีภาวะลิ้นไก่อักเสบมักจะฟื้นตัวได้เร็วหากรักษาด้วยยาและดูแลตัวเองที่บ้านเป็นอย่างดี ในขณะที่หายจากภาวะลิ้นไก่อักเสบแล้ว ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงไม่สัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้รวมทั้งหยุดสูบบุหรี่และดื่มเหล้าด้วย
ผู้ป่วยลิ้นไก่อักเสบส่วนใหญ่มักหายจากโรคได้เร็วและไม่ได้รับผลข้างเคียงใด ๆ
ผู้ใหญ่ราว 45% ส่วนใหญ่จะนอนกรนเป็นครั้งคราว และราว 25% จะนอนกรนต่อเนื่อง การนอนกรนเกิดขึ้นเมื่อทางเดินหายใจด้านในปากและจมูกถูกปิดกั้น ซึ่งเป็นบริเวณที่ลิ้นและเพดานอ่อนด้านบนหย่อนลงมาใกล้ชิดกับเพดานอ่อนและลิ้นไก่
เมื่ออวัยวะเหล่านี้กระทบกันช่วงที่ลมหายใจเคลื่อผ่าน อวัยวะจะสั่นสะเทือนและทำให้เกิดเสียง ที่เรียกว่า เสียงกรน หากลิ้นไก่ขยายใหญ่ขึ้น การนอนกรนอาจกลายเป็นปัญหาที่ใหญ่ขึ้นตามมาด้วย เชื่อกันว่า ลิ้นไก่ทำให้เกิดเสียงกรนหรือภาวะหยุดหายใจขณะหลับได้ เนื่องจากพบว่าผู้ที่มีปัญหาเหล่านี้จะมีภาวะลิ้นไก่อักเสบด้วย
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก