ปัสสาวะไม่ออก (Urinary Retention) : อาการ สาเหตุ การรักษา

24.03

40

0

ปัสสาวะ (Urinary Retention)ไม่ออกคือการที่ปัสสาวะไม่สุด มักต้องปัสสาวะบ่อย ปวดปัสสาวะทันทีหลังเพิ่งปัสสาวะไป หรือปัสสาวะเล็ด

ปัสสาวะไม่ออกเรื้อรัง จากปัญหาของช่องเชิงกรานหรือต่อมลูกหมาก หรือเฉียบพลัน เช่นจากการติดเชื้อ

สาเหตุปัสสาวะไม่ออก

อาการปัสสาวะไม่ออกมีปัจจัยและเงื่อนไขหลายอย่างที่ทำให้ปัสสาวะไม่ออก เช่น

• การอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ เช่นจากนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ

• ท่อปัสสาวะบวมจากการอักเสบหรือบาดเจ็บ

• เส้นประสาทที่มาเลี้ยงระบบทางเดินปัสสาวะเสียหายจากการบาดเจ็บของไขสันหลัง

• จากต่อมลูกหมาก เช่น ต่อมลูกหมากอักเสบ เนื้องอก หรือมะเร็งของต่อมลูหมาก

• ยาที่มีผลต่อระบบประสาท

• ท้องผูกรุนแรง อุจจาระในลำไส้ใหญ่ไปกดท่อปัสสาวะหรือกระเพาะปัสสาวะ

• ยาสลบ อาจมีผลกดเส้นประสาทที่มาเลี้ยงทางเดินปัสสาวะชั่วคราว ทำให้ปัสสาวะไม่สุด

• cystocele เกิดจากบางส่วนกระเพาะปัสสาวะหย่อนลงมาในช่องคลอด กดกระเพาะปัสสาวะ

• ปัญหาจากอุ้งเชิงกราน ที่ทำให้ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหรือเส้นประสาทเสียหน้าที่ไป เช่นบาดเจ็บจากการคลอดหรือบาดเจ็บทางร่างกายอื่นๆ

  

อาการปัสสาวะไม่ออก

อาการฉี่ไม่ออกหรือ ปัสสาวะไม่หมด มีสองประเภทคือ เรื้อรังและเฉียบพลัน

ปัสสาวะไม่ออกเรื้อรัง

อาการจะค่อยเป็นค่อยไป ใช้เวลาเป็นเดือนหรือปี และเกิดอยู่นาน มีอาการดังนี้

• ปัสสาวะลำบาก อาจเกิดต่อเนื่องหรือเป็นครั้งคราว

• ปวดปัสสาวะอีกแม้ว่าเพิ่งปัสสาวะเสร็จ

• ปัสสาวะอ่อน น้ำปัสสาวะไม่พุ่งเป็นสาย หรือปัสสาวะขัดน้ำปัสสาวะหยุดเป็นช่วง

• ต้องเบ่งเพื่อให้ปัสสาวะออก

• ไม่ปวดปัสสาวะจึงไม่สามารถปัสสาวะให้สุดได้

• ปัสสาวะบ่อย

• ปัสสาวะมากกว่า 8 คร้ังต่อวัน

• ปัสสาวะเล็ด โดยเฉพาะถ้าปล่อยไว้นาน ไม่ได้รักษา

ปัสสาวะไม่ออกเฉียบพลัน

ถือเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ อาจเกิดจากการอุดตันในท่อปัสสาวะ หรือส่วนอื่นๆของทางเดินปัสสาวะ มีอาการ

• ไม่สามารถปัสสาวะได้

• ปวดปัสสาวะมาก

• หน้าท้องบวม ปวด

ผู้ป่วยบางคนอาจมีอาการของการติดเชื้อร่วมด้วย เช่น มีไข้ หนาวสั่น แต่แม้ว่าจะไม่มีอาการเหล่านี้ ก็ควรไปพบแพทย์ทันที

ผู้ป่วยบางคนอาจไม่ได้สังเกตว่าตนมีอาการปัสสาวะไม่สุด จนกระทั่งเกิดอาการปัสสาวะเล็ด ดังนั้นถ้ามีอาการปัสสาวะเล็ด ควรไปพบแพทย์เช่นกัน

การรักษาอาการปัสสาวะไม่ออก

การรักษาขึ้นกับสาเหตุ บางสาเหตุรักษาได้ง่าย การรักษาที่แพทย์ให้ เช่น

• ยาปฎิชีวนะ ถ้ามีการติดเชื้อที่ทางเดินปัสสาวะ

• กายภาพบำบัด ถ้ามีความผิดปกติของอุ้งเชิงกราน

• เปลี่ยนยา ถ้ายานั้นมีผลต่อการปัสสาวะไม่สุด

• ใช้ท่อสวนปัสสาวะ

• ถ่างท่อปัสสาวะ เพื่อรักษาการตีบหรืออุดตัน

• ใส่ท่อถาวรไว้ในท่อปัสสาวะ เพื่อป้องกันการเกิดซ้ำ

• ผ่าตัดต่อมลูกหมากออก หรือตัดเนื้อเยื่อต่อมที่โตผิดปกติออก

• ผ่าตัดรักษา cystocele

บางครั้งแพทย์จะแนะนำให้เปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตเช่น ให้ดื่มน้ำมากขึ้น รีบไปห้องน้ำถ้าเริ่มปวดปัสสาวะ หรือเคลื่อนไหวร่างกายให้มากขึ้น

สรุป

การปัสสาวะไม่ออก ทำให้เจ็บปวดและไม่สบายกาย หากเกิดอย่างเฉียบพลันและทำให้ปัสสาวะไม่ได้ ทำให้เจ็บปวดและน่ากลัว

การรักษาที่ล่าช้ายิ่งทำให้อาการเลวลง อาการปัสสาวะไม่ออกรักษาได้  ไม่ควรอายที่จะไปพบแพทย์

แพทย์ทั่วไปสามารถวินิจฉัยและรักษาได้ บางกรณีอาจต้องส่งต่อให้แพทย์ระบบทางเดินปัสสาวะ หรือผู้เชี่ยวชาญทางลำไส้ใหญ่หรืออุ้งเชิงกราน เพื่อการวินิจฉัยและรักษาต่อไป

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/urinary-retention

• https://www.healthline.com/health/urinary-retention

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15427-urinary-retention

คมสวัสดิ์ อุดมปลั่ง