ทางเดินปัสสาวะอักเสบ (Uninary Tract Infection) เกิดจากเชื้อโรคเช่นแบคทีเรีย ที่เอาชนะการป้องกันตามธรรมชาติของร่างกายในทางเดินปัสสาวะ และมีผลต่อไต กระเพาะปัสสาวะ และท่อไต(ที่ต่อจากไตมาที่กระเพาะปัสสาวะ)

กระเพาะปัสสาวะอักเสบ เป็นการติดเชื้อที่พบบ่อย ในหนึ่งปีมีคนประมาณ 8.1ล้านคน ไปพบแพทย์ด้วยโรคนี้

ทางเดินปัสสาวะแบ่งเป็นส่วนบนและส่วนล่าง ส่วนบนประกอบด้วยไตและท่อไต ส่วนล่างประกอบด้วยกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ

สาเหตุของทางเดินปัสสาวะอักเสบ

ทางเดินปัสสาวะอักเสบ ส่วนใหญ่เกิดจากแบคทีเรีย Escherichia coli (E. coli) ที่พบทั่วไปในทางเดินอาหาร เชื้อรา Chlamydia และแบคทีเรีย mycoplasma ทำให้เกิดการอักเสบที่ท่อปัสสาวะได้ แต่ไม่ทำให้กระเพาะปัสสาวะอักเสบ

การอักเสบของทางเดินปัสสาวะมีชื่อต่างๆกัน ขึ้นกับอวัยวะที่อักเสบ เช่น

• การอักเสบของกระเพาะปัสสาวะ เรียกว่า cystitis

• การอักเสบของท่อปัสสาวะ เรียกว่า urethritis

• การอักเสบของไต เรียกว่า pyelonephritis

ส่วนท่อไตมักไม่พบการอักเสบ

อาการของทางเดินปัสสาวะอักเสบ

อาการของทางเดินปัสสาวะอักเสบ ขึ้นกับอายุ เพศ ใส่ท่อระบายปัสสาวะหรือไม่ และส่วนใดของทางเดินปัสสาวะที่ติดเชื้อ

อาการทั่วไป เช่น

• ปวดปัสสาวะมากและบ่อย

• ปัสสาวะขุ่น มีเลือดปน หรือมีกลิ่นแรง

• ปวดแสบปวดร้อนเมื่อปัสสาวะ

• ปวดกล้ามเนื้อและปวดท้อง

• คลื่นไส้ อาเจียน

ผู้ที่ใส่ท่อระบายปัสสาวะ มักมีเพียงอาการไข้ทำให้การวินิจฉัยยากขึ้น

 ไตอักเสบเฉียบพลัน

เป็นการอักเสบแบบเฉียบพลันและรุนแรง ผู้ที่เป็นโรคมักปวดหลังด้านบนและด้านข้าง มีไข้สูง หนาวสั่น ตัวสั่น อ่อนล้าและสภาพจิตเปลี่ยนไป ถือว่าเป็นภาวะฉุกเฉินและต้องไปพบแพทย์ทันที

กระเพาะปัสสาวะอักเสบ

หากมีการอักเสบของกระเพาะปัสสาวะ จะมีอาการไข้ต่ำๆ ปวดบีบ เกร็งที่ท้องและหลังส่วนล่าง

การรักษาทางเดินปัสสาวะอักเสบ

รักษาด้วยยาปฎิชีวนะ ชนิดของยาและระยะเวลาในการรักษาขึ้นกับอาการและประวัติการเจ็บป่วยของผู้ป่วยแต่ละคน

การรักษาต้องรับประทานยาจนครบตามแพทย์สั่ง เพื่อให้แน่ใจว่ากำจัดการอักเสบจนหมด และลดความเสี่ยงของการที่เชื้อโรคดื้อยา อาการของการอักเสบจะหายไปก่อนที่การติดเชื้อจะหายดี ทำให้ผู้ป่วยมักไม่รับประทานยาต่อ เพราะคิดว่าหายแล้ว

แพทย์มักแนะนำให้ดื่มน้ำและของเหลวมากๆ ปัสสาวะบ่อยๆ เพื่อช่วยขับแบคทีเรียออกจากร่างกาย และมักให้ยาลดแก้ปวดชนิดต่างๆ การประคบร้อนที่หลังและท้องก็ช่วยได้

การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะแบบไม่ซับซ้อน เป็นภาวะที่เกิดในผู้ที่แข็งแรงดีและปัสสาวะใสเป็นปกติ รักษาเพียง 2-3 วันก็หายได้

การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะแบบซับซ้อนเกิดในผู้ที่อ่อนแอจากภาวะต่างๆ เช่น ตั้งครรภ์ หรือได้รับการปลูกถ่ายหัวใจ จะต้องให้ยาปฎิชีวนะนานกว่า มักให้ยานาน7 ถึง 14 วัน

การรักษาทางเดินปัสสาวะอักเสบที่เกิดจากปัญหาในทางเดินปัสสาวะเอง ต้องค้นหาสาเหตุและรักษาตามสาเหตุ หากไม่รักษา การติดเชื้อจะทำให้ไตเสียหายได้

หากผู้นั้นป่วยหนัก ต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเพื่อให้แน่ใจว่าได้รับน้ำเพียงพอและได้รับยาที่เหมาะสม

ผู้ที่มีอาการดังนี้ก็ควรไปโรงพยาบาลเช่นกัน

• ตั้งครรภ์และมีอาการป่วยอย่างอื่น

• ผู้สูงอายุ

• ผู้ที่เป็นโรคมะเร็ง เบาหวาน ปลอกประสาทเสื่อม บาดเจ็บที่ไขสันหลัง หรือมีโรคอื่นๆอยู่แล้ว

• ผู้ที่มีนิ่วในไต หรือมีความผิดปกติในทางเดินปัสสาวะ

• เพิ่งจะหายจากการผ่าตัดระบบทางเดินปัสสาวะ

การรักษาที่บ้าน

การดูแลรักษาตนเองที่บ้านมีหลายวิธี

การดื่มน้ำมากๆ ปัสสาวะบ่อยๆ จะช่วยขับแบคทีเรียออกจากร่างกาย การประคบร้อนในเวลาสั้นๆ ช่วยลดความไม่สบายตัว

การเสียสมดุลย์ของแบคทีเรียในทางเดินปัสสาวะ เพิ่มการสะสมของแบคทีเรียเช่น E. coli. การรับประทานโพรไบโอติกเป็นประจำ ช่วยลดความเสี่ยงของการอักเสบในทางเดินปัสสาวะได้ โดยเฉพาะหลังจากได้รับยาปฎิชีวนะ โพรไบโอติกพบในโยเกิร์ตและอาหารเสริม

ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะอักเสบ

• ชั่วชีวิตของผู้หญิงมีความเสี่ยงมากกว่า50% ที่จะเป็นทางเดินปัสสาวะอักเสบ

• อาการทั่วไปคือ ปวดปัสสาวะมากและบ่อย ปวดแสบปวดร้อนขณะปัสสาวะ

• การวินิจฉัย จากอาการและการตรวจปัสสาวะ

• รักษาหายภายใน2-3วัน

• น้ำแครนเบอร์รีสกัด ไม่ช่วยรักษาอาการ แต่ช่วยลดการเกิดอักเสบใหม่ได้

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/urinary-tract-infection/symptoms-causes/syc-20353447

• https://www.nhs.uk/conditions/urinary-tract-infections-utis/

• https://www.webmd.com/women/guide/your-guide-urinary-tract-infections

• https://www.healthline.com/health/urinary-tract-infection-adults