อาการบวมที่ทวารหนักเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ส่วนใหญ่อาการทวารหนักบวมเกิดขึ้นชั่วคราวและไม่สร้างอันตรายต่อสุขภาพ
ทวารหนักอยู่ในตำแหน่งท้ายสุดของไส้ตรง โดยมีกล้ามเนื้อล้อมรอบ สำหรับการบวมคนอาจจะมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ปวด คัน แสบ หรือมีเลือดออก
ในบทความนี้เราจะพูดถึงสาเหตุที่ทำให้ทวารหนักบวมและพูดถึงการวินิจฉัย รวมไปถึงการรักษา
แผลปริที่ทวารหนัก คือ การที่ทวารหนักได้รับความเสียหาฉีกขาดเล็ก ๆ บริเวณเยื่อบุทวารหนัก
เกิดจากการการยืดออกมากเกินไปในระหว่างการเคลื่อนไหวของลำไส้ที่ทำให้เกิดการฉีก แผลปริที่ทวารหนัก เกิดขึ้นเมื่อมีอาการท้องผูกทำให้อุจจาระแข็งและก้อนใหญ่
นำไปสู่การติดเชื้อที่แผลปริที่ทวารหนัก
แผลปริที่ทวารหนักอาจมีอาการอื่นร่วมด้วยได้แก่
ฝีรอบทวารหนัก คือ บริเวณต่อมใกล้ทวารหนักมีการรวมตัวของหนองหรือของเหลว โดยมักมาจากการติดเชื้อ
โดยสามารถสังเกตได้จากการมีของเหลวไหลออกมา และมักมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วยได้แก่ มีไข้ ความปวด และมีปัญหาในการปัสสาวะ
โรคริดสีดวงทวารสามารถทำให้ทวารหนักบวมได้
ริดสีดวงทวารคือเส้นเลือดบวมในทวารหนัก และเยื่อบุทวารหนัก โดยสามารถสังเกตเห็นได้โดยรอบ
โรคริดสีดวงทวารพบได้บ่อยในผู้สูงอายุ และผู้ที่รับประทานอาหารที่มีเส้นใยต่ำ การเคลื่อนไหวของลำไส้ผิดปกติ และมีอาการท้องผูกเรื้อรัง มีแนวโน้มพบมากในสตรีมีครรภ์
อาการอื่นๆ ได้แก่
ทวารหนักอักเสบมักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นโรคริดสีดวงทวาร
โรคลำไส้อักเสบ การติดเชื้อ และท้องร่วงเรื้อรังสามารถทำให้เกิดอาการทวารหนักอักเสบ อย่างไรก็ตามสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด คือ การรับประทานอาหารที่เป็นกรดหรือเผ็ดมาก เช่น กาแฟ ส้ม และเครื่องเทศ
อาการอื่น ๆ ของทวารหนักอักเสบได้แก่
ฝีคัณฑสูตร คือ การฉีกขาดหรือช่องว่างขนาดใหญ่ หรือเกิดเป็นฝีที่เกิดใต้ผิวหนังในส่วนท้ายของลำไส้กับทวารหนัก หรือเกิดเป็นฝี
อาการฝีคัณฑสูตรดังต่อไปนี้
โรคโครห์น คือ โรคลำไส้อักเสบชนิดหนึ่งที่ทำให้เกิดการอักเสบที่ในระบบทางเดินอาหาร รวมไปถึงทวารหนัก โดยถือเป็นโรคที่ร้ายแรง และยากที่จะจัดการ
อาการต่างๆ ได้แก่ :
ความผิดปกติของทวารหนัก บางครั้งมีสาเหตุเกิดจากมะเร็งทวารหนัก แม้ว่าโรคนี้จะค่อนข้างหายากก็ตาม
มะเร็งทวารหนักพบได้น้อยกว่ามะเร็งลำไส้
อาการนั้นคล้ายคลึงกับความผิดปกติทางทวารหนักอื่น ๆ ได้แก่
แรงเสียดทานจากเพศสัมพันธ์ทางทวารหนักอาจทำให้เนื้อเยื่อบอบบางรอบ ๆ บริเวณนั้นระคายเคือง โดยทำให้เกิดการอักเสบบวมตามมา
การมีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนักมักจะปลอดภัย แต่ก็ยังมีความเสี่ยงจากการติดเชื้อ โดยควรพิจารณาความเหมาะสมและความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้น
การรักษาอาการบวมที่ทวารหนักนั้นจะรักษาตามสาเหตุที่ทำให้เกิด
การรักษาแผลปริที่ทวารหนักด้วยตนเองทำได้โดย
แผลปริที่ทวารหนักหากเป็นเรื้อรังจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด
หรือบางครั้งอาจใช้วิธีการฉีดโบท็อกซ์เพื่อซ่อมแซม
ฝีที่ทวารหนักต้องได้รับการผ่าตัดระบายหนองออก โดยเฉพาะในผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ และผู้ป่วยเบาหวาน ภายหลังการผ่าตัดจำเป็นต้องพักฟื้น 3-4 สัปดาห์
วิธีกาารรักษาริดสีดวงทวารได้แก่
ริดสีดวงทวารจำเป็นต้องได้รับการรักษาจากแพทย์ หรือรับการผ่าตัด
วิธีการรักษาทวารหนักอักเสบขึ้นกับสาเหตุ หากสาเหตุคือโรคลำไส้อักเสบ หรือการติดเชื้อก็จะต้องรักษาตามสาเหตุนั้นๆ
การรักษาทวารหนักอักเสบได้แก่
วิธีรักษาฝีคัณฑสูตรต้องได้รับการรักษาและผ่าตัดเท่านั้น
โรคโครห์นมีวิธีการรักษาที่หลากหลายดังนี้
การรักษามะเร็งทวารหนัก แพทย์จะพิจารณาปัจจัยหลายประการได้แก่ชนิดเนื้องอก และระยะการแพร่กระจายของมะเร็ง รวมถึงอายุและสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย
แผนการรักษามะเร็งทวารหนักประกอบด้วย การใช้เคมีบำบัด การฉายรังสี และการผ่าตัดร่วมกัน
การบวมของทวารหนักสร้างความไม่สบาย โดยมักจะเกิดเพียงชั่วคราวและไม่มีความเสี่ยงต่อสุขภาพในระยะยาว
การรักษาอาการบวมที่ทวารหนักด้วยตนเอง ได้แก่ การอาบน้ำอุ่น รับประทานอาหารที่มีเส้นใยสูง การใช้ยา และการดื่มน้ำมากๆ
หากมีอาการเรื้อรังดังต่อไปนี้ควรไปพบแพทย์ เช่น เจ็บปวด เลือดออก หรือลำไส้เคลื่อนตัวผิดปกติ
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก