การจัดฟันเป็นการรักษาทางทันตกรรม เพื่อแก้ปัญหาการเรียงตัวของฟันที่ผิดปกติ เหมาะสำหรับคนที่มี ฟันเก ฟันซ้อน ฟันห่าง ฟันเหยิน เป็นสาเหตุและปัญหาสำคัญที่ทำให้ความมั่นใจลดลง การจัดฟันจึงเป็นการรักษาและแก้ไขปัญหาที่เกิดจากฟันเรียงตัวไม่เหมาะสม เพื่อให้ฟันอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้องและเหมาะสม การจัดฟันจะช่วยลดปัญหาการในเคี้ยวอาหารและทำให้ฟันเรียงตัวสวยงามเป็นระเบียบทำให้มีความมั่นใจมากขึ้น นอกจากนี้การจัดฟันยังมีผลดีต่อสุขภาพในช่องปากและฟันอีกด้วย เนื่องจากโครงสร้างของฟันมีการเรียงตัวเป็นระเบียบจึงช่วยให้ทำความสะอาดได้ง่ายขึ้น อีกทั้งยังช่วยป้องกันการเกิดฟันผุและโรคเหงือกอีกด้วยการจัดฟัน เป็นทางเลือกที่ช่วยแก้ปัญหาได้ และปัจจุบันก็เป็นที่นิยมทำกันมาก
เมื่อเราตัดสินใจว่าจะจัดฟันแล้ว เราต้องเข้าพบทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อปรึกษาและตรวจสุขภาพในช่องปากเพื่อดูความผิดปกติต่าง ๆในช่อง ปากของเราก่อน เพราะบางทีเราอาจจะมีปัญหาในช่องปาก เช่น ฟันผุ ฟันคุด มีหินปูน ทันตแพทย์ก็จะทำการรักษาหรือแก้ไขให้เป็นปกติก่อนการ จัดฟัน และตรวจดูลักษณะของฟัน การสบฟัน ฟันยื่น ฟันห่าง ฟันเก
ขั้นตอนตามประเภทของการจัดฟันมี 2 แบบ คือ การจัดฟันด้วยเครื่องมือเเบบติดเเน่น และการจัดฟันแบบไม่ติดเครื่องมือ ขั้นตอนการจัดฟันมีดังนี้
ถ่ายภาพ X-ray Digital ฟัน เพื่อการเรียงตัวของฟัน ขากรรไกร ดูการสบของฟัน เพื่อนำข้อมูลทั้งหมดมาช่วยดีไซน์การจัดฟันที่จะช่วยเสริมโครงสร้างใบหน้าให้เข้ารูปสวยงามด้วย
คนไข้ก็จะได้ถือทำความสะอาดฟันด้วยการขูดหินปูน อุดฟัน ถอนฟัน ซึ่งเเล้วเเต่เคสที่แตกต่างกัน การถอนฟันเพื่อจัดฟันนั้นจำเป็นสำหรับบางเคสในการรักษา อยู่ที่ทันตแพทย์จัดฟันจะเป็นผู้วางแผนการรักษา ขั้นตอนนี้อาจใช้ระยะเวลาประมาณ 1-4 อาทิตย์ ก่อนจะเริ่มติดเครื่องมือจัดฟัน
การจัดฟันด้วยเหล็กจัดฟัน หรือ โลหะ
การจัดฟันด้วยเครื่องมือจัดฟันชนิดติดแน่นด้านนอกแบบโลหะ เป็นวิธีการจัดฟันที่นิยมใช้กันมานาน และมักจะเรียกว่า จัดฟันยางสี ที่เห็นได้ทั่วไป นอกจากจะช่วยให้ฟันเรียงสวยแล้ว การจัดฟันแบบโลหะ ก็จะมีราคาที่ถูกกว่าการจัดฟันแบบอื่นด้วย การจัดฟันแบบโลหะเราสามรถเปลี่ยนยางรัดฟันได้หลากหลาย และมาพบทันตแพทย์จัดฟันทุกๆ 4-6 สัปดาห์ และบางที่อาจจะทุกๆ 4-8 สัปดาห์ เพื่อปรับเครื่องมือจัดฟัน
ก่อนจัดฟัน ศึกษาข้อมูลของการจัดฟันแต่ละประเภท เตรียมตัวก่อนการจัดฟัน ส่วนนี้สามารถปรึกษาทันตแพททย์จัดฟันผู้เชี่ยวชาญเพื่ออธิบายให้คุณเห็นภาพและเลือกรูปแบบการจัดฟันที่เหมาะสม
หลังจัดฟันเสร็จเเล้ว คุณต้องมีวินัยในการใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟันที่เรียงตัวสวยงามไว้ ป้องกันไม่ให้เกิดฟันล้มเกตามมา
ปัญหาเครื่องมือจัดฟันหลุด ซึ่งการหลุดของเครื่องมือจัดฟันนั้นสามารถเกิดขึ้นได้ในหลายๆ กรณีและเหล็กที่หลุดยังสามารถทิ่มกระพุ้งแก้มให้เกิดอาการบาดเจ็บได้ แต่ในบางรายก็หลุดจนทำให้เครื่องมือหลวมเท่านั้น หลายคนจึงเกิดคำถามว่าเมื่อเครื่องมือจัดฟันหลุดจำเป็นต้องมาพบทันตแพทย์เลยหรือไม่ หรือจะต้องรอให้ถึงวันนัดก่อน
หากเครื่องจัดฟันหลุดบ่อยๆ การจัดฟันก็จะไม่คืบหน้า ควรรีบไปพบแพทย์
กรณีเหล็กจัดฟันหลุดแล้วไปทิ่มกระพุ้งแก้ม ให้ใช้ขี้ผึ้งแปะทับที่หลายเหล็ก แล้วรีบไปพบแพทย์
กรณีเครื่องมือจัดฟันหลุดแล้วเผลอกลืน ไม่ต้องกังวล เพราะร่างกายจะกำจัดด้วยการขับถ่ายปกติ
กรณีที่ลวดจัดฟันหลุดออกจากร่อง หากทิ้งไว้นานจะส่งผลให้ระยะเวลาในการจัดฟัน ควรรีบไปพบแพทย์
อาหารช่วงแรกๆ อาจจะต้องรับประทานอาหารที่อ่อนๆ เพราะเราอาจจะไม่ถนัดและมีความเจ็บปวดอยู่ อาหารอ่อน เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก น้ำเต้าหู้ ควรหาอาหารที่นิ่มเคี้ยวได้ง่าย จะช่วยลดความเจ็บปวดได้ และไม่ก่อให้เกิดความเสียหายกับเครื่องมือจัดฟัน
ยางแยกฟัน ใช้ในการเตรียมฟันเพื่อใส่เครื่องมือจัดฟันแบบติดแน่น โดยยาง จะค่อยๆดันฟันหลังซึ่งปกติจะอยู่ชิดกันแน่นให้หลวมขึ้น เพื่อเป็นที่อยู่ของแบนด์จัดฟัน เมื่อเริ่มใส่ยางแยกฟัน จะรู้สึกเหมือนมีเศษอาหารติด เวลากัดฟัน อาจจะรู้สึกว่ากัดโดนยางเพราะส่วนหนึ่งของยางแยกฟันอยู่บนด้านสนฟัน ถ้ามีอาการปวด สามารถทานยาแก้ปวดได้
เราควรดูแลทำความสะอาดฟันและช่องปากให้ดีอยู่เสมอ และควรใช้แปรงสีฟันสำหรับคนจัดฟันโดยเฉพาะ เนื่องจากฟันที่ถูกติดเครื่องมือหรืออุปกรณ์จะทำความสะอาดได้ยากกว่าเดิม เพราะอาจมีเศษอาหารเข้าไปติดตามร่องต่าง ๆ ได้ง่าย นอกจากนี้ยังควรงดรับประทานอาหารบางประเภท เช่น อาหารเหนียว ๆ อย่างหมากฝรั่งหรือตังเม อาหารแข็ง ๆ รวมไปถึงอาหารประเภทของหวาน เพราะอาจทำให้ฟันผุได้ง่าย
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก