แผลร้อนในสามารถพบได้ง่ายในช่องปากซึ่งเป็นแผลที่เกิดขึ้นแพร่หลายและเป็นอาการที่รู้จักกันดี แม้ว่าแผลร้อนในจะทำให้รู้สึกไม่สบายแต่แผลนี้ไม่ได้เป็นสัญเหตุของโรคร้ายเเรงใดๆ
ในบทความนี้เราค้นหาว่าจริงที่ว่ามีวิธีใดบ้างที่สามารถรักษาแผลร้อนในได้เเละเป็นแผลร้อนในแบบไหนที่ควรไปพบเเพทย์
แผลร้อนในคืออะไร
แผลร้อนในคือฝีชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นในปากทางการเเพทย์เรียกว่า แผลแอฟทัส (Aphthous Ulcer) ซึ่งแผลร้อนในเป็นแผลชนิดที่ธรรมดาที่สุดที่เกิดขึ้นภายในปาก
แผลร้อนในนี้สามารถเกิดได้กับคนทุกวัยแต่มีเเนวโน้มเกิดในวัยรุ่นหรือหญิงสาวมากกว่า
เด็กที่อายุต่ำกว่า 2 ปีมักมีอาการแผลร้อนในแต่โดยปกติแผลร้อนในนี้จะไม่เกิดขึ้นอีกจนกระทั่งถึงช่วงวัยรุ่น
แม้ว่าคนส่วนใหญ่มีโอกาสเพียงน้อยนิดเท่านั้นที่จะเป็นแผลร้อนในโดยประมาณ 20-30 เปอร์เซนต์เท่านั้นที่กลับมาเป็นแผลร้อนในอีก
อาการแผลร้อนในสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทได้แก่
แผลร้อนในทั่วไปคือแผลร้อนในที่เกิดขึ้น 3-4 ครั้งในระยะเวลาหนึ่งปีซึ่งโดยปกติเกิดขึ้นกับคนที่มีอายุ 10-20 ปีเป็นเวลาประมาณ 1 อาทิตย์
แผลร้อนใน vs แผลพุผองในช่องปาก
แผลร้อนในและแผลพุผองในปากธรรมดามีอาการที่เเตกต่างกัน
- แผลร้อนในเกิดขึ้นเป็นสีขาวที่ล้อมรอบด้วยวงสีแดง ส่วนแผลพุผอลเป็นแผลที่พองขึ้นทั่วไป
- แผลร้อนในเกิดขึ้นภายในช่องปากส่วนแผลพุผองเกิดขึ้นนอกช่องปากมักเกิดขึ้นใต้จมูกรอบๆริมฝีปากหรือใต้คาง
- แผลร้อนในไม่ใช่โรรติดต่อส่วนแผลพุผองเกิดจากเชื้อไวรัสเริม (HSV)และเชื้อที่ไม่ค่อยพบนั้นคือเชื้อไวรัสเริม HSV-2 ซึ่งแผลพุผองเป็นโรคที่ติดต่อกันได้
สาเหตุของแผลร้อนใน
นักวิจัยยังไม่มีการอธิบายทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับแผลร้อนในที่เกิดขึ้นอย่างไรก็ตามมีปัจจัยบางอย่างที่เกี่ยวข้องนั้นคือการติดเชื้อจากไวรัส
สาเหตุของการเกิดแผลร้อนในขึ้นซ้ำหรือที่เรียกกันว่าแผลแอฟทัสหรือแผลอักเสบในช่องปากนั้นยังไม่ชัดเจน แม้ว่าแผลร้อนในนี้เกิดจากหลายปัจจัยได้แก่ ประวัติครอบครัวที่มีคนเป็นแผลร้อนในหรือการแพ้
บางครั้งแผลร้อนในมีความเกี่ยวข้องกับโรคเช่นโรคที่มีการติดเชื้อในลำไส้ใหญ่ ภาวะภูมิคุ้มกันต่ำ อาการเเพ้และภาวะขาดเเคลนสารอาหาร
ปัจจัยดังต่อไปนี้เกี่ยวข้องกับการเกิดแผลร้อนใน
- การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
- อาการเจ็บปวดทางกายภาพเช่นการเกิดบาดแผลในช่องปากระหว่างการรักษาฟัน
- การใช้ยา
- การแพ้อาหาร เช่น สารซีตรัสในผลไม้และมะเขือเทศสามารถกระตุ้นทำให้เกิดแผลร้อนในหรือทำให้อาการของแผลเลวร้ายยิ่งขึ้น
- ภาวะขาดเเคลนสารอาหารเช่นธาตุเหล็ก กรดฟอลิก ซิงก์และวิตามินบี 12
- ความเครียด
จากรายงานของศัลยแพทย์ทั่วไปได้มีการประเมินว่า 25 เปอร์เซ็นต์ของประชากรทั่วไปได้รับผลกระทบจากการติดเชื้อแผลร้อนในที่เกิดขึ้นซ้ำ โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในกลุ่มที่ถูกเลือกเป็นกลุ่มตัวอย่างเช่นนักศึกษาที่เรียนด้านสาธารณะสุข
อาการร้อนใน
แผลร้อนในทำให้เกิดแผลขึ้นในช่องปากและทำให้เกิดอาการระคายเคืองได้อย่างง่ายดายซึ่งเป็นอาการที่เกิดขึ้นได้ทั่วไป แม้ว่าความเจ็บปวดทำให้รู้สึกทานอาหารได้ลำบาก
ลักษณะของแผลร้อนในได้แก่
- เป็นแผลที่เห็นได้ชัดเจนมีลักษณะกลมขนาดเล็กกว่าหนึ่งเซนติเมตรและเป็นตุ่มที่มีผิวเยื่อเมือกอยู่ในช่องปาก
- บางครั้งอาจจะมีอาการชาก่อนเกิดแผลร้อนในขึ้น
- มีลักษณะเป็นสีขาวหรือเป็นตุ่มสีเหลืองที่มีจุดสีเทาอยู่ตตรงกลางและมีรอบวงของการอักเสบเป็นสีเเดง
- แผลร้อนในนี้มักค่อยๆจากหายไปเป็นสีเทา
- โดยปกติแผลร้อนในเกิดขึ้นในช่องปากบริเวณเพดานปาก ร้อนในที่ลิ้น ร้อนในในปาก ข้างกระพุ้งแก้มหรือใต้ลิ้นด้านข้าง
- บางครั้งเกิดจากการติดเชื้อจากการเคี้ยวหมากฝรั่งและการสัมผัสกับสิ่งผิดปกติที่อยู่ด้านหลังช่องปาก
- โดยปกติแผลร้อนในใช้เวลารักษา 1-2 อาทิตย์
ในผู้ป่วยบางรายที่มีอาการแผลร้อนในอย่างรุนเเรงมักมีอาการดังต่อไปนี้
- รู้สึกซึมเเละไม่มีเเรง
- ต่อมน้ำเหลืองบวม
- มีไข้สูง
การรักษาอาการร้อนใน
ข่าวดีคืออาการเจ็บปวดเเละไม่สบายของแผลพุพองมีการรักษาที่ช่วยลดอาการเจ็บปวดด้วยการใช้ยาที่แพทย์สั่งหรือสามารถหาซื้อยาทาเองได้ที่บ้านเพื่อแก้ร้อนใน
ในบางครั้งแผลร้อนในสามารถหายไปเองได้ด้วยตัวเองและหายไปเองได้โดยไม่ต้องรักษา การที่ไม่ต้องรักษาแผลร้อนในเป็นการพิสูจน์ได้ว่าแผลร้อนในสามารถหายไปเองได้และไม่กลับมาเกิดขึ้นอีก การรักษาส่วนใหญ่เป็นเพียงเเค่การบรรเทาอาการเจ็บปวดและความไม่สบายในช่องปากรวมถึงการป้องกันภาวะเเทรกซ้อน
ยารักษาแผลร้อนในที่มีขายอยู่ในร้านขายยาส่วนใหญ่ได้ผ่านการทดลองทางเทคนิคเเล้ว
การจัดการกับแผลร้อนในส่วนใหญ่เน้นที่การแก้ร้อนใน ลดการติดเชื้อและช่วยรักษาเพื่อทำให้ไม่เกิดแผลร้อนในขึ้นอีกซึ่งการรักษาด้วยวิธีนี้สามารถชะลอการติดเชื้อจากแบคทรีเรียได้
การรักษาอาจได้แก่การใช้ยาสเตียรอยด์ทาปาก ยาชาที่ใช้ทาเฉพาะที่ ยาพื้นขี้ผึ้งหรืออาหารเสริม
การสั่งยาเพื่อรักษาแผลร้อนใน
อาการแผลร้อนในรุนเเรงและหายช้าบางกรณีเท่านั้นที่ผู้ป่วยจำเป็นต้องไปหาหมอเพื่อดูอาการเเละใช้ยาเพื่อรักษา
ย้ำอีกครั้งการรักษามีจุดประสงค์เพื่อทำให้แผลร้อนในบรรเทาลงหรือแผลมีอาการดีขึ้นแต่ไม่สามารถทำให้แผลหายไปได้
การใช้ยาปฏิชีวนะอาจนำมาใช้เพื่อลดการติดเชื้อและอาการระคายเคืองหรือเเม้เเต่อาการติดเชื้อจากแบคทรีเรียที่เกิดขึ้น
การใช้ยาชาและยาทาแก้แผลร้อนในสามารถใช้เพื่อบรรเทาอาการระคายเคืองเเละความเจ็บปวดได้ด้วยเช่นกัน
ยาบางประเภทที่ใช้รักษาโรคอื่นสามารถนำมาใช้รักษาแผลร้อนในได้เช่นกัน
ข้อมูลจากสถาบันที่ศึกษาเกี่ยวกับช่องปากและภาควิชาพยาธิวิทยาช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียลได้ยกตัวความสัมพันธ์ระหว่างการเกิดแผลร้อนในในช่องปากปกติและภาวะที่ระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติมากเกินไปดังนั้นการใช้ยากดภูมิคุ้มกันที่ช่วยได้คือคอร์ติโซน
โดยส่วนใหญ่การใช้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ชนิดใช้เฉพาะที่มักอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ซึ่งยาเหล่านี้ได้แก่ ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ชนิดทา ยาทาdexamethasone rinse และ เจล fluocinonide (Lidex) หนึ่งในผลข้างเคียงจาการใช้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ชนิดใช้เฉพาะที่เพื่อรักษาโรคแผลร้อนในคือการติดเชื้อราภายในช่องปาก
ผู้ที่มีอาการของแผลร้อนรุนแรงหรือแผลร้อนในที่เกิดขึ้นซ้ำควรไปพบผู้แพทย์เชี่ยวชาญด้านโรคในช่องปาก แพทย์จะทำการประเมินว่าควรใช้ยาทาแผลแบบไหนรักษา นอกจากนี้เเพทย์ยังสามารถวินิจฉัยโรคเฉพาะที่เกิดขึ้นจากแผลร้อนในได้ซึ่งการเกิดแผลร้อนในบางชนิดอาจเกิดจากโรคซัลตันเป็นต้น
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก