เหงืออักเสบ (Gingivitis) คือ การติดเชื้อที่บริเวณเหงือกหรือชื่อทางการแพทย์เรียกว่า gingiva เป็นอาการทั่วไปที่เกิดขึ้นเนื่องจากมีคราบจุลินทรีย์หรือการสะสมของเเบคทีเรียอยู่บนฟัน
อาการเหงือกอักเสบเป็นโรคปริทันต์ประเภทที่ไม่เกิดการทำลายเนื้อฟันแต่หากปล่อยไว้ไม่รักษาอาการเหงือกอักเสบสามารถก่อให้เกิดโรคปริทันต์ชนิดอักเสบรุนเเรงได้ ซึ่งโรคนี้อาจทำให้เกิดการสูญเสียฟันได้ในท้ายที่สุด
สัญญาณของเหงือกอักเสบได้แก่เหงือกแดงและเหงือกบวมที่มักมีเลือดออกได้ง่ายตอนที่แปรงฟัน
โดยส่วนใหญ่เเล้วผู้ที่มีอาการเหงือกอักเสบมักใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดช่องปากทำความสะอาดบ่อยมากกว่าปกติเช่นใช้แปรงฟันบ่อยและใช้ไหมขัดฟัน นอกจากนี้น้ำยาบวมปากสำหรับฆ่าเชื้อโรคสามารถนำมาใช้ได้ด้วยเช่นกัน
ในกรณีทั่วไปผู้ที่มีอาการเหงือกอักเสบยังไม่ทราบว่าตนเองเป็นโรคเหงือกอักเสบเพราะมีออกที่เเสดงออกมาน้อยมาก อย่างไรก็ตามอาการของเหงือกอักเสบสามารถพัฒนาขึ้นจนเกิดอาการเจ็บปวดอย่างร้ายเเรงได้ดังนั้นจึงควรรักษาทันทีเมื่อพบการอักเสบของเหงือก
โรคเหงือกอักเสบแบ่งเป็นสองประเภทดังต่อไปนี้
โรคเหงือกอักเสบที่เกิดจากคราบจุลินทรีย์คือการติดเชื้อของจุลินทรีย์ที่เหงือกซึ่งเป็นปัจจัยส่งเสริมทำให้เกิดโรคทางปริทันต์ นอกจากนี้สามารถเกิดจากการใช้ยาหรือภาวะขาดแคลนอาหารได้
ภาวะผิดปกติของเหงือกที่ไม่ได้เกิดจากคราบจุลินทรีย์หมายถึงการเหงือกอักเสบที่เกิดจากเเบคทีเรียบางชนิด และไวรัสหรือเชื้อรานอกจากนี้ปัจจัยส่งเสริมทำให้เกิดโรคทางปริทันต์สามารถเกิดจากปัจจัยทางด้านพันธุกรรม การแพ้สารบางอย่างหรือโรคที่เกิดขึ้นในร่างกายจึงทำให้เกิดอาการเหงือกบวมหรือการที่เหงือกเกิดอาการระคายเคืองจากการนำสิ่งเเปลกปลอมเข้าไปในปากอย่างเช่นการใส่ฟันปลอมเป็นต้นซึ่งบางครั้งอาการเหงือกอักเสบไม่มีสาเหตุที่เเน่นอน
สาเหตุส่วนใหญ่ของอาการของเหงือกอักเสบเกิดจากการสะสมของคราบจุลินทรีย์และแบคทีเรียที่อยู่ตามซอกฟัน ซึ่งคราบจุลินทรีย์เหล่านี้กระตุ้นการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจึงทำให้การทำลายเนื้อเยื่อของเหงือกเมื่ออาการเหงือกอักเสบเกิดขึ้นอย่างรุนเเรงอาจนำไปสู่ภาวะเเทรกซ้อนอย่างเช่นการสูญเสียฟันได้ในท้ายที่สุด
คราบหินปูนคือคราบจุลินทรีย์เกิดการสะสมอยู่ที่บริเวณผิวฟันโดยธรรมชาติ ซึ่งโดยปกติเเล้วมักเกิดขึ้นจากแบคทีเรียที่พยายามเกาะติดอยู่บนพื้นผิวของฟัน
ซึ่งแบคทีเรียเหล่านี้สามารถช่วยป้องกันช่องปากจากการเพิ่มจำนวนของเชื้อจุลินทรีย์แต่คราบหินปูนสามารถทำให้ฟันผุได้และก่อให้เกิดโรคทางปริทันต์ต่างๆเช่นโรคเหงืออักเสบและโรคเหงือกอักเสบเรื้อรังรวมไปถึงอาการเหงือกติดเชื้อ
เมื่อกำจัดคราบหินปูนออกไปไม่หมดทำให้ยังคงมีหินปูนและหินน้ำลายที่เกาะอยู่ตามซอกฟันหรือบริเวณฐานของฟันใกล้กับเหงือกซึ่งมีลักษณะเป็นสีเหลือง ทั้งนี้หินน้ำลายต้องถูกกำจัดโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
คราบจุลินทรีย์เเละคราบหินปูนทำให้เกิดการระคายเคืองที่เหงือกจึงทำให้เหงือกเกิดการติดเชื้อที่บริเวณรอบฐานของฟันจึงทำให้เลือดออกที่เหงือกได้
ในกรณีที่เกิดเหงือกอักเสบในระดับปานกลางสามารถทำให้อาการระคายเคืองหรืออาการที่สามารถสังเกตุเห็นได้อย่างชัดเจน
สัญญาณเเละอาการของเหงือกอักเสบได้แก่
ทันตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญโรคในช่องปากจะทำการตรวจสอบช่องปากว่ามีคราบจุลินทรีย์หรือคราบหินปูนเกิดขึ้นในช่องปากหรือไม่
การตรวจสอบสัญญาณเตือนของโรคปริทันต์ควรทำด้วยเช่นกันซึ่งอาจตรวจสอบด้วยการเอ็กซ์เรย์หรือตรวจสอบความลึกของของร่องลึกปริทันต์โดยใช้เครื่องวัดรอบฟัน
หากได้รับการวินิฉัยโรคเเละได้รับการรักษาโรคอย่างรวดเร็วและเหมาะสมโรคเหงืออักเสบสามารถหายไปได้
การรักษาโรคเหงืออักเสบได้แก่การรักษาโดยทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและทำตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัดได้เองที่บ้าน
เมื่อกำจักคราบจุลินทรีย์และคราบหินปูนออกไปเเล้วทำให้เหลือบาดแผลเกิดขึ้นบริเวณซอกฟันซึ่งอาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองโดยเฉพาะการกำจัดคราบหินปูนที่หนาเเน่นมากออกหรือทำให้เหงือกอ่อนแอได้
ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะอธิบายความสำคัญของการใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดช่องปากเเละบอกวิธีการแปรงฟันเเละใช้ไหมขัดฟันให้
ควรเข้ารักษาตรงตามนัดของทันตแพทย์และควรทำความสะอาดช่องปากบ่อยขึ้นหากจำเป็น
นอกจากนี้การรักษาฟันผุมีช่วยในเรื่องความสะอาดของช่องปากด้วยเช่นกัน
ปัญหาอื่นๆที่เกิดขึ้นในช่องปากเช่นการเกิดฟันคุดและการครอบสะพานฟันที่ไม่ดีสามารถทำให้การกำจัดคราบจุลินทรีย์เเละคราบหินปูนทำได้ยากขึ้นจึงทำให้เกิดอาการระคายเคืองที่เหงือกได้
ทุกคนจะได้รับคำแนะนำดังต่อไปนี้
ทันตแพทย์สามารถเเนะนำแปรงฟันและน้ำยาบ้วนปากที่เหมาะสมให้กับผู้ป่วยได้
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก