สำหรับไข่นั้น ไม่ว่าจะเป็นไข่ขาว หรือไข่แดงนั้นอุดมไปด้วยสารอาหารมากมาย ซึ่งรวมถึงโปรตีน วิตามินและเกลือแร่ สารอาหารในไข่แดงนั้นจะประกอบไปด้วยคอเรสเตอรอล วิตามินที่สามารถละลายได้ในไขมัน (เช่นวิตามินดีและอี) และมีกรดไขมันจำเป็น ไข่จึงมีความสำคัญและสามารถนำไปเป็นส่วนผสมอเนกประสงค์ในการทำอาหารหลายชนิด และเพราะมีส่วนทางเคมีที่สามารถทำหน้าที่เป็นเสมือนกาวจึงมีความสำคัญเมื่อเกิดปฏิกิริยาในการอบ
นับตั้งแต่การเลี้ยงไก่คนจะรู้สึกสนุกและยังได้รับคุณค่าทางโภชนาการจากไข่ที่ได้จากไก่ ด้วยความเป็นเสมือนสัญลักษณ์ของการสืบพันธ์และการเกิดใหท่ ไข่จึงถูกนำมาใช้เป็นส่วนหนึ่งของศาสนาพอๆกับการนำมาใช้ในครัว ในศาสนาคริสต์ การตกแต่งด้วยไข่มีความหมายในวันอีสเตอร์ ชนิดของไข่มีแตกต่างกันไปหลายชนิด ที่เลี้ยงกันส่วนใหญ่มักเป็นไก่ไข่ในขณะที่บางคนอาจเพิ่มตัวเลือกรวมไปถึงไข่เป็ด ห่านหรือไข่นกกระทา
สารอาหารในไข่ที่โดดเด่น
ไข่จัดเป็นแหล่งอาหารชั้นเลิศที่มีราคาถูก มีโปรตีนคุณภาพสูง โปรตีนมากกว่าครึ่งหนึ่งของไข่พบได้ในไข่ขาว ซึ่งรวมถึงวิตามินบี2และมีปริมาณไขมันต่ำกว่าในไข่แดง ไข่ยังเป็นแหล่งที่อุดมไปด้วยเซเลเนียม วิตามินดี บี6 บี12และแร่ธาตุเช่น สังกะสี เหล็กและทองแดง ในไข่แดงมีแคลลอรี่และไขมันเป็นส่วนประกอบมากกว่าในไข่ขาว อีกทั้งยังเป็นแหล่งของวิตามินที่ละลายในไขมันเช่นวิตามินเอ ดี อี และเค และเลซิทิน สารประกอบเหล่านี้สามารถก่อให้เกิดอิมัลชั่นในสูตรอาหารเช่นซอสฮอลแลนเดซหรือมายองเนส
ไข่บางยี่ห้อในสมัยนี้มักมีกรดไขมันโอเมก้า 3 เป็นส่วนประกอบ ขึ้นอยู่กับชนิดของไก่ที่ออกไข่ ไข่ถูกจัดเป็นแหล่งโปรตีนที่ “สมบูรณ์” เพราะมีกรดอะมิโนที่จำเป็นทั้ง 9 เป็นส่วนประกอบ เป็นหนึ่งอย่างที่ร่างกายเราไม่สามารถสังเคราะห์ขึ้นมาได้เองและจำเป็นต้องได้รับจากการรับประทานเท่านั้น
ไข่ขนาดกลาง ไข่ 1 ฟอง (ต้มสุก) ประกอบไปด้วย:
- แคลลอรี่ 84
- โปรตีน 8.3กรัม
- ไขมัน 5.7กรัม
- กรดไขมันชนิดอิ่มตัว 1.6 กรัม
รู้หรือไม่
จากการศึกษาพบว่าการให้เด็กรับกินไข่ทุกวันเป็นเวลาหกเดือนร่วมกับการปรับโภชนาการด้วยการลดอาหารที่มีรสหวาน ประโยชน์ของไข่อาจช่วยให้มีส่วนสูงเพิ่มมากขึ้นและช่วยป้องกันการหยุดการเจริญเติบโต
คำถามเกี่ยวกับคอเลสเตอรอล
ตลอดหลายปีที่ผ่านมา ไข่มักถูกจัดเป็นอาหารที่มีความเสี่ยงต่อสุขภาพมากกว่าเป็นอาหารเพื่อสุขภาพ เพราะไข่ถูกมองว่าเป็นอาหารที่มีคอเรสเตอรอลสูง ดังนั้นคนที่มีระดับคอเรสเตอรอลสูงจึงมักได้รับคำแนะนำว่าควรหลีกเลี่ยงการบริโภคไข่ แต่ปัจจุบันนี้เรารู้กันดีว่าคอเรสเตอรอลที่พบในอาหารมีผลเสียต่อคอเรสเตอรอลในเลือดน้อยกว่าปริมาณไขมันอิ่มตัวที่เรารับประทานเข้าไป หากคุณได้รับคำแนะนำจากแพทย์ประจำตัวให้ปรับเปลี่ยนโภชนาการเพื่อพยายามลดระดับคอเรสเตอรอลในเลือดลง สิ่ที่ควรทำที่สุดคือพยายามรับประทานกรดไขมันอิ่มตัวให้อยู่ในปริมาณที่แนะนำให้บริโภคต่อวัน (20 กรัมสำหรับผู้หญิงและ 30 กรัมสำหรับผู้ชาย)เป็นตัวเลือกอื่นจากไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวที่พบได้ในน้ำมันมะกอกและน้ำมันเรพสีด และเป็นเรื่องที่ดียิ่งขึ้นเมื่อมีการบริโภคผัก โฮลเกรน เนื้อไม่ติดมันและผลิตภัณฑ์นมไขมันต่ำในขณะเดียวกันก็พบาบามลดปริมาณน้ำตาลและแป้งขัดข้าวให้น้อยที่สุด
ไข่เพื่อสุขภาพ
ไข่อุดมไปด้วยสารอาหารมากมายหลายชนิด ประโยชน์ของไข่ไก่ช่วยในเรื่องสุขภาพหัวใจ เช่นบีเทนและโคลีน จากการศึกษาเมื่อไม่นานมานี้จากคนเกือบครึ่งล้านคนในประเทศจีนพบว่า การบริโภคไข่ทุกวันสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดและหัวใจได้
ในระหว่างการตั้งครรภ์และกำลังให้นมบุตร การได้รับโคลีนในปริมาณที่เพียงพอถือเป็นสิ่งที่สำคัญ นับตั้งแต่โคลีนคือสิ่งจำเป็นสำหรับการพัฒนาสมองที่เป็นปกติ
ไข่เป็นแหล่งของวิตามินดีที่มีประโยชน์ ซึ่งช่วยในการป้องกันกระดูกและช่วยป้องกันโรคกระดูกพรุนและโรคกระดูกอ่อนในเด็ก เลือกซื้อไข่อย่างชาญฉลาด เพราะวิธีการผลิต – แบบไม่เลี้ยงในกรง ออร์แกนิคหรือแบบปล่อยอิสระในทุ่ง- ก็จะให้วิตามินดีที่แตกต่างกัน ไข่ที่ดีควรมีโภขนาการที่สมดุลและมีความหลากหลาย
ไข่นกกระทา
ไข่นกระทามีรสชาติคล้ายคลึงกับไข่ไก่ แต่มีขนาดเล็กกว่า (ไข่นกกระทาห้าฟองเท่ากับไข่ไก่ขนาดใหญ่หนึ่งฟอง) และมีความสวยงามเพระจุดบนเปลือกไข่ที่ทำให้ไข่นกกระทาเป็นที่นิยมในการนำมาประกอบอาหารในครัว เปลือกของไข่นกกระทาจะมีตั้งแต่สีน้ำตาลเข้มไปจนถึงสีฟ้าหรือขาว ไข่นกกระทามักต้องนำไปต้มแข็งและเสิร์ฟพร้อมเกลือทะเล
ไข่เป็ด
ไข่เป็ดดูคล้ายไข่ไก่มากเพียงแต่มีขนาดที่ใหญ่กว่า และไม่ต่างจากไข่ไก่ ไข่เป็ดมักถูกนำมาขายในขนาดตั้งแต่เล็กไปจนถึงใหญ่ ไข่เป็ดมีโปรตีนมากกว่าไข่ไก่ แต่ก็มีปริมารไขมันสูงกว่าด้วย เมื่อต้มสุกไข่ขาวจะกลายเป็นฟ้าอ่อนๆและไข่แดงจะเปลี่ยนเป็นสีส้มแดง
วิธีเลือกไข่ และการจัดเก็บ
เลือกซื้อไข่จากฟาร์มที่เลี้ยงแบบไม่ขังกรงหรือเลี้ยงไก่แบบออร์แกนิค ก่อนซื้อควรดูว่าไม่มีรอยแตกหรือมีของเหลวในกล่องเพื่อแน่ใจว่าไม่มีไข่แตกในนั้น ไข่ควรเก็บรักษาไว้ในตู้เย็นฝั่งประตูตู้เย็นซึ่งเป็นที่ๆสามารถเก็บไว้ได้นานถึงหนึ่งเดือน (เช็ควันหมดอายุที่ข้างกล่อง) ไข่ที่มีกรดไขมันโออเมก้า 3 คือไข่ที่ควรรับประทานที่สุด
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก