อาหารกระป๋อง (Canned food) ไม่ได้รับความนิยมในคนทั่วไป โดยจากผลการสำรวจในปี 2013 จากการสำรวจชาวอเมริกัน 1,000 คน ประมาณ 60% ให้ข้อมูลว่า พวกเขาใช้อาหารกระป๋องสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง
แต่อาหารกระป๋องหลายชนิดก็มีประโยชน์ต่อร่างกาย สิ่งสำคัญที่จะได้รับสารอาหารสูงสุดจากอาหารกระป๋อง คือ การเลือกซื้ออาหารกระป๋องที่ถูกต้อง ดังนี้
เมื่อไรที่อาหารกระป๋องจะให้โทษ
“ฉันเฝ้าสังเกตระดับโซเดียม และปริมาณน้ำตาลที่เพิ่มเติมในอาหารกระป๋อง สิ่งเหล่านี้ไม่ได้เป็นอันตรายโดยตรง แต่บางครั้งก็มีการเติมเกลือ หรือน้ำตาลมากเกินไปในอาหารกระป๋อง ตรวจสอบฉลากโภชนาการ และหาโซเดียมหรือน้ำตาลที่เติมเข้าไปราวๆ 5%” Jessi Holden จาก Mary Free Bed Rehabilitation Hospital กล่าว
ระวังอาหารกระป๋องที่มีส่วนผสมหลายอย่าง อาทิเช่น ซุปสำเร็จรูป และพาสต้า เพราะมักมีโซเดียม และน้ำตาลในระดับเพิ่มมากขึ้น
จากข้อมูลของ Canned Food Alliance ซุปกระป๋องเป็นสินค้ากระป๋องที่ซื้อมากที่สุดในสหรัฐอเมริกาที่ 420 ล้านกระป๋องในปี 2018
อาหารกระป๋องอื่นๆ ที่ควรเลี่ยง คือ ผัก และผลไม้ที่บรรจุในน้ำเกลือหรือน้ำเชื่อม การศึกษาหนึ่งในวารสาร American Journal of Lifestyle Medicine พบว่า ผลิตภัณฑ์กระป๋องเหล่านี้มักจะสูญเสียสารประกอบฟีนอล ที่มีบทบาทต่อสี รสชาติ และคุณสมบัติด้านสุขภาพบางอย่าง เช่น สารต้านอนุมูลอิสระ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากอาหารเหล่านั้นได้รับการลอกออก
การเลือกผัก และผลไม้กระป๋องที่ปราศจากของเหลวจะช่วยเรื่องการสูญเสียสารอาหารได้ในระดับหนึ่ง
และยังมีการศึกษาที่พบว่า วิตามินที่ละลายในน้ำเช่น C และ B ลดลงอย่างชัดเจนเมื่อผ่านกาผลิตโดยกระบวนการบรรจุกระป๋อง สำหรับวิตามิน C การสูญเสียเหล่านี้เริ่มตั้งแต่ 8% ในบีทรูทกระป๋อง และมากถึงถึง 90% ในแครอทกระป๋อง อย่างไรก็ตาม การสูญเสียวิตามินเหล่านี้เกิดจากความร้อน และอาจเกิดขึ้นได้ในการนำวัตถุดิบสดไปปรุงสุกเช่นกัน การจัดเก็บผักและผลไม้สดในตู้เย็นเพียงไม่กี่วันก็อาจส่งผลให้สูญเสียวิตามินเช่นเดียวกัน
อาหารกระป๋องนั้นอาจปนเปื้อนด้วยสารเคมีที่เรียกว่า บิสฟีนอล (BPA) มากกว่าร้อยละ 90 ของกระป๋องที่ใช้สำหรับอาหารไม่มี BPA และองค์การอาหารและยาได้กำหนดว่าระดับปัจจุบันที่พบในอาหารมีอยู่ในระดับที่ปลอดภัย ที่กล่าวว่าการศึกษาหลายชิ้นแสดงให้เห็นว่า BPA มีผลเป็นพิษต่อร่างกายรวมถึงผลกระทบต่อฮอร์โมน การก่อตัวของเนื้องอก และความเสียหายของ DNA
หลักการเลือกบริโภคอาหารกระป๋องให้ดีต่อสุขภาพ
การเลือกสินค้ากระป๋องที่มีอาหารบรรจุเพียงชนิดเดียวเป็นทางออกที่ดีที่สุดสำหรับการหลีกเลี่ยงการเติมเกลือ และน้ำตาล
ตัวอย่างเช่น ปลาทูน่าที่เป็นอาหารกระป๋องที่ขายดีจะมีปริมาณโซเดียมที่แนะนำต่อวันเพียง 4% และไม่มีน้ำตาลเพิ่มเติมในกระป๋อง และยังมีโปรตีน 20 กรัม วิตามิน และแร่ธาตุในปริมาณที่เหมาะสม เช่น ธาตุเหล็ก แมกนีเซียม บี12 และสังกะสี สารอาหารเหล่านี้ช่วยส่งเสริมสุขภาพตั้งแต่การทำงานของระบบภูมิคุ้มกันไปจนถึงการเจริญเติบโตและการพัฒนาร่างกายที่เหมาะสม อาหารกระป๋องมักจะมีด้วยวิตามินที่ละลายในไขมัน ซึ่งโดยปกติแล้วจะไม่เกิดความเสียหายในกระบวนการให้ความร้อน
มะเขือเทศเป็นหนึ่งในตัวเลือกอาหารกระป๋องที่ดีที่สุด มะเขือเทศกระป๋องมีระดับแคโรทีนอยด์สูงกว่าเมื่อสด เพราะกระบวนการให้ความร้อนของการบรรจุกระป๋องซึ่งปล่อยแคโรทีนอยด์ที่เป็นเม็ดสีธรรมชาติที่ให้สีเหลือง และสีแดงของผัก มีการศึกษาจำนวนมากพบความเชื่อมโยงระหว่างการบริโภคแคโรทีนอยด์และการลดลงของโรคที่เกี่ยวข้องกับความเสื่อม อีกทั้งยังอาจจะมีปริมาณสารอาหารที่สูงขึ้น เนื่องจากผ่านกระบวนการเก็บรักษาสารอาหาร แร่ธาตุ และวิตามิน
การศึกษาในวารสาร American Journal of Lifestyle Medicine เมื่อปี 2014 พบว่า อาหารกระป๋องอื่นๆ เช่น ถั่วเขียว และข้าวโพดเป็นตัวเลือกที่ดีในการซื้อกระป๋อง เพราะมีคุณค่าทางโภชนาการพอๆ กับอาหารสดและแช่แข็งจาก
นอกจากนี้ผลิตภัณฑ์กระป๋องจำนวนมากยังมีต้นทุนต่อหน่วยที่ต่ำกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับอาหารสด และอาหารแช่แข็ง และสิ่งที่อาหารกระป๋องแตกต่างจากอาหารสด คือ คุณค่าทางโภชนาการของอาหารกระป๋องไม่ลดลงเมื่อเวลาผ่านไป แม้ว่าจะเก็บในตู้อาหารเป็นเวลา 1 ปี หรืออาจจะนานกว่านั้น
บทสรุปเรื่องอาหารกระป๋อง
Holden กล่าวว่า “เป็นเรื่องดีสำหรับเราที่จะพึ่งพาผลไม้และผักกระป๋องสำหรับมื้ออาหารในชีวิตประจำวัน แต่หากมองหาตัวเลือกที่ดีต่อสุขภาพ แนะนำให้คุณอ่านฉลาก เพื่อตรวจสอบเปอร์เซ็นต์โซเดียม และเติมน้ำตาล ถ้าระบุว่ามากกว่า 20% ขึ้นไปต่อหนึ่งหน่วยบริโภค ถือว่าสูงมาก ควรมองหาอาหารกระป๋องอื่นๆ”
อาหารกระป๋องเป็นตัวเลือกที่มีคุณค่าทางโภชนาการ และสามารถช่วยเพิ่มการบริโภคผักและผลไม้ เนื่องจากสามารถเก็บรักษาได้นานขึ้น และราคาคุ้มค่ากับการบริโภคมากขึ้น
โปรดจำไว้ว่าอาหารกระป๋องที่บรรจุอาหารประเภทเดียวมักจะดีกว่าอาหารกระป๋องที่ประกอบด้วนส่วนผสมหลายอย่าง และปรุงแล้ว เนื่องจากมีโซเดียม และน้ำตาลสูงโดยทั่วไป โปรดตรวจสอบฉลากให้มั่นใจว่าคุณได้รับทางเลือกที่ดีต่อสุขภาพ
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก