ต่อมทอนซิลอักเสบ (Tonsilitis) เกิดจากอะไร
การติดเชื้อที่ต่อมทอนซิลต่อมทอนซิลนั่งอยู่ที่ด้านหลังของลำคอ เป็นต่อมเนื้อเยื่อน้ำเหลืองที่เป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกัน
อาการทอนซิลอักเสบ
อาการที่พบบ่อยที่สุดของต่อมทอนซิลอักเสบ ได้แก่ :
- เจ็บคอและปวดเมื่อกลืนอาหาร
- ต่อมทอนซิลมีสีแดงและบวมมีหนอง
- มีไข้
- มีอาการปวดหัว
- กลืนลำบาก
- ปวดในหูและลำคอ
- เหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า
- นอนไม่หลับกระสับกระส่าย
- ไอ
- หนาว
- ต่อมน้ำเหลืองบวม
อาการที่พบได้น้อย ได้แก่
- ความเมื่อยล้า
- ปวดท้องและอาเจียน
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ลิ้นเป็นฝ้า
- เสียงเปลี่ยน
- มีกลิ่นปาก
- ความยากลำบากในการเปิดปาก
บางคนอาจพัฒนานิ่วทอนซิลซึ่งแพทย์ก็เรียก tonsilloliths หรือ tonsillar calculi เป็นสารที่สะสมจนกลายเป็นก้อนนิ่วขนาดใหญ่ในรอยแยกของต่อมทอนซิล โดยทั่วไปจะมีขนาดเล็ก แต่ในบางกรณีอาจมีขนาดใหญ่กว่า
นิ่วที่ต่อมทอนซิลอาจสร้างความรำคาญและบางครั้งก็ยากที่จะทำลาย แต่โดยทั่วไปจะไม่เป็นอันตราย
การรักษาทอนซิลอักเสบ
หากไม่สามารถรักษาต่อมทอนซิลอักเสบเองที่บ้านได้มีตัวเลือกในวิธีรักษาต่อมทอนซิลอักเสบที่หลากหลาย เช่น
การใช้ยา
ผู้คนสามารถใช้ยาบรรเทาปวด (over-the-counter) (OTC) เพื่อบรรเทาอาการชาที่ต่อมทอนซิลอักเสบ
หากการติดเชื้อแบคทีเรียเป็นสาเหตุของต่อมทอนซิลอักเสบหรือต่อมทอนซิลเป็นหนองแพทย์มักจะสั่งยาปฏิชีวนะ อย่างไรก็ตามพวกเขาจะไม่ทำเช่นนั้นสำหรับคนที่มีต่อมทอนซิลอักเสบจากไวรัส ยาปฏิชีวนะไม่ได้มีประสิทธิภาพต่อไวรัส
Penicillin เพนิซิลลินเป็นยาปฏิชีวนะที่พบมากที่สุด เมื่ออยู่ในช่วงที่กำลังใช้ยาแพทย์จะระบุให้รับประทานยาให้หมดตามจำนวนและเวลาที่ไ้ด้ระบุใว้ ซึ่งจะต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดถึงแม้ว่าอาการหายแล้วก็ตาม เพื่อป้องจะได้รับการแก้ไข การหยุดยาปฏิชีวกันการดื้อยาและอาจทำให้การติดเชื้อแพร่กระจายไปได้ หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษาแบคทีเรียบางประเภทอาจทำให้เกิดโรคไขข้อ ไข้ หรือไตอักเสบได้
การผ่าตัดต่อมทอนซิล
ก่อนหน้านี้แพทย์จะแนะนำให้ทำการผ่าตัดเพื่อเป็นการรักษาอาการต่อมทอนซิลอักเสบแต่ปัจจุบันนี้แพทย์จะไม่แนะนำให้ผ่าตัดต่อมทอนซิล ยกเว้นในกรณีที่มีอาการทอนซิลอักเสบเรื้อรังและเกิดซ้ำ
แม้ว่าต่อมทอนซิลจะไม่ค่อยมีบทบาทหลังจากผ่านช่วงวัยรุ่นไป แต่ก็ยังถือว่าเป็นอวัยวะที่ใช้งานได้ ด้วยเหตุผลนี้ศัลยแพทย์จะไม่ทำการผ่าตัดออกหากไม่จำเป็น
แพทย์อาจใช้ต่อมทอนซิลในการตรวจวินิจฉัยโรคหากถ้าต่อมทอนซิลเป็นสาเหตุของปัญหาของโรคต่างๆต่อไปนี้
- หยุดหายใจขณะหลับซึ่งเกี่ยวข้องกับปัญหาการหายใจในเวลากลางคืน
- ปัญหาเกี่ยวกับการหายใจหรือการกลืน
- ฝีที่รักษาได้ยาก
- เซลล์ต่อมทอนซิลอักเสบที่มีการติดเชื้อจะแพร่กระจายไปยังพื้นที่อื่น ๆ และนำไปสู่การสะสมของหนองที่อยู่ด้านหลังของต่อมทอนซิล
หากจำเป็นต้องผ่าตัดต่อมทอนซิลแพทย์สามารถเลือกได้หลายวิธี เช่น การใช้เลเซอร์ คลื่นวิทยุพลังงานอัลตราโซนิก การใช้อุณหภูมิที่เย็น หรือเข็มอุ่นเพื่อขจัดต่อมทอนซิล การผ่าตัดจะกลายเป็นทางเลือกสุดท้ายเนื่อจากผลข้างเคียงเชิงลบมีมากกว่าผลบวก
แม้ว่าต่อมทอนซิลอักเสบอาจเป็นเรื่องที่น่าวิตกและไม่สบายใจเมื่อเกิดขึ้น แต่ส่วนใหญ่แล้วมักไม่มีผลกระทบในระยะยาว
สาเหตุทอนซิลอักเสบ
ต่อมทอนซิลเป็นด่านแรกในการป้องกันโรคและการติดเชื้อที่อาจเกิดขึ้น ด้วยเหตุนี้จึงทำให้เกิดการติดเชื้อได้ง่าย
โดยทั่วไปแล้วต่อมทอนซิลอักเสบจะเป็นการติดเชื้อไวรัส แต่ในขณะเดียวกัน แบคทีเรียก็สามารถทำให้เกิดการติดเชื้อได้ด้วย
ต่อมทอนซิลอักเสบจากเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียสามารถติดต่อและแพร่กระจายจากคนสู่คนได้ อย่างไรก็ตามหากต่อมทอนซิลอักเสบเป็นโรครองเช่นไซนัสอักเสบหรือไข้ละอองฟางก็ไม่น่าจะแพร่กระจายได้
สาเหตุของไวรัส
การติดเชื้อไวรัสเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของต่อมทอนซิลอักเสบ ไวรัสที่พบบ่อยที่สุดที่ติดเชื้อในต่อมทอนซิล ได้แก่
- adenovirus ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคหวัดและเจ็บคอ
- rhinovirus ซึ่งเป็นสาเหตุส่วนใหญ่ของโรคไข้หวัด
- ไข้หวัดใหญ่
- ไวรัสระบบทางเดินหายใจซึ่งมักนำไปสู่การติดเชื้อทางเดินหายใจเฉียบพลัน
- coronavirus สองชนิดย่อยซึ่งหนึ่งในนั้นเป็นสาเหตุของโรคซาร์ส
ไวรัสที่พบได้น้อยแต่ก็อาจทำให้เกิดอาการของต่อมทอนซิลอักเสบจากไวรัสได้
- ไวรัส Epstein-Barr (EBV)
- ไวรัสเริม (HSV)
- ไซโตเมกาโลไวรัส (CMV)
สาเหตุของแบคทีเรีย
แบคทีเรียที่พบมากที่สุดที่ทำให้ติดเชื้อในต่อมทอนซิลคือ Streptococcus pyogenes อย่างไรก็ตามก็ยังมีบางชนิดที่อาจทำให้เกิดต่อมทอนซิลอักเสบเช่น
- Staphylococcus aureus
- Mycoplasma pneumonia
- Chlamydia pneumonia
- Bordetella pertussis
- Fusobacterium
- Neisseria gonorrhoeae
นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tonsillitis/symptoms-causes/syc-20378479
- https://www.healthline.com/health/tonsillitis
- https://kidshealth.org/en/parents/tonsillitis.html
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก