โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer) คือโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบประสาทที่ทำให้เซลล์สมองตายจึงเป็นสาเหตุทำให้สูญเสียความทรงจำและกระบวนการทางความคิดเสื่อมลง
สาเหตุของโรคอัลไซเมอร์
สาเหตุการเกิดโรคอัลไซเมอร์คล้ายกับโรคสมองเสื่อมทั่วไปคือเกิดจากเซลล์สมองตายเป็นโรคเกี่ยวกับระบบประสาทซึ่งหมายความว่าเซลล์สมองตายสามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลาเเละต่อเนื่อง
ในผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์จะมีเซลล์ประสาทน้อยเเละการเชื่อมต่อที่น้อยลงด้วย
จากการชันสูตรผู้ป่วยที่เป็นโรคอัลไซเมอร์พบว่าเนื้อเยื่อประสาทของสมองมีรอยขนาดเล็กเกิดขึ้นเรียกว่าแผลเป็นที่เกิดขึ้นบนเนื้อเยื่อสมองและกลุ่มเส้นใยของโปรตีนที่พันกันยุ่งเหยิง
รอยแผลที่เกิดขึ้นพบได้บนเซลล์ระหว่างรอยหยักของสมองและรอยเหล่านี้เกิดจากโปรตีนที่เรียกว่าเบตาแอมีลอยด์
กลุ่มเส้นใยเกิดจากโปรตีนที่พันกันยุ่งเหยิงของเซลล์ประสาทซึ่งเกิดจากโปรตีนที่ชื่อว่าเทา (tau)
นักวิจัยยังไม่ทราบสาเหตุของการเกิดขึ้นสิ่งเหล่านี้ เชื่อว่าอาจเกิดขึ้นจากหลายปัจจัยที่แตกต่างกัน
อาการโรคอัลไซเมอร์
สำหรับผู้ที่ควรได้รับการวินิจฉัยโรคอัลไซเมอร์ต้องเป็นผู้ที่มีประสบการณ์เกี่ยวกับอาการความจำเสื่อมหรือพฤติกรรมและการแสดงออกทางพฤติกรรมที่แตกต่างกันเมื่อเปรียบเทียบกับพฤติกรรมที่เกิดขึ้นก่อนป่วย อาการความจำเสื่อมนี้มักทำให้ความสามารถในการทำงานผิดปกติได้
อาการความจำเสื่อมสามารถสังเกตุจากพฤติกรรมดังต่อไปนี้อย่างน้อย 2 หรือ 5 อย่าง
1.ความสามารถในการจดจำข้อมูลใหม่ลดลงซึ่งนำไปสู่พฤติกรรมดังต่อไปนี้
- การถามคำถามซ้ำหรือการสนทนาเรื่องเดิมซ้ำๆ
- ลืมที่อยู่ของสิ่งของที่วางไว้
- ลืมเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเเละการนัดหมาย
- หลงลืมทางและหลงทาง
- มีความบกพร่องด้านการให้เหตุผล การทำงานที่ซับซ้อนและการตัดสินใจต่างๆเช่น
- ไม่เข้าใจเรื่องความเสี่ยงด้านความปลอดภัย
- ไม่สามารถบริหารการเงินได้
- ความสามารถในการตัดสินใจต่ำ
- ไม่สามารถวางแผนที่ซับซ้อนหรือลำดับเหตุการณ์ได้
- มีความบกพร่องด้านการมองเห็นเช่นปัญหาด้านสายตา ได้แก่
- ไม่สามารถจำจดใบหน้าหรือลักษณะของวัตถุทั่วไปหรือการมองเห็นวัตถุโดยตรง
- ไม่สามารถใช้อุปกรณ์ปกติทั่วไปได้เช่นการถอดไม้แขวนเสื้อออกจากเสื้อ
- มีความบกพร่องด้านการพูด การอ่านและการเขียนเช่น
- ไม่สามารถคิดคำพูดออกมาได้ในขณะที่กำลังพูดหรือมีความสับสน
- มีความบกพร่องด้านการพูด การสะกดคำและการเขียน
- มีการเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรมเช่น
- เกิดอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลง ได้แก่ อารมณ์หงุดหงิด ไม่กระตือรือร้น กลัวการเข้าสังคมหรือมีความสนใจในสิ่งต่างๆน้อยลง ขาดเเรงบันดาลใจและความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
- ไม่มีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น
- มีอารมณ์รุนเเรง มีความคิดหมกมุ่นหรือพฤติกรรมที่ไม่เป็นที่ยอมรับของสังคม
หากผู้ป่วยมีอาการตามที่ได้กล่าวมาและมีความรุนเเรงของอาการที่ยืนยันได้ว่าเป็นโรคสมองเสื่อม นอกจากนี้ปัจจัยดังต่อไปนี้สามารถยืนยันโรคอัลไซเมอร์ได้ด้วยเช่นกัน
- เริ่มมีอาการผิดปกติต่อเนื่องหลายเดือนหรือหลายปีไม่ใช่อาการที่เกิดขึ้นเพียงหนึ่งหรือสองชั่วโมง
- อาการผิดปกติทำให้ความคิดและสติสัมปชัญญะแย่ลง
หากเริ่มมีอาการสมองเสื่องหรือมีอาการรุนเเรงเป็นเวลาหลายชั่วโมงหรือหลายวัน ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์เพื่อระบุอาการของโรคที่เกิดขึ้นโดยเฉียบพลันนี้
โดยส่วนใหญ่โรคอัลไซเมอร์ทำให้สูญเสียความทรงจำซึ่งเป็นอาการที่โดดเด่นโดยเฉพาะความทรงจำเกี่ยวกับการเรียนรู้และการจดจำข้อมูลใหม่ๆ
ปัญหาที่เกี่ยวกับภาษาเป็นอาการหลักของโรคนี้เช่นกันตัวอย่างเช่นความพยายามในการใช้คำที่ถูกต้อง
นอกจากนี้ความบกพร่องด้านการมองเห็นยังเป็นอาการที่โดดเด่นของโรคนี้
- ความบกพร่องในการจดจำใบหน้าเเละสิ่งของ
- ไม่สามารถแยกภาพที่มองเห็นออกจากกันได้
- ไม่สามารถอ่านตัวหนังสือได้หรือสูญเสียความสามารถในการอ่าน
ความบกพร่องที่เห็นได้ชัดเจนเกิดจากการทำหน้าที่ผิดปกติของอวัยวะภายในร่างกายทำให้การให้เหตุผล การตัดสินใจและการเเก้ไขปัญหาผิดปกติ
สัญญาณเริ่มต้นของโรคอัลไซเมอร์
ในปี 2016 มีงานวิจัยที่ตีพิมพ์พบว่าอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปของผู้ป่วยอาจเป็นสัญญาณเตือนเบื้องต้นของโรคอัลไซเมอร์
งานวิจัยที่ค้นพบล่าสุดระบุว่าลักษณะของโรคอัลไซเมอร์คือมีรอยแตกในสมองทำให้มีอาการผิดปกติในการใช้ชีวิตประจำวันแม้ว่าไม่มีอาการของโรคปรากฎขึ้นจดกระทั่งหนึ่งปีผ่านไป
โรคสมองเสื่อมก่อนวัย
โรคสมองเสื่อมก่อนวัยเหมือนกับโรคอัลไซเมอร์เป็นโรคที่ส่งผลกระทบต่อวัยหนุ่มสาวที่คนในครอบครัวมีประวัติของโรคนี้โดยปกติโรคนี้เกิดขึ้นกับผู้ที่มีอายุ 30 ถึง 60 ปี
ในกรณีนี้เกิดขึ้นน้อยกว่า 5 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น
โรคอัลไซเมอร์ VS โรคสมองเสื่อม
โรคสมองเสื่อมมีความหมายโดยกว้างหมายถึงอาการที่เกี่ยวกข้องกับการสูญเสียระบบความคิดและการทำงานของความคิด
โรคอัลไซเมอร์คือโรคสมองเสื่อมประเภทหนึ่งเกิดจากรอยแผลและรอยหยักที่ซับซ้อนที่เกิดขึ้นในสมอง อาการเริ่มต้นจะค่อยๆเกิดขึ้นและอาการส่วนใหญ่ได้แก่การสูญเสียความสามารถด้านความคิดและการทำความเข้าใจรวมไปถึงความสามารถทางด้านภาษา
โรคสมองเสื่อมประเภทอื่นได้แก่ โรคฮันฮิงตัน โรคพากินสันและโรคสมองฝ่อ ทั้งนี้ผู้ป่วยสามารถมีอาการของโรคสมองเสื่อมได้มากกว่าหนึ่งประเภท
โรคอัลไซเมอร์ไม่สามารถรักษาให้หายไปได้เนื่องจากเซลล์สมองที่ตายไปไม่สามารถเกิดขึ้นให้ได้อีก
อย่างไรก็ตามมีการรักษาแบบบำบัดเเละการเยียวยาเพื่อทำให้ผู้ป่วยสามารถดำรงชีวิตอยู่กับโรคนี้ได้ง่ายขึ้น
ข้อมูลจากสถาบันโรคอัลไซเมอร์ได้แนะนำปัจจัยสำคัญในการรักษาโรคอัลไซเมอร์ดังต่อไปนี้
- การจัดการผลกระทบที่เกิดขึ้นจากโรคอัลไซเมอร์
- มีโปรแกรมรักษาวันต่อวันหรือการทำกิจกรรมประจำวัน
- ควรจัดทำกิจกรรมการเรียนรู้แบบกลุ่มและเน้นการมีส่วนร่วม
การใช้ยารักษาโรคอัลไซเมอร์
โรคอัลไซเมอร์ไม่มียารักษาแต่มีการรักษาทางเลือกอื่นที่สามารถลดอาการของโรคเเละพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย
ยากลุ่มแอนติโคลีนเอสเทอเรสเป็นยาที่นำมาใช้บรรเทาอาการโรคอัลไซเมอร์
- ยา Donepezil (Aricept)
- ยา Rivastigmine (Exelon)
- ยา Tacrine (Cognex)
ยาประเภทอื่นได้แก่กลุ่มเมแมนทีน (ชื่อการค้า Namenda) เป็นสารต้านตัวรับเอ็นเอ็มดีเอ (NMDA) สามารถนำมาใช้เพียงตัวเดียวหรือใช้ยาประเภทร่วมกับยากลุ่มแอนติโคลีนเอสเทอเรสก็ได้
การรักษาอัลไซเมอร์ด้วยวิธีอื่น
การรักษาด้วยการเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยเป็นสิ่งที่สำคัญเพื่อทำให้ผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์สามารถดำรงชีวิตได้อย่างอิสระ
ผลจากงานวิจัยที่ทดสอบเรื่องโรคอัลไซเมอร์ในหนู ตีพิมพ์เมื่อปี 2016 พบว่าต้องใช้เวลาหนึ่งวันเพื่อฟื้นฟูความทรงจำของผู้ที่เป็นโรคอัลไซเมอร์ในระยะเเรก
ระยะของโรคอัลไซเมอร์
ระยะของโรคอัลไซเมอร์สามารถแบ่งออกเป็น 3 ระยะหลักได้แก่
- ระยะพรีคลีนิคหรือระยะก่อนเกิดโรค
- ความสามารถในการนึกคิดบกพร่อง
- โรคสมองเสื่อม
นอกจากนี้สถาบันโรคอัลไซเมอร์ได้แบ่งระยะของโรคอัลไซเมอร์ไว้ 7ระดับโดยแบ่งตามความต่อเนื่องของความจำที่เสื่อมลงขึ้นอยู่กับความรุนเเรงของอาการ
การวัดระดับมีตั้งเเต่ไม่พบความบกพร่องไปจนถึงมีความบกพร่องปานกลางและขั้นสุดท้านคือ “เกิดความบกพร่องที่รุนเเรงมาก”
สำหรับการวินิจฉัยโดยปกติใช้เพียงสี่ระยะหรือแบ่งประเภทเป็นโรคอัลไซเมอร์ “ระยะปานกลางหรือเริ่มต้น”
สรุปข้อเท็จจริงเกี่ยวกับโรคอัลไซเมอร์
- โรคอัลไซเมอร์คือโรคสมองเสื่อมทั่วไป
- โรคนี้เกิดขึ้นเมื่อมีแผลที่ประกอบด้วยสารโปรตีนเบตาแอมีลอยด์เกิดขึ้นในสมอง
- อาการที่รุนเเรงที่สุดคือผู้ป่วยไม่สามารถจำเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้นได้ไม่ว่าจะเป็นเหตุผลของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นหรือผู้ที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์
- ในท้ายที่สุดผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ต้องมีผู้ช่วยเหลือเป็นพิเศษ
นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/alzheimers-disease/symptoms-causes/syc-20350447
- https://www.nhs.uk/conditions/alzheimers-disease/
- https://www.healthline.com/health/alzheimers-disease
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก