โรคสมาธิสั้น (Attention-deficit/hyperactivity disorder) คือ อาการที่ผู้ป่วยไม่สามารถให้ความสนใจ หรือควบคุมการเคลื่อนไหว และควบคุมทางกายภาพอื่นๆได้
สาเหตุที่แท้จริงของโรคสมาธิสั้นยังคงเป็นเรื่องที่เข้าใจยาก แต่คนที่เป็นโรคสมาธิสั้นจะประสบกับปัญหาหลายประการ หลักๆ คือ ความยากลำบากในการรักษาความสนใจหรือมุ่งเน้นต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
บางคนที่เป็นโรคสมาธิสั้นอาจมีปัญหาในการนั่งนิ่ง ๆ และมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย
ในขณะที่คนทั่วไปอาจอาจจะยากในการให้ความสนใจกับสิ่งที่พวกเขามองว่าไม่น่าสนใจใน แต่ในผู้ที่มีสมาธิสั้นจะพบปัญหาลักษณะนี้ที่รุนแรงกว่าในการรักษาความสนใจ และเสียสมาธิได้ง่าย จากสิ่งเร้าภายนอก
คนที่เป็นโรคสมาธิสั้นจะมีอาการหุนหันพลันแล่นและฟุ้งซ่านเกินระดับที่คนปกติควรจะเป็น
ในการวินิจฉัยโรคสมาธิสั้น เพื่อระบุลักษณะของโรค แพทย์จะทำการะบุไว้ 3 แบบ ดังนี้ สมาธิสั้นโดยไม่ตั้งใจ, อยู่ไม่นิ่ง และสมาธิสั้นแบบผสม
สาเหตุและความเสี่ยงของโรคสมาธิสั้น
แพทย์ยังไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริงของโรคสมาธิสั้นอย่างไรก็ตามพวกเขาระบุว่า เรามักจะพบเด็กสมาธิสั้นในครอบครัวที่มีประวัติผู้ป่วยสมาธิสั้น
งานวิจัยบอกปัจจัยที่เสี่ยงทำให้เกิดโรคสมาธิสั้นไว้ดังนี้
- มารดาสัมผัสกับความเครียด แอลกอฮอล์ หรือยาสูบในระหว่างตั้งครรภ์
- มารดาการสัมผัสกับสารพิษจากสิ่งแวดล้อมในระหว่างตั้งครรภ์ หรือเด็กสัมผัสโดยตรงตั้งแต่อายุยังน้อย
- การคลอดก่อนกำหนดจากการศึกษาในปี 2018 ที่ตีพิมพ์ใน JAMA Pediatrics
- การได้รับบาดเจ็บที่สมอง
ปัจจัยที่มักถูกเข้าในผิดว่าทำให้เกิดโรคสมาธิสั้นได้แก่
- การกินน้ำตาล หรือสีสังเคราะห์ในปริมาณมากเกินไป
- “ใช้เวลาอยู่ที่หน้าจอ” มากเกินไปที่หน้าโทรทัศน์คอมพิวเตอร์ หรือโทรศัพท์
- สภาพแวดล้อมการเลี้ยงดูหรือบ้านที่ไม่ดี
แต่งานวิจัยนี้ไม่ได้ศึกษาปัจจัยเหล่านี้ในโรคสมาธิสั้นที่เกิดในผู้ใหญ่
ลักษณะของอาการสมาธิสั้น และการบ่งชี้
แพทย์แบ่ง ADHD ออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ สมาธิสั้นโดยไม่ตั้งใจ, อยู่ไม่นิ่ง และสมาธิสั้นแบบผสม
สิ่งเหล่านี้ไม่ถือว่าเป็นการวินิจฉัยที่แตกต่างกัน เป็นเพีบงการบ่งบอกลักษณะจำเพาะของโรคสมาธิสั้น เพื่อช่วยให้จัดการกับสมาธิสั้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สมาธิสั้นโดยไม่ตั้งใจ : คนที่มีสมาธิสั้นประเภทนี้มีแนวโน้มที่จะแสดงลักษณะต่อไปนี้
- ไม่สามารถใส่ใจกับงาน หรือมักจะทำผิดพลาดโดยประมาท
- ไม่สามารถมุ่งเน้นไปที่กิจกรรม หรืองาน
- ไม่ตั้งใจฟังในขณะที่คนอื่นกำลังพูด
- มีปัญหาในการจัดการเวลาและการจัดระเบียบงาน
- ไม่มีการตระเตรียมสิ่งที่จำเป็นสำหรับการใช้งานประจำวัน
- ฟุ้งซ่าน
- ลืมที่จะทำงานให้เสร็จและปฏิบัติตามภาระหน้าที่
- ไม่ชอบงานที่ต้องใช้สมาธิและความคิดเป็นเวลานาน
- ไม่สามารถปฏิบัติตามคำแนะนำเพื่อให้งานเสร็จ
สมาธิสั้นแบบอยู่ไม่นิ่ง :บุคคลแสดงอาการสมาธิสั้นมากกว่าการไม่ใส่ใจ ดังนี้
- อยู่ไม่นิ่งตลอดเวลา
- ไม่สามารถนั่งนิ่งๆ ได้
- วิ่งในสถานการณ์ที่ไม่เหมาะสม
- ไม่สามารถรอในการสนทนา มักจะจบประโยคของคนอื่นหรือตอบก่อนจบคำถาม
- บ่อยครั้งที่ล่วงล้ำผู้อื่นรวมในการสนทนาหรือกิจกรรมอื่นๆ
- พูดมาก
- ยากที่จะร่วมกิจกรรมต่างๆ โดยไม่ส่งเสียงดัง
- ไม่สามารถรอที่จะถึงตาของตัวเองได้ในเกมต่างๆ
สมาธิสั้นแบบผสมผสาน : มีอาการของสมาธิสั้นทั้ง 2 แบบตามด้านบน
สิ่งเหล่านี้รบกวนชีวิตประจำวัน และความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง
แม้ว่าแพทย์จะสามารถระบุแบบของ ADHD แต่อาการเหล่านี้ก็สามารถเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา
การรักษาและบำบัดโรคสมาธิสั้น
แพทย์มักจะแนะนำให้รักษาโรคสมาธิสั้นด้วยการบำบัดการรักษามักขึ้นอยู่กับอาการของแต่ละบุคคล และความรุนแรงของผลกระทบจากสมาธิสั้นในชีวิตประจำวันทั้งที่บ้าน ที่โรงเรียน และที่ทำงาน การบำบัด รักษา ได้แก่
พฤติกรรมบำบัด: นักบำบัดจะบำบัดร่วมกับผู้ป่วยสมาธิสั้น โดยช่วยให้เด็กสร้างทักษะทางสังคม เรียนรู้เทคนิคการวางแผน และความสามารถวางแผนในการทำงานให้ประสบความสำเร็จ
ยา: แพทย์อาจมีการสั่งจ่ายยา เพื่อเพิ่มความสนใจและการมีสมาธิในการทำสิ่งใดๆ ยาที่นิยมใช้คือยากระตุ้น ตัวอย่างยาได้แก่
- Adderall
- Focalin
- Vyvanse
- Concerta
- Ritalin
ยาที่ไม่กระตุ้นในการรักษาผู้ป่วยสมาธิสั้น ได้แก่ Strattera และ Clonidine (Catapres) แพทย์จะไม่ใช้ในปริมาณมาก จะเพิ่มขึ้นตามความจำเป็นในการรักษา
การแนะนำผู้ปกครอง: นักบำบัดยังสามารถทำงานร่วมกับผู้ปกครอง เพื่อช่วยให้พวกเขาสามารถจัดการกับพฤติกรรมที่มักเกิดขึ้นเกิดขึ้นกับเด็กสมาธิสั้น โดยจะเป็นประโยชน์ในการรักษาอย่างมาก
การสนับสนุนจากโรงเรียน: ครูและพี่เลี้ยงมีบทบาทสำคัญในการจัดทำแผนการศึกษาและใช้รูปแบบการสอนที่แตกต่างกันเพื่อให้เด็กที่มีสมาธิสั้นสามารถมีส่วนร่วมในการรักษาได้มากขึ้น
โรคสมาธิสั้นไม่สามารถแก้ไขได้ เมื่อเวลาผ่านไปนาน หรือล่วงเลยไปตามอายุ และไม่สามารถหายขาดได้แม้ว่าบางอาการจะดีขึ้น เมื่ออายุเพิ่มขึ้นก็ตาม
ผู้ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าสมาธิสั้น จำเป็นต้องได้รับการบำบัดและรักษาอาการต่างๆ ของสมาธิสั้น เพื่อให้สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างราบรื่น
นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา
- https://www.verywellmind.com/add-and-attention-deficit-disorders-2161810
- https://www.nimh.nih.gov/health/topics/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd/index.shtml
- https://www.nhs.uk/conditions/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd/symptoms/
- https://www.cdc.gov/ncbddd/adhd/facts.html
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก