โรคไตเรื้อรัง (Chronic kidney disease) คือ อาการผิดปกติที่ไตสูญเสียการทำงาน และเรื้องรังเป็นเวลาหลายปี ในที่สุดอาการผิดปกตินี้จะพัฒนาสู่ไตวายอย่างถาวร
โรคไตเรื้อรัง หรือที่เราเรียกว่า โรคไตวายเรื้อรัง นั้นมีจำนวนผู้ป่วยมากกว่าที่เราคาดคิด เนื่องจากโรคนี้ไม่สามารถวินิจฉัยหรือตรวจพบได้เมื่อระยะแรกของโรค
มันไม่ใช่เรื่องแปลกที่จะไม่ทราบว่าเป็นโรคไตวายในระยะแรก เนื่องจากผู้ป่วยไตวายเรื้อรังจะรู้ตัว เมื่อการทำงานของไตของพวกเขาลดลงถึงร้อยละ 25
เมื่อไตวายและการทำงานของไตบกพร่องอย่างรุนแรง ระดับของเสียและของเหลวที่เป็นพิษสามารถสะสมในร่างกายได้อย่างรวดเร็ว การรักษาไตวายนั้นมีวัตถุประสงค์ เพื่อหยุดหรือชะลอการลุกลามของโรค รักษาโดยการควบคุมสาเหตุของอาการ
สถานการณ์ของโรคไตกำลังเป็นปัญหาใหญ่ในระดับทั่วโลกในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา และจากข้อมูล ณ วันที่ 30 กันยายน 2560 มีผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายทั้งสิ้น จำนวน 39,411 ราย แยกเป็นผู้ป่วยล้างไตผ่านช่องท้อง จำนวน 20,993 ราย ผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม จำนวน 13,503 ราย และผู้ป่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่รับเฉพาะยา EPO จำนวน 4,951 ราย ทั้งนี้จากจำนวนผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ใช้สิทธิบัตรทอง เป็นผู้หญิงจำนวน 20,125 ราย คิดเป็นร้อยละ 51 ของผู้ป่วยทั้งหมด ซึ่งกว่า 1 ใน 4 ของผู้ป่วยทั้งหมดนี้ เป็นหญิงวัยเจริญพันธ์อายุ 15-49 ปี และทั้งพบประวัติโรคร่วม ได้แก่ โรคเบาหวานร้อยละ 49 โรคความดันโลหิตสูงร้อยละ 81 และโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะร้อยละ 4.2 แต่อย่างไรก็ดีเพศหญิงก็มีความเสี่ยงที่ต่างจากเพศชายในบางกรณี เช่น ความเสี่ยงที่สัมพันธ์กับตั้งครรภ์ อาทิ ภาวะครรภ์เป็นพิษ โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ และถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์ เป็นต้น รวมถึงโรคภูมิคุ้มกันทำลายตัวเอง จะเห็นได้ว่าโรคไตวายเรื้อรัง เป็นโรคที่คุกคามสุขภาพประชากรขณะนี้ และจากประมาณการณ์ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังในอีก 3 ปีข้างหน้า (ปี 2564) จะมีผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายในระบบเพิ่มเป็นจำนวน 59,209 ราย
อาการคนเป็นโรคไตวายเรื้อรังนั้นต่างจากไตวายเฉียบพลัน เนื่องจากเป็นโรคที่มีการลุกลามและแย่ลงอย่างช้าๆ แม้ว่าไตหนึ่งหยุดทำงาน แต่อีกไตหนึ่งสามารถทำงานปกติได้ มักจะไม่วินิจฉัยพบจนกว่าอาการจะรุนแรงและเริ่มปรากฏ
ผู้ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเป็นโรคไตจะต้องรับการตรวจการทำงานของไตอย่างสม่ำเสมอ การวินิจฉัยพบโรคไตเรื้อรังตั้งแต่แรกๆ และทำการรักษา สามารถช่วยป้องกันความเสียหายของไตอย่างรุนแรงได้
อาการที่พบบ่อยของโรคไตเรื้อมีดังนี้:
ไตมีหน้าที่เป็นระบบการกรองที่ซับซ้อนในร่างกายของเรา ของเสียส่วนเกินและของเหลวในร่างกายจะถูกกรองโดยไต ก่อนขับออกจากร่างกาย
โดยปกติไตสามารถกำจัดของเสียส่วนใหญ่ที่ร่างกายของเราผลิต อย่างไรก็ตามหากการไหลเวียนของเลือดไปยังไตนั้นผิดปกติ การทำงานของไตก็จะบกพร่องเนื่องจากความเสียหายของไต หรือหากมีการอุดตันของทางเดินปัสสาวะอาการนี้ก็จะปรากฏเช่นกัน
สาเหตุโรคไตวายเรื้อรังมาจากเหตุเหล่านี้ :
ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาโรคไตเรื้อรังได้อย่างหายขาด อย่างไรก็ตามยังมีวิธีการรักษาที่ช่วยควบคุมอาการ และลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน รวมถึงชะลอการลุกลามของโรค
ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังจำเป็นต้องรับประทานยาเป็นจำนวนมากเพื่อทำการรักษา และใช้วิธีการรักษาดังนี้:
เฮโมโกลบิน คือ ส่วนหนึ่งของเซลล์เม็ดเลือดแดงที่มีออกซิเจนซึ่งสำคัญสำหรับร่างกาย หากระดับฮีโมโกลบินต่ำจะทำให้เป็นโรคโลหิตจาง
ผู้ป่วยโรคไตบางรายที่เป็นโรคโลหิตจางต้องได้รับการถ่ายเลือด และจะต้องทานอาหารเสริมที่มีธาตุเหล็กชนิดเม็ด หรือบางครั้งได้รับผ่านการฉีดสาร
หากสารพิษสะสมในร่างกาย เพราะไตทำงานผิดปกติ ผู้ป่วยอาจรู้สึกไม่สบาย (คลื่นไส้) ยาที่สามารถช่วยบรรเทาอาการเจ็บป่วยประเภทนี้ได้แก่ Cyclizine หรือ Metaclopramide
ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงยากลุ่ม NSAID เช่น แอสไพริน หรือไอบูโพรเฟน และใช้เฉพาะตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น
ผู้บริจาคและผู้รับไตควรมีกรุ๊ปเลือด โปรตีนเซลล์ และแอนติบอดี้ที่เหมือนกัน เพื่อลดความเสี่ยงของการที่ไตใหม่ใช้การไม่ได้ ผู้บริจาคที่ดีที่สุด คือ สมาชิกในครอบครัว หากไม่สามารถหาได้ ทางการแพทย์อาจจะหาจากผู้เพิ่งเสียชีวิตใหม่ๆ ที่ไตนั้นยังมีชีวิตและมีความเข้ากันได้กับผู้ป่วย
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก