โรคส่าไข้ (Cold sore) คือ อาการที่เป็นกลุ่มแผลพุพองมีอาการเจ็บ และมีอาการไข้ร่วมด้วย เพราะเกิดจากไวรัสที่อยู่กลุ่มเดียวกันกับโรคเริมหรือ(HSV)ซึ่งเรียกโรคนี้ในอีกชื่อว่าโรคเริ่มที่ริมฝีปาก โรคส่าไข้นี้มักจะพบในเด็กมากกว่าผู้ใหญ่
และผู้คนบนโลกมากถึง 90 เปอร์เซนต์ ที่เคยเป็นโรคส่าไข้ชนิดใดชนิดหนึ่งมาแล้ว
อาการส่าไข้อาจจะมีอาการที่รุนแรงหากผู้ป่วยเป็นโรคส่าไข้ครั้งแรก ซึ่งการเป็นโรคส่าไข้ในครั้งแรกนั้นสามารถทำให้เด็กป่วยหนักได้เลยทีเดียว
ซึ่งหลังจากที่อาการส่าไข้ที่เป็นครั้งแรกได้หายไปแล้ว ลูกของคุณก็จะสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาและอาจจะไม่มีการติดเชื้ออีก แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่าผู้ป่วยที่เคยเป็นส่าไข้จะไม่กลับมาเป็นอีก ซึ่งอาจเป็นผู้ใหญ่ที่เคยเป็นโรคส่าไข้ในวัยเด็กและกลับมาเป็นอีก จึงเรียกว่าส่าไข้ผู้ใหญ่
อาการส่าไข้นั้น ผู้ป่วยมักจะมีแผลพุพองจากโรคส่าไข้บริเวณปากและริมฝีปาก นอกจากนี้แผลพุพองสามารถเกิดขึ้นแถวบริเวณจมูกและแก้มได้ด้วยเช่นกัน
ผู้ป่วยอาจเป็นโรคส่าไข้ได้หลังจากที่ติดเชื้อไปแล้ว 20 วัน ซึ่งอาการส่าไข้นั้นอาจปรากฏให้เห็นใกล้กับส่วนของร่างกายที่ได้รับเชื้อไวรัสเข้ามา
อาการส่าไข้นั้นจะแสดงอาการดังต่อไปนี้:
คุณสามารถติดเชื้อไวรัสโรคส่าไข้ได้เมื่อคุณสัมผัสผู้อื่นที่ป่วยเป็นโรคส่าไข้ บางครั้งผู้ป่วยอาจติดเชื้อมาจากการจูบกับคนแปลกหน้าที่มีเชื้อไวรัสโรคส่าไข้ หรืออาจจะติดมาจากการใช้สิ่งของร่วมกัน เช่น การกินจากช้อนเดียวกัน ใช้ผ้าขนหนูหรือมีดโกนร่วมกัน เป็นต้น
เชื้อไวรัสโรคส่าไข้มีอยู่ 2 ชนิด ที่ทำให้เกิดอาการส่าไข้: เชื้อไวรัสHSV-1 และ เชื้อไวรัสHSV-2ซึ่งทั้งสองชนิดสามารถทำให้เกิดแผลที่อวัยวะเพศและสามารถติดเชื้อมาจากการมีเพศสัมพันธุ์ทางปากได้
ชนิดที่ 1 มักจะทำให้เกิดอาการโรคส่าไข้ และ ชนิดที่ 2 ทำให้เกิดเป็นโรคเริมที่อวัยวะเพศ
ซึ่งสิ่งที่เป็นปัจจัยในการเกิดโรคส่าไข้นั้นเกิดการระบาด รวมถึงปัจจัยดังนี้:
โรคส่าไข้นั้นอาจไม่มีอาการที่รุนแรงมาก แต่การติดเชื้อนั้นก็สามารถเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ โดยเฉพาะคนที่เป็นภาวะระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแออย่างเช่นโรคเอดส์ และอาการอื่นที่ทำให้เป็นโรคส่าไข้ หรือการใช้ยา
โรคส่าไข้บางครั้งจะก่อให้เกิดอาการทางผิวหนังอย่างรุนแรงที่เรียกว่าโรคผิวหนังอักเสบ ทำให้แผลพุพองที่ใหญ่และแพร่กระจายไปยังทุกส่วนของร่างกาย
แพทย์จะทำการวินิจฉัยหาโรคส่าไข้จากการตรวจร่างกายและตรวจที่แผลพุพองที่ปรากฏบนผิวหนัง ซึ่งอาจมีการทำความสะอาดแผลและทำการตรวจสอบหาเชื้อไวรัสโรคส่าไข้โดยการนำเอาตัวอย่างของเหลวที่ไหลออกมาจากแผลพุพองนั้นไปทำการตรวจสอบ
ตอนนี้ยังไม่มีการรักษาโรคส่าไข้ได้อย่างแท้จริง เมื่อคุณติดเชื้อไวรัสส่าไข้แล้ว แผลพุพองจะอยู่บนผิวหนังของร่างกายคุณ ซึ่งปกติแล้วแผลพุพองนั้นสามารถจะหายได้เองประมาณ 1 หรือ 2 สัปดาห์
ยาต้านไวรัสนั้นสามารถช่วยให้การรักษาโรคส่าไข้ให้หายเร็วขึ้น โดยเฉพาะหากคุณเป็นโรคส่าไข้เป็นครั้งแรก แพทย์จะแนะนำการรักษาอาการเบื้องต้นให้ โดยการปฎิบัติตามคำแนะนำดังนี้:
การรักษาโรคส่าไข้เบื้องต้นที่สามารถทำได้เองที่บ้านนั้นสามารถช่วยให้ผู้ป่วยทุเลาอาการลงได้ เช่น:
โดยทั่วไปแล้วโรคส่าไข้ไม่ได้ก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้มากนัก เว้นแต่กรณีที่เชื้อลุกลามไปยังอวัยวะส่วนอื่น อาจจะก่อให้เกิดอาการตามบริเวณที่ได้รับเชื้อเช่น:
กรณีที่ผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสโรคส่าไข้มาแล้ว ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงพฤติกรรมดังนี้ :
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก