รังแค (Dandruff) เป็นอาการที่เกิดขึ้นบนหนังศีรษะทำให้มีเกล็ดของหนังศีรษะเกิดขึ้นโดยส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นร่วมกับอาการคัน
สำหรับสาเหตุที่ทำให้เกิดรังแคที่แท้จริงยังไม่สามารถทราบได้เนื่องจากมีหลายสาเหตุที่เพิ่มความเสี่ยงและก่อให้เกิดรังแคได้ ซึ่งการเกิดรังแคไม่ได้เกิดขึ้นในผู้ที่ไม่รักษาความสะอาดเท่านั้นแต่ยังสามารถเกิดขึ้นกับผู้ที่ไม่สระผมหรือหวีผมเป็นประจำ
การมีขี้รังแคทำให้เกิดความอับอายและรักษาได้ยากแต่อย่างไรก็ตามมีวิธีรักษาที่ช่วยได้
แชมพูและผลิตภัณฑ์ที่ช่วยรักษาอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นบนหนังศีรษะสามารถหาซื้อได้ตามร้านทั่วไปและร้านขายยาซึ่งผลิตภัณฑ์เหล่านี้สามารถควบคุมโรคที่มีภาวะผิวหนังอักเสบจากต่อมไขมันในชั้นผิวหนังแต่ไม่สามารถรักษารังเเคได้
ก่อนการใช้แชมพูเพื่อรักษาอาการเชื้อราบนหนังศีรษะ ผู้ที่เป็นรังแคควรค่อยนำสิ่งสกปรกที่อยู่บนหนังศีรษะออกให้หมดเท่าที่จะทำได้ก่อนเพื่อใช้แชมพูรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
แชมพูสำหรับรักษารังแคสามารถสั่งซื้อออนไลน์ได้ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์แชมพูที่มีอยู่สามารถช่วยรักษารังแคที่หนวดได้อีกด้วย
ผลิตภัณฑ์แชมพูกำจัดรังแคและเชื้อราส่วนใหญ่มีส่วนประกอบอย่างน้อยหนึ่งชนิดดังต่อไปนี้
กลยุทธ์ที่ดีที่สุดคือการเลือกเเชมพูที่มีสารสกัดตามที่กล่าวมาอย่างน้อยหนึ่งชนิดและใช้เเชมพูกำจัดรังเเคเป็นประจำจนกระทั่งสามารถควบคุมรังแคได้
หลังจากที่สามารถควบคุมรังแคได้แล้วสามารถลดการใช้แชมพูให้น้อยลงได้
การใช้แชมพูกำจัดรังแคเป็นประจำอาจช่วยรักษาอาการรังแคได้แต่แชมพูที่มีตัวยาเฉพาะความหลีกเลี่ยงการใช้งานเป็นเวลานาน ดังนั้นจึงเป็นความคิดที่ดีที่ควรใช้แชมพูที่มีสารสกัดแตกต่างกันสลับกัน
แชมพูบางชนิดควรใช้สระผมเเละทิ้งแชมพูไว้บนหนังศีรษะเป็นเวลา 5 นาทีก่อนล้างออกเพราะการล้างแชมพูออกเร็วทำให้ตัวยาออกฤทธิ์ไม่ได้เต็มที่ นอกจากนี้ยังมีแชมพูชนิดอื่นที่สามารถใช้สระผมเเล้วล้างออกได้ทันที ทั้งนี้ผู้ใช้ควรศึกษาวิธีการใช้งานและคำแนะนำของแต่ละผลิตภัณฑ์ให้ดีก่อน
ปัจจุบันยังไม่สามารถทราบสาเหตุที่แท้จริงของการเกิดรังเเคได้
จากทฤษฎีหนึ่งระบุว่ารังแคเกี่ยวข้องกับการสร้างฮอร์โมนที่โดยส่วนใหญ่มักเริ่มต้นในช่วงวัยรุ่น
เรามาดูปัจจัยที่เป็นไปได้ 10 ประการหรือมากกว่าที่ทำให้เกิดรังแค
รังแคเกี่ยวข้องเกล็ดของผิวหนังที่สะสมอยู่บนผม
ผู้ที่เป็นโรคผิวหนังอักเสบมักมีอาการระคายเคือง มีหนังศีรษะมันและมีเเนวโน้มเป็นรังแคได้มากขึ้น
โรคผิวหนังอักเสบสามารถเกิดขึ้นกับผิวหนังทุกส่วนของร่างกายได้แก่บริเวณหลังหู กระดูกหน้าอก ขนตาและข้างจมูก
อาการของโรคผิวหนังอักเสบทำให้เกิดผิวแดง ผิวมันเเละลื่นและมีเคล็ดผิวหนังสีขาวและสีเหลืองเกิดขึ้นบนหนังศีรษะ
โรคผิวหนังอักเสบเกี่ยวข้องกับเชื้อราชนิด Malassezia โดยส่วนใหญ่เป็นเชื้อราที่อยู่บนหนังศรีษะและกินน้ำมันที่เกิดจากต่อมน้ำมันบนหนังศีรษะเป็นอาหาร
โดยปกติโรคผิวหนังอักเสบไม่ได้ก่อให้เกิดปัญหารังแคแต่ในผู้ป่วยบางคนที่มีอาการผิวหนังอักเสบมากเกินไปสามารถทำให้หนังศรีษะเกิดอาการระคายเคืองและมีการสร้างเซลล์ผิวหนังมากเกินไปได้
เซลล์ผิวที่ตายมากขึ้นและตกลงบนหนังศีรษะจำนวนมากมายนี้จะผสมเข้ากับน้ำมันบนหนังศีรษะและเส้นผมทำให้เกิดรังเเคขึ้น
หวีผมหรือแปรงหวีผมสามารถลดความเสี่ยงของการเกิดรังแคได้เพราะการหวีผมเป็นการช่วยกำจัดเซลล์ผิวที่ตายเเล้วออกจากหนังศีรษะได้
สำหรับผู้ที่มีอาการแพ้ยีสต์มีความเสี่ยงเกิดรังเเคได้สูงเพราะยีสต์มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเกิดรังแค โดยส่วนใหญ่อาการรังแคมักเกิดขึ้นรุนเเรงในช่วงฤดูหนาวและหายไปเมื่ออากาศอุ่นขึ้น ซึ่งสาเหตุอาจเกิดจากแสงอัลตราไวโอเลตชนิดเอ (UVA) จากแสงแดดที่ส่งผลกระทบต่อการเกิดยีสต์
ผู้ที่มีผิวเเห้งมีเเนวโน้มเป็นรังแคได้มากกว่าคนทั่วไป อากาศหนาวร่วมกับการเปิดเครื่องทำความร้อนในห้องเป็นสาเหตุทั่วไปที่ทำให้เกิดอาการคันเเละเกล็ดที่ผิวหนังได้ ซึ่งรังแคมีสาเหตุเกิดจากผิวเเห้งที่เป็นเกล็ดขนาดเล็กและไม่มีน้ำมัน
การใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับหนังศีรษะบางประเภทสามารถกระตุ้นทำให้เกิดอาการคันที่ผิวหนังและทำให้ผิวเป็นสีแดงรวมไปถึงการเกิดแผลขึ้นที่หนังศีรษะ ดังนั้นการใช้ผลิตภัณฑ์แชมพูบางประเภทบ่อยๆอาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองหนังศีรษะได้
คนส่วนใหญ่มักเชื่อว่าการสระผมไม่เพียงพอหรือไม่บ่อยครั้งเป็นสาเหตุทำให้เกิดผมมันหรือทำให้เซลล์ผิวตายเเละนำไปสู่การเกิดรังแคแต่ยังไม่มีหลักฐานที่พิสูจน์ว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องจริง
สำหรับผู้ที่เป็นโรคสะเก็ดเงิน กลากเกลื้อนและมีความผิดปกติเกี่ยวกับผิวหนังชนิดอื่นๆมีเเนวโน้มเกิดรังเเคได้มากกว่าคนปกติ โดยเชื้อราที่ชื่อว่า Tinea capitis เป็นเชื้อราที่ทำให้เกิดการติดเชื้อบนหนังศีรษะที่เรียกว่าขี้กลากซึ่งเป็นสาเหตุทำให้เกิดรังเเคบนหนังศรีะได้
ในผู้ใหญ่ที่ป่วยเป็นโรคพาคินสันและโรคที่เกี่ยงกับความผิดปกติของระบบประสาทประเภทอื่นๆมีเเนวโน้มเป็นโรคผิวหนังอักเสบเเละรังเเคได้มากกว่าคนปกติ
หนึ่งในงานวิจัยพบว่าผู้ป่วยที่ติดเชื้อ HIV ประมาณ 30 และ 83 เปอร์เซนต์เป็นโรคผิวหนังอักเสบเปรียบเทียบกับ 3-5 เปอร์เซนต์ของประชากรทั่วไป
ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาโรคหัวใจล้มเหลวหรือเส้นเลือดหัวใจอุดตันรวมไปถึงผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องมีความเสี่ยงเป็นรังเเคได้มากกว่าคนปกติ
การทานอาหารที่ไม่มีสารอาหารเพียงพออย่างเช่น ซิงค์ วิตามินบีและไขมันดีบางประเภทสามารถเพิ่มความเสี่ยงก่อให้เกิดรังเเคได้
อาจมีความเชื่อมโยงระหว่างความเครียดเเละปัญหาเกี่ยวกับผิวหนัง
โดยส่วนใหญ่ขี้รังเเคมักเกิดขึ้นกับวัยรุ่นไปจนถึงวัยกลางคนและแม้ว่าอาการรังเเคสามารถเกิดขึ้นได้ตลอดชีวิต รังเเคมีเเนวโน้มเกิดขึ้นกับผู้ชายได้มากกว่าผู้หญิงซึ่งอาจเป็นไปได้ว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับฮอร์โมนเพศ
บทสรุปต่อไปนี้คือหลักสำคัญเกี่ยวกับขี้รังแค
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก