โรคกระเพาะและลำไส้อักเสบเป็นภาวะที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบของเยื่อบุลำไส้โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกระเพาะอาหารและลำไส้ แต่ในบางกรณีอาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้ อาการอาหารเป็นพิษ (Food Poisoning) เป็นสาเหตุหลักของโรคกระเพาะและลำไส้อักเสบซึ่งส่งผลให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์
กระเพาะและลำไส้อักเสบมักเกิดจากไวรัส แบคทีเรียหรือปรสิต ซึ่งอาจมีการปนเปื้อนของเชื้อจากการทานอาหารที่มีการปนเปื้อนจะเรียกว่าอาหารเป็นพิษ
ประเด็นสำคัญเกี่ยวกับโรคอาหารเป็นพิษ โรคกระเพาะและโรคลำไส้อักเสบ มีรายละเอียดดังนี้
อาการอาหารเป็นพิษที่เป็นที่รู้จักกันดีคืออาการของกระเพาะและลำไส้อักเสบ
อาการเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นได้ บางกรณีมักจะมีอาการที่เฉียบพลัน และความรุนแรงของอาการอาจจะแตกต่างกันไป อาการที่เกิดขึ้นหลังจากรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อโรคอาจเจอภายในสองสามชั่วโมง แต่ระยะฟักตัวอาจนานกว่านั้นขึ้นอยู่กับเชื้อโรคที่เกี่ยวข้อง
การอาเจียน ท้องเสีย มักจะเกิดขึ้นก่อนหน้านี้ในโรคท้องร่วงมักใช้เวลาสองสามวัน แต่อาจนานกว่านั้นขึ้นอยู่กับเชื้อที่ทำให้เกิดโรค นอกจากอาการที่กล่าวมาแล้วอาหารที่เป็นพิษและกระเพาะและลำไส้อักเสบยังสามารถทำให้เกิด
ระบบทางเดินอาหารที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสโดยทั่วไปจะทำให้มีอาการท้องเสีย สูญเสียน้ำ เป็นอาการที่เห็นได้ชัดเจน และนอกจากนี้อาจมีเมือกและเลือดปะปนมามักจะพบในโรคท้องเสียเนื่องจากแบคทีเรีย Norovirus อาจทำให้เกิดการอาเจียนอย่างเฉียบพลันโดยเฉพาะในเด็ก
หนึ่งในอันตรายของอาหารเป็นพิษและกระเพาะและลำไส้อักเสบ – โดยเฉพาะอย่างยิ่งในคนที่มีอายุน้อยหรือคนที่อ่อนแอ – คือการสูญเสียของเหลวที่เกิดจากอาการท้องเสียและอาเจียนซึ่งอาจนำไปสู่การขาดน้ำ อย่างไรก็ตามการคายน้ำสามารถป้องกันได้
หากคุณมีอาการ ปวดหัว ถ่ายปนเลือด มีไข้สูง มีภาวะตั้งครรภ์ หรือหากอาการไม่ดีขึ้นในสองสามวันควรรีบไปพบแพทย์
สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคกระเพาะและลำไส้อักเสบมักมาจากการติดเชื้อสามประเภทคือ
ไวรัสที่เกี่ยวข้องโดยทั่วไปมักพบคือ
สาเหตุของไวรัสที่พบบ่อยคือแอสโทรไวรัสมักมีผลต่อเด็กและผู้สูงอายุและ adenoviruses Cytomegalovirus สามารถทำให้เกิดกระเพาะและลำไส้อักเสบโดยเฉพาะในคนที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
แบคทีเรียที่พบในโรคกระเพาะและลำไส้อักเสบคือ
จากการศึกษาของศูนย์ประสานงานความปลอดภัยด้านอาหารและการวิเคราะห์โรคของสหรัฐอเมริกาพบว่าระหว่างปี 2551 ถึง 2555 ร้อยละ 46 ของผู้ป่วยอีโคไลมาจากเนื้อวัวส่วนซัลโมเนลลาร้อยละ 18 มาจากผักเมล็ดและ 66% ของผู้ป่วย Campylobacter มาจากผลิตภัณฑ์นม
โรคกระเพาะโรคลำไส้อักเสบและอาหารเป็นพิษสามารถรักษาได้ด้วยตัวเองโดยจะมุ่งเน้นการรักษาไปที่การลดอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อนโดยเฉพาะอย่างยิ่งการขาดน้ำ กลยุทธ์หลักในการรักษาและป้องกันโรคอาหารเป็นพิษคือการพักผ่อนและการดื่มน้ำเกลือแร่เพื่อทดแทนการสูญเสียน้ำและแร่ธาตุไป
อาหารบางชนิดควรหลีกเลี่ยงเพราะอาจทำให้อาการแย่ลงเช่นไขมันอาหารหวานหรืออาหารรสเผ็ดผลิตภัณฑ์นมรวมถึงคาเฟอีนและแอลกอฮอล์
สำหรับทารก เด็ก และผู้ใหญ่ที่มีอายุมากกว่า 65 ปีควรระวังการขาดน้ำจากอาการท้องร่วงแนะนำให้ใช้น้ำเกลือแร่ (ORS) อดีตอธิบดีองค์การอนามัยโลก (WHO), ดร. โกรฮาร์เล็มบรันด์แลนด์ได้กล่าวถึงเรื่องราวความสำเร็จทางด้านสาธารณสุขในการใช้น้ำเกลือแร่ ORSมาใช้ในประเทศที่กำลังพัฒนาซึ่งสามารถช่วยลดจำนวนผู้เสียชีวิตลงได้ จากในทุกปีพบว่าเด็กที่มีอาการท้องเสียเฉียบพลันจาก 5 ล้านคนลดเหลือแค่ 1.3 ล้านคน ในประเทศที่มีการพัฒนาแล้วจะพบผู้เสียชีวิตน้อยมาก ผงเกลือแร่น้ำตาลกลูโคส สามารถหาซื้อได้จากร้านขายยาและออนไลน์ สามารถละลายในน้ำดื่มและทานได้ทันที ไม่จำเป็นต้องมีใบสั่งแพทย์ แต่สิ่งสำคัญคือต้องใช้น้ำเกลือแร่ในปริมาณที่พอเหมาะ เนื่องจากหากได้รับน้ำตาลมากเกินไปอาจทำให้ท้องเสียมีอาการที่แย่ลง ในขณะที่ถ้าได้รับเกลือมากเกินไปก็อาจเป็นอันตรายได้โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับเด็กเพราะฉนั้นควรเจือจางในปริมาณที่เหมาะสม (ตัวอย่างเช่นการใช้น้ำมากกว่า 1 ลิตรในการละลาย) ซึ่งจะดีกว่าการละลายที่เข้มข้น
ผลิตภัณฑ์ที่ซื้อตามร้านค้าเช่น Pedialyte และ Gatorade ยังช่วยคืนค่าอิเล็กโทรไลต์และเพิ่มความชุ่มชื้น
ยาที่ช่วยลดอาการกระเพาะและลำไส้อักเสบ – ท้องเสียและอาเจียน
Antidiarrheals มี OTC ในขณะที่ antiemetics จะต้องปรึกษาแพทย์ก่อนทานยาลดอาการท้องร่วง
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก