โรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ (Henoch Schonlein Purpura) คือการอักเสบของหลอดเลือดขนาดเล็กที่ทำให้เกิดเลือดไหลออกมาปรากฎเป็นผื่นสีแดง
โรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ (HSP) สามารถส่งผลกระทบได้มากในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นเด็กอายุระหว่าง 2 ถึง 6 ปีที่ร่างกายกำลังมีพัฒนาการและเจริญเติบโต
ลักษณะผื่นของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบมีลักษณะเป็นจุดเล็ก ๆ สีแดงบนผิวหนัง โดยปกติจะเกิดบริเวณขา และก้น ซึ่งสีจะเปลี่ยนจากสีแดง เป็นสีม่วงและสีน้ำตาลก่อนจะจางหายไปภายใน 10 วัน ผื่นคืออาการที่เกิดขึ้นโดยทั่วไปของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ
อาการอื่น ๆ ของโรคนี้คือ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน โรคข้ออักเสบ และมีเลือดปนในปัสสาวะ ความเสียหายของไตเป็นภาวะแทรกซ้อนที่เรื้อรังที่สุด และพบได้บ่อย แม้ว่าการเสียชีวิตของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบจะพบได้ยาก แต่โรคไตก็นับว่าเป็นอาการที่ต้องให้ความสำคัญ
การศึกษาบางงานยังแสดงให้เห็นว่าผู้ป่วยโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบจะเพิ่มขึ้นในช่วงฤดูใบไม้ร่วง และฤดูหนาวที่อากาศเย็นลง
สาเหตุที่แท้จริงของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบยังไม่สามารถระบุได้ชัดเจน อาจเป็นผลจากการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันที่ผิดปกติเนื่องจากการติดเชื้อ หรืออาการแพ้ที่รุนแรง และแนวโน้มว่าโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบจะเกิดจากพันธุกรรม
สาเหตุที่อาจส่งผลให้เกิดโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ ได้แก่ :
ระบบภูมิคุ้มกัน: ระบบภูมิคุ้มกันที่มีประสิทธิภาพจะสร้างแอนติบอดีขึ้นมาต่อสู้กับแบคทีเรียและไวรัส ในกรณีที่เกิดโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ แอนติบอดีจะเข้าโจมตีหลอดเลือดแทน ทำให้เกิดการอักเสบ การรั่วไหลของเลือด และผื่นตามมา
อาการแพ้: อาการแพ้อาหารบางชนิดอย่างรุนแรงอาจทำให้เกิดโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ
พันธุกรรม: แม้ว่าโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบจะพบได้ยาก แต่ก็มีโอกาสที่ผู้ที่อยู่ในครอบครัวที่เป็นโรคก็มีโอกาสเป็นโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบได้ด้วย แม้ว่าไม่ยังไม่มีหลักฐานพิสูจน์ก็ตาม
ความเกี่ยวข้องอื่น ๆ : ยาบางชนิด เชื้อแบคทีเรีย แมลงสัตว์กัดต่อย เชื้อไวรัส อาหาร อากาศที่หนาวเย็น และการบาดเจ็บอาจส่งผลให้เกิดโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบได้
อาการอาจเกิดขึ้นที่ส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายก็ได้ แต่ไตมักได้รับผลกระทบจากโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบภายหลังจากที่อาการของโรคเริ่มลุกลาม อาการของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบมักเกิดขึ้นอย่างกะทันหัน ผู้ป่วยบางรายต้องเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาล
อาการของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ ได้แก่ :
หากไม่วินิจฉัยอย่างละเอียดอาจไม่สามารถระบุอาการของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบได้ เนื่องจากมีอาการใกล้เคียงกับการอักเสบของหลอดเลือดได้ แพทย์มักมองหาอาการที่บ่งชี้ไปยังโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบโดยเฉพาะ
ตัวอย่างเช่น อาการร่วมต่าง ๆ อย่างผื่น ปวดท้อง และโรคข้ออักเสบจะบ่งชี้ว่าเป็นโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ การวินิจฉัยโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบจึงรวมถึงการวิเคราะห์หาแอนติบอดีบนผิวหนัง
หากพบเลือดหรือโปรตีนในปัสสาวะมักเป็นเครื่องชี้ถึงปัญหาเกี่ยวกับไต และกรณีที่เกิดผื่นขึ้นด้วย แสดงว่าเป็นอาการของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ
ขั้นตอนและวิธีการทดสอบเพื่อช่วยยืนยันอาการของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบนั้น ได้แก่:
ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบโดยเฉพาะ แต่ส่วนมากอาการจะหายได้เองโดยไม่ต้องทำการรักษา
แพทย์อาจทำการรักษาเพื่อบรรเทา และแก้ไขอาการปวดข้อ ปวดท้อง หรืออาการบวมได้
ความเจ็บปวดเบื้องต้นจะรักษาด้วยการใช้ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) แต่บางกรณีแพทย์อาจใช้ยาสเตียรอยด์เพื่อลดอาการบวมของเนื้อเยื่ออ่อนได้
กรณีไตได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงอาจต้องใช้ยาควบคุมภูมิคุ้มกัน หากเกิดอาการปวดท้อง เลือดออกในทางเดินอาหาร หรือปัญหาต่าง ๆ เกี่ยวกับไตควรรีบไปพยแพทย์
หากอาการภูมิแพ้คือสาเหตุของโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงอาหาร หรือยาที่กระตุ้น กรณีมีการติดเชื้อสเตรปโตคอคคัสด้วย แพทย์อาจสั่งยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาอาการ
ผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบที่เป็นโรคไตขั้นรุนแรง และมีอาการไตวายอาจต้องทำการฟอกไตเพื่อทำความสะอาดเลือดด้วย
การปลูกถ่ายไตคือแนวทางการรักษาที่จำเป็นในกรณีที่อาการไตรุนแรง แต่อาการก่อนหน้านี้ HSP โรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบสามารถกลับมาเป็นซ้ำในกรณีไตได้รับการปลูกถ่ายแล้วได้
คนส่วนมากสามารถหายขาดจากโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบได้ แต่ก็พบโอกาสการเป็นซ้ำในผู้ป่วยถึง 1 ใน 3 ได้
ความเสียหายที่เกิดกับไตมีผลต่อเด็กประมาณ 1% ของผู้ป่วยทั้งหมด และประมาณ 40 %ในผู้ป่วยที่เป็นผู้ใหญ่จะมีโอกาสเป็นไตวายภายใน 15 ปีหลังจากพบว่าเป็นโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ
หญิงตั้งครรภ์ที่เคยเป็นโรคหลอดเลือดขนาดเล็กอักเสบ มีแนวโน้มที่จะมีอาการความดันโลหิตสูง และภาวะมีโปรตีนในปัสสาวะได้
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก