Hydrogen Peroxide คือ

Hydrogen Peroxide (ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์) มีสูตรทางเคมีว่า H2O2 เป็นสารประกอบเปอร์ออกไซด์  มีสถานะเป็นของเหลว มีสีใส มีรสขม มีความหนืดกว่าน้ำเล็กน้อย สามารถสลายตัวเป็นออกซิเจนกับน้ำได้ เมื่อมีการเจือจางจะได้สารละลายไม่มีสี โดยปกติไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ จะสลายตัวไปเองอย่างช้า ๆ ซึ่งจะได้ผลิตภัณฑ์เป็นน้ำ และแก๊สออกซิเจน ซึ่งแสงสว่างและความร้อนสามารถช่วยเร่งให้เกิดการสลายตัวไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ได้เร็วขึ้น หรือถ้ามีส่วนผสมของโลหะ เหล็ก แมงกานีส ทองแดง ก็สามารถทำให้เกิดการสลายตัวได้เร็วขึ้นเช่นกัน

คุณสมบัติของ Hydrogen Peroxide

ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์มีปฏิกิริยาการสลายตัว ดังนี้

2H2O2(aq) → 2H2(1)+O2(g)

Hydrogen Peroxide กับการแพร่ระบาดของโควิด

การแพร่ระบาดระลอกใหม่ของไวรัสโควิด-19 ส่งผลให้มีการป้องกันการติดเชื้อ การเว้นระยะห่างทางสังคม การรักษาความสะอาด และเกิดมาตรการด้านสุขอนามัยต่างๆ ซึ่งได้มีการระบุว่าไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (Hydrogen Peroxide) 0.5 % สามารถทำลายเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยจากการอ้างอิงขององค์การอนามัยโลก (WHO) กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ได้แนะนำสารเพียง 3 ชนิดที่ใช้ในการทำลายเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้อย่างมีประสิทธิภาพได้ภายในระยะเวลา 1 นาที ซึ่งไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์มากกว่าหรือเท่ากับ 0.5% เป็นหนึ่งในสาร 3 ชนิดนั้น และไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ความเข้มข้น 0.5% ยังได้รับการรับรองจากเว็บไซต์รัฐบาลไทยว่าสามารถทำลายเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้ โดยที่ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ความเข้มข้น 0.5% มีปลอดภัยสูง ไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของร่างกาย ไม่มีสารตกค้าง และเป็นสารที่ได้รับการยอมรับนำมาใช้ในวงการแพทย์มานานหลายสิบปี และที่สำคัญไม่เป็นวัตถุไวไฟเหมือนแอลกอฮอล์

ประโยชน์ของ Hydrogen Peroxide

• ใช้ในการกำจัดเชื้อโรค โดยผสมไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์กับน้ำ ในอัตราส่วนเท่า ๆ กัน
• ใช้เป็นน้ำยาทำความสะอาด
• ใช้ชำระล้างแบคทีเรียจากผัก และผลไม้ โดยนำไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ผสมในน้ำแล้วใช้แช่ผักเป็นเวลา 5 นาที จากนั้นล้างออกด้วยน้ำสะอาด
• ใช้กำจัดคราบสกปรก และคราบไขมันในการล้างจานได้มสะอาด โดยผสมไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์เพียงเล็กน้อยกับผลิตภัณฑ์ล้างจาน แล้วล้างจานตามปกติ
• ใช้ซักผ้าให้ขาวสะอาดเหมือนใหม่ โดยผสมไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์กับน้ำ แล้วแช่ทิ้งไว้ 5-10 นาที
• ใช้เช็ดกระจกให้ใส โดยใช้ผสมไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์กับน้ำแล้วเช็ดตามปกติ
• ใช้ไฮไลต์สีผมให้สว่างขึ้นได้ แต่วิธีนี้ต้องใช้ความระมัดระวัง และควรระวังการแพ้ด้วย วิธีทำเพียงแค่แบ่งผมที่ต้องการจะไฮไลท์ แล้วแต้มเปอร์ออกไซด์ลงไปเบา ๆ ทิ้งไว้สักพักจนได้สีที่พอใจ ล้างออก
• สร้างผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่ง่าย และรวดเร็ว โดยการผสมไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์กับสบู่เหลว
• ทำผลิตภัณฑ์กำจัดกลิ่นไม่พึงประสงค์ โดยการผสมสบู่เหลวกับไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ และเบคกิ้งโซดาเข้าด้วยกัน แล้วนำไปขัดบริเวณที่เป็นคราบหรือฉีดลงบนบริเวณที่มีกลิ่นไม่พึงประสงค์
• ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ความเข้มข้นตั้งแต่ 3–90% ใช้เป็นสารฟอกสีในอาหาร สารทำความสะอาด น้ำยาฆ่าเชื้อ ใช้ฆ่าเชื้อโรคบนผิวหนัง ใช้ล้างภาพสีน้ำมันเก่า ๆ ให้สดใสขึ้น
• ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ความเข้มข้นตั้งแต่ 1.5%ใช้เป็นน้ำยาบ้วนปากหรือกลั้วคอ
• ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์เข้มข้น 90% สามารถใช้เป็นเชื้อเพลิงขับเคลื่อนจรวจ
• ใช้เป็นสารฟอกขาวในภาคอุตสาหกรรมฟอกย้อม สามารถใช้ได้ดีกับเส้นใยเกือบทุกชนิด เนื่องจากเกิดอันตรายต่อเส้นใยน้อย
• ใช้ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ เป็นสารแอนติคลอร์ (Antichlor) ซึ่งใช้ทำลายคลอรีนที่ตกค้างบนเส้นใย หลังผ่านการใช้คลอรีนฟอกขาว
• ใช้ฟอกงาช้าง และขนนก

การเก็บรักษา Hydrogen Peroxide

• ควรเก็บไว้ในภาชนะทึบแสงหรือภาชนะสีน้ำตาลเข้ม เนื่องจากไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์สามารถสลายตัวเป็นน้ำได้เมื่อถูกแสงและความร้อน
• ควรเก็บไว้ในที่มืดหรือเก็บไว้ในที่เย็น
• อาจเติมสารบางชนิดลงไปเล็กน้อย เช่น แอลกอฮอล์ เพื่อป้องกันไม่ให้สลายตัวเร็วเกินไป
• ในกรณีเกิดเพลิงไหม้ให้ใช้น้ำฉีดเป็นฝอย หรืออาจใช้ผงเคมีแห้ง โฟม หรือคาร์บอนไดออกไซด์ เนื่องจากไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์มีคุณสมบัติเป็นสารไวไฟอาจทำให้ภาชนะบรรจุสารระเบิดได้เมื่อสัมผัสกับอุณหภูมิสูง 

อันตรายของ Hydrogen Peroxide ต่อสุขภาพอนามัย

• การหายใจหรือสูดดมเข้าไป อาจทำให้เกิดอาการเจ็บคอ ไอ หายใจติดขัด
• หากสัมผัสผิวหนัง อาจเกิดผื่นแดง รู้สึกปวดแสบปวดร้อน เนื่องจากไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์มีฤทธิ์กัดกร่อน 
• หากเผลอรับประทานไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์เข้าไป จะเกิดอาการเจ็บคอ อาเจียนและปวดท้องได้
• เมื่อไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์สัมผัสถูกดวงตา จะก่อให้เกิดอาการระคายเคือง ปวดตา ตาแดง สายตาอาจพร่ามัวได้

วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น

• หากได้รับสารโดยการหายใจเข้าไป ให้ผู้ป่วยอยู่บริเวณที่มีอากาศบริสุทธิ์
• หากหายใจเอาสารเข้าไปแล้วผู้ป่วยหยุดหายใจ ให้ช่วยผายปอด ถ้าหายใจติดขัดให้ใช้ออกซิเจนช่วย แล้วไปพบแพทย์ทันที
• หากสัมผัสถูกผิวหนังให้ใช้น้ำปริมาณมากฉีดล้างผิวหนัง
• หากสัมผัสดวงตาให้ใช้นิ้วถ่างแยกเปลือกตาออก แล้วฉีดน้ำเย็นล้างตาทันทีเป็นเวลาอย่างน้อย 15 นาที
• หากเกิดรับประทานเข้าไปในปริมาณมาก ให้ไปพบแพทย์ทันที

การใช้ Hydrogen Peroxide ที่ต้องระมัดระวังอย่างมาก

1.การใช้ Hydrogen Peroxide เป็นยาล้างแผล

ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (Hydrogen Peroxide) สามารถใช้เป็นยาล้างแผลที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อเฉพาะที่อ่อนๆได้ โดยใช้ล้างบาดแผลเล็กๆ เนื่องจากไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์มีความเป็นพิษ (Cytotoxic) ส่งผลให้แผลสมานช้า เกิดการระคายเคืองและทำให้แสบแผล จึงควรใช้ในกรณีจำเป็นเท่านั้น

2.การใช้ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (Hydrogen Peroxide; H2O2) เพื่อการฆ่าเชื้อ (Disinfection) สำหรับการผ่าตัดเล็กน้อยและสำหรับแผลที่ผิวหนัง 

การใช้ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (Hydrogen Peroxide; H2O2) เพื่อการฆ่าเชื้อ (Disinfection) สำหรับการผ่าตัดเล็กน้อยและสำหรับแผลที่ผิวหนังให้มีประสิทธิผลครอบคลุมจุลชีพหลายชนิด ทั้งไวรัส ยีสต์  แบคทีเรีย และสปอร์แบคทีเรีย โดยในการกำจัดสปอร์ต้องใช้ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ความเข้มข้นสูงที่ 10-30% และใช้เวลานานขึ้น ซึ่งไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ทำให้แผลหายช้าและเกิดแผลเป็นได้ จึงควรใช้เท่าที่จำเป็นในปริมาณความเข้มข้นที่ต่ำและไม่ควรใช้ซ้ำๆ