โรคความดันโลหิตสูง (Hypertension)เกิดจากอาการความดันที่ขึ้นสูง ซึ่งสามารถเป็นเป็นภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายต่อสุขภาพและอาจมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหัวใจ หรือ โรคหลอดเลือดสมองจนถึงแก่ชีวิตได้
ความดันโลหิตเป็นค่าความดันของโลหิตที่เกิดขึ้นในผนังหลอดเลือดแดงขณะที่หัวใจนั้นบีบตัว ซึ่งความดันโลหิตนี้ ก็ขึ้นอยู่กับความดันในหลอดเลือดแดงและการทำงานของหัวใจ
โรคความดันโลหิตสูง เป็นปัจจัยเบื้องต้นที่ทำให้มีความเสี่ยงในโรคหัวใจ รวมถึงโรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจวาย โรคหัวใจล้มเหลว และโรคผนังหลอดเลือดแดงโป่งพองได้ ซึ่งการรักษาความดันโลหิตให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมนั้นเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่งต่อสุขภาพและทำให้ลดความเสี่ยงที่จะเกิดโรคดังกล่าวข้างต้นได้
การจัดการและการรักษาโรคความดันโลหิตสูง
การปรับเปลี่ยนวิถีการใช้ชีวิตประจำวันนั้นเป็นเรื่องที่ปกติที่เป็นวิธีการรักษาโรคความดันโลหิตสูงเบื้องต้น ที่ผู้ป่วยสามารถปฎิบัติตามได้ดังคำแนะนำต่อไปนี้:
การออกกำลังกายเป็นประจำ
เป็นแนวทางในการรักษาโรคความดันโลหิตสูงที่แนะนำให้ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงนั้นออกกำลังกายแบบแอโรบิคในระดับปานกลางอย่างน้อยเป็นเวลา 150 นาทีต่อสัปดาห์ หรือ การออกกำลังกายแบบแอโรบิคในระดับสูงอย่างน้อยเป็นเวลา 75 นาทีต่อสัปดาห์
คนทั่วไปควรออกกำลังกายเป็นเวลา 5 วันต่อสัปดาห์ เพื่อเป็นการรักษาระดับความดันโลหิตให้อยู่ในระดับที่ปกติ
การออกกำลังกายที่เหมาะสมกับผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงนั้นได้แก่ การเดิน วิ่ง ปั่นจักรยาน หรือการว่ายน้ำ
การกำจัดความเครียด
การที่มีความดันสูงเกิดจากความเครียดที่เจอมาในชีวิตประจำวัน การลดความเครียดสามารถช่วยควบคุมระดับความดันโลหิตให้เป็นปกติได้
เทคนิคการจัดการกับความเครียดนั้นมีหลายวิธี เช่นการทำสมาธิ อาบน้ำอุ่น เล่นโยคะ หรือการเดินท่องเที่ยว ก็สามารถช่วยคลายความเครียดลงได้
คุณควรจะหลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ สารเสพติด ยาสูบ และอาหารที่ไม่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เพื่อที่คุณจะสามารถรับมือกับความเครียดได้อย่างเต็มที่ เพราะการทำสิ่งเหล่านี้ จะทำให้ความดันขึ้นจนมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคความดันโลหิตสูงได้
การสุบบุหรี่สามารถทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นได้ วิธีการที่จะทำให้ความดันลดลง คือ การหยุดสูบบุหรี่อย่างถาวร ช่วยลดความเสี่ยงที่จะเกิดโรคความดันโลหิตสูง รวมถึงลดความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหัวใจที่มีอาการรุนแรงและปัญหาปัญหาสุขภาพด้านอื่นด้วย
การใช้ยา
ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงสามารถใช้ยาลดความดันได้ ซึ่งแพทย์จะแนะนำให้ใช้ยาลดความดันปริมาณน้อยก่อนในครั้งแรก ยาลดความดันนั้นมักมีผลข้างเคียงที่เล็กน้อยในการใช้ยา ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงมักจะใช้ยาสองชนิดหรือมากกว่านั้นในการใช้ร่วมกับยาลดความดัน เพื่อทำให้การรักษาความดันโลหิตสูงนั้นอยู่ในระดับที่ปกติ
การรักษาโรคความดันโลหิตสูงมีตัวยาที่ช่วยลดความดันโลหิตต่อไปนี้:
- ยาขับปัสสาวะ รวมถึงยาขับปัสสาวะกลุ่มยาไธอะไซด์ ยาโคลทาลิโนและยาอินดาพามีน
- กลุ่มยาเบต้าบล็อกเกอร์และกลุ่มยาอัลฟาบล็อกเกอร์
- ยาต้านแคลเซียมซึ่งควบคุมความดันโลหิตสูง
- ยาที่ออกฤทธิ์ในระบบประสาทกลาง
- ยาที่ออกฤทธิ์ยับยั้งสารสื่อประสาทภายในสมองเพื่อไม่ให้มีคลื่นประสาท ใช้ในกรณีที่ใช้ยาตัวอื่นแล้วไม่ได้ผล
- ยาขยายหลอดเลือด
- ยาลดความดันโลหิตกลุ่มยาที่ยับยั้งสาร ACE มักใช้ในการรักษาโรคความดันโลหิตสูงในเบื้องต้น
- ยาลดความดันกลุ่มยาที่ปิดกั้นสาร angiotensin ซึ่งช่วยลดความดันและลดอาการเหนื่อยจากโรคหัวใจวาย
วิธีรักษาโรคความดันโลหิตสูงโดยการใช้ยาที่ใช้ลดความดันแต่ละชนิดนั้น ก็ขึ้นอยู่กับอาการความดันขั้นพื้นฐานมีอาการที่รุนแรงแค่ไหน และอาการที่พบได้ในแต่ละบุคคล
ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่ต้องใช้ยาลดความดัน ควรอ่านฉลากยา ในกรณีที่ซื้อยามารับประทานเองจากร้านขายยา เช่นยาหดหลอดเลือด ซึ่งยาเหล่านี้อาจส่งผลกระทบที่ขัดแย้งกับยาที่ใช้ลดความดัน ทำให้มีผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้
สาเหตุของโรคความดันโลหิตสูง
Share on Pinterest
ตอนนี้ยังไม่มีการทราบสาเหตุของโรคความดันโลหิตสูงที่แน่ชัด โรคความดันโลหิตสูงแบบปฐมภูมิหรือความดันโลหิตสูงชนิดไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด
ส่วนโรคความดันโลหิตสูงอีกประเภท แพทย์จะเรียกอาการความดันโลหิตสูงขึ้นในขณะที่มีอาการของโรคอื่นที่ทำให้ความดันขึ้นร่วมอยู่ด้วยว่า โรคความดันโลหิตสูงแบบทุติยภูมิหรือความดันโลหิตสูงแบบมีสาเหตุ
โรคความดันโลหิตสูงแบบไม่มีสาเหตุนั้นอาจมีสาเหตุที่หลากหลายได้ รวมถึง:
- ปริมาณพลาสม่าในเลือดที่สูงขึ้น
- การทำงานของฮอร์โมนที่จัดการปริมาณเลือดและระดับความดันโลหิตจากการใช้ยาบางชนิด
- สภาพแวดล้อมที่เป็นอยู่ เช่น ความเครียดหรือการขาดการออกกำลังกาย
ส่วนโรคความดันโลหิตสูงแบบมีสาเหตุนั้น มีสาเหตุที่เกิดขึ้นได้โดยมีสาเหตุมาจากโรคอื่น และเป็นภาวะแทรกซ้อนสำหรับโรคอื่นได้ด้วย
- โรคไตเรื้อรัง (CKD) มักเป็นสาเหตุที่ทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น เนื่องจากว่าไตนั้นไม่สามารถทำหน้าที่กลั่นกรองของเหลวได้อีกต่อไป ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ความดันขึ้นได้
อาการของโรคอื่นก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เป็นโรคความดันโลหิตสูงแบบมีสาเหตุได้ รวมถึงโรคต่อไปนี้:
- โรคเบาหวาน เนื่องจากปัญหาและเส้นประสาทได้ได้รับความเสียหาย
- เนื้องอกต่อมหมวกไตชนิดฟีโอโครโมไซโตม่า ซึ่งโรคมะเร็งต่อมหมวกไตที่หายาก
- อาการคุชชิ่งที่มาจาการใช้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์มากเกินไป
- โรคทางพันธุกรรมที่ถ่ายทอดทางยีนส์ด้อยชนิดCAH ซึ่งเกิดจากการขาดเอ็นไซม์ที่ใช้ในการสังเคราะห์ฮอร์โมนคอร์ติซอลในต่อมหมวกไต
- โรคไทรอยด์เป็นพิษ
- ภาวะฮอร์โมนพาราไทรอยด์สูง ซึ่งส่งผลต่อระดับแคลเซียมและฟอสฟอรัสมีระดับที่ลดลง
- การตั้งครรภ์ ก็เป็นหนึ่งในสาเหตุของความดันโลหิตสูงได้
- อาการหยุดหายใจขณะนอนหลับ
- โรคอ้วน
อาการโรคความดันโลหิตสูง
ความดันสูงเกิดจากการที่ความดันในโลหิตฉีดเข้าสู่เส้นเลือดที่มากขึ้น ซึ่งผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงอาจไม่มีการแสดงอาการและเป็นภัยเงียบ ซึ่งอาการความดันโลหิตสูงนั้นสามารถทำให้เกิดความเสียหายต่ออวัยวะต่างๆของร่างกายจนเป็นโรคภัยต่างๆได้ เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดและโรคไตได้
ซึ่งควรได้รับการตรวจความดันโลหิตเป็นประจำเพื่อรักษาความดันให้อยู่ในระดับปกติ
อาการความดันโลหิตสูงที่รุนแรงแต่พบได้น้อยนั้น ก็คือ ความดันสูงที่ทำให้มีเหงื่อออกมากเกินไป เกิดความวิตกกังวล นอนไม่หลับ และหน้าแดง หากมีความดันโลหิตสูงจนกลายเป็นอาการที่ถึงขั้นรุนแรงนั้น อาจมีอาการปวดหัวและมีเลือดกำเดาไหลออกมาได้
สถิติผู้ป่วยความดันโลหิตสูงในประเทศไทย
สถิตินี้มาจากประเด็นสารรณรงค์วันความดันโลหิตสูงโลก ปี 2562 ซึ่งพบว่า จะมีผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงเพิ่มขึ้นในไทยจากความชุกของโรคความดันโลหิตสูงในประชากรอายุ15 ปีขึ้นไปเพิ่มขึ้นจาก 10 ล้านคน ในปี 2552 เป็น 13 ล้านคนในปี 2557 และเกือบครึ่งหนึ่งไม่ทราบว่าตนเองป่วยด้วยโรคนี้ ซึ่งจำนวนผู้ป่วยด้วยโรค ความดันโลหิตสูง มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากเกือบ 4 ล้านคนในปี 2556 เป็นเกือบ 6 ล้านคนในปี 2561 จำนวนผู้เสียชีวิตจากโรคความดันโลหิตสูง มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเช่นเดียวกับจำนวนผู้ป่วย จาก 5,186 คนในปี 2556 เป็น 8,525 คน ในปี 2560 และในปี 2557 มีการประเมินค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล พบว่าประเทศไทยต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรักษา ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงเกือบ 80,000 ล้านบาทต่อปีต่อจำนวนผู้ป่วยประมาณการ 10 ล้านคน
นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
- https://www.nhs.uk/conditions/high-blood-pressure-hypertension/
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/symptoms-causes/syc-20373410
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก