โรคแผลในปาก (Mouth Ulcers) คือ การได้รับบาดเจ็บบริเวณปากและเหงือก หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า แผลร้อนใน
ถึงแม้ว่าแผลในปากนั้นจะไม่เป็นอันตราย แต่ว่าก็สามารถทำให้รู้สึกไม่สบายได้เป็นอย่างมาก ในบางคนอาจส่งผลถึงการรับประทานอาหาร การดื่ม รวมไปจนถึงการแปรงฟัน
ขนาดและอาการที่แน่นอนจะขึ้นอยู่กับชนิดของแผลที่เกิดขึ้นในแต่ละบุคคล
สาเหตุของโรคแผลในปาก
ไม่มีใครทราบถึงสาเหตุที่แน่นอนของการเกิดแผลในปาก เนื่องจากมีความหลากหลายในแต่ละบุคคล แต่สาเหตุที่สามารถพบได้ทั่วไปในการเกิดซ้ำของแผลในปากมีดังนี้:
- การงดสูบบุหรี่
- การรับประทานอาหารที่มีรสเปรี้ยวหรือรสเผ็ด
- การกัดลิ้นหรือกระพุ้งแก้มของตัวเอง
- การจัดฟัน การสวมฟันปลอมที่ไม่พอดี หรือการติดอุปกรณ์อื่นๆ ที่อาจจะขูดบริเวณปากหรือเหงือกได้
- ความผิดพลาดในการอุดฟัน
- ความเครียดหรือความกังวลต่างๆ
- การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนระหว่างตั้งครรภ์ ช่วงวัยรุ่น และการเป็นวัยทอง
- กาใช้ยาลดอัตราการเต้นของหัวใจหรือยาแก้ปวด
- การเปลี่ยนแปลงของยีนส์
แผลในปากอาจเกิดจากการใช้งานยาบางชนิด หรือเกิดจากการขาดแคลนสารอาหารบางชนิด
สาเหตุบางอย่างที่สามารถกระตุ้นให้เกิดแผลในปากได้ คือ อาการบางอย่างในช่องท้อง โรคโครห์น การขาดวิตามินบี12 หรือธาตุเหล็ก รวมไปถึงระบบภูมิคุ้มกันที่บกพร่อง
แผลในปากเป็นมะเร็งหรือไม่
มะเร็งในข่องปากและแผลในปาก มีลักษณะเฉพาะตัวที่แตกต่างออกไป แต่อย่างที่ได้กล่าวไปแล้วในข้างต้นว่า ควรได้รับการตรวจจากแพทย์เมื่อมีการเกิดใหม่ของแผลในปาก
ความแตกต่างชองแผลในปากกับมะเร็งในปาก:
- แผลในปากจะมีอาการเจ็บ ในขณะที่มะเร็งในปากจะไม่รู้สึกอะไร
- แผลในปากจะหายไปภายในสองอาทิตย์ แต่มะเร็งในปากจะไม่สามารถหายไปได้ด้วยตัวเองและจะกระจายตัวเพิ่มขึ้น
- แผลในปากจะมีลักษณะแข็งและขรุขระ ไม่สามารถขูดออกได้
- แผลในปากมักจะเป็นสีแดงและขาว แผลสีขาวขนาดใหญ่จะปรากฏบริเวณลิ้น ด้านในปาก เหงือก หรือกระพุ้งแก้ม
- แผลในปากอาจเกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์หรือสูบบุหรี่เป็นจำนวนมาก
วิธีการรักษาแผลในปาก
โดยส่วนมากแล้ว แผลในปากมักจะทำให้มีอาการเจ็บและรู้สึกไม่สบายในช่องปาก แต่จะลดลงในเวลาไม่กี่วันและหายไปด้วยตัวเองภายในสองอาทิตย์
แต่สำหรับบางคนที่มีอาการของแผลในปากเกิดขึ้นซ้ำบ่อยๆ แพทย์อาจมีการสั่งยาเพื่อลดอาการบวมและเจ็บปวด
ทันตแพทย์อาจมีการสั่งน้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของยาฆ่าเชื้อหรือขี้ผึ้ให้ทาบริเวณที่เป็นแผล ซึ่งสามารถช่วยบรรเทาอาการได้ โดยที่ยาสามารถหาซื้อได้ทั่วไป
ชนิดของแผลในปาก
อาการของโรคมักขึ้นอยู่กับชนิดของแผลที่เป็น
แผลในปากทั่วไปจะปรากฏด้านในของแก้มและจะมีอาการประมาณ 1อาทิตย์ โดยส่วยมากจะไม่เป็นอันตรายและสามารถรักษาหายได้โดยที่ไม่ต้องใช้ยาอะไร
ประเภทของแผลในปาก:
แผลในปากชนิดคล้ายเริม Herpetiform ulceration (HU)
แผลในปากชนิดนี้จะมีอาการคล้ายกับโรคเริม ไม่มีการแพร่กระจาย แต่สามารถเกิดขึ้นซ้ำได้อย่างรวดเร็วและอาจจะไม่มีทางหายสนิท
แผลในปากชนิดไม่รุนแรง
แผลในปากชนิดนี้จะมีขนาดตั้งแต่ 2 มิลลิเมตรไปจนถึง 8 มิลลิเมตร แผลชนิดนี้โดยส่วนมากจะมีอาการประมาณ 2 อาทิตย์แล้วจึงหายไป
แผลในปากชนิดรุนแรง
แผลในปากชนิดนี้ จะมีขนาดใหญ่กว่าปกติ รวมไปถึงมีลักษณะรุปร่างแตกต่างจากปกติด้วย อาจมีลักษณะนูน และลึกเข้าไปจนถึงเนื้อเยื่อ แผลในปากชนิดนี้ อาจใช้เวลา 2-3 อาทิตย์ถึงจะหายไป และจะทิ้งรอยแผลไว้หลังจากหายแล้ว
อาการของแผลในปาก
โรคแผลในปากจะมีอาการเจ็บเมื่อรับประทานอาหาร ดื่มน้ำ หรือมีช่องปากที่ไม่สะอาด
แผลในปากชนิดคล้ายเริมอาจจะ :
- เป็นรอยแผลที่มีอาการเจ็บมากในปาก
- กลับมาเกิดใหม่ได้อย่างรวดเร็วและต่อเนื่อง
- มีขนาดใหญ่ขึ้น และไม่เรียบ
- ใช้เวลา10วันขึ้นไป ในการรักษา
- สามารถเกิดขึ้นได้ทุกที่ภายในช่องปาก
แผลในปากจะพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย โดยส่วนมากจะเป็นวัยผู้ใหญ่
อาการของโรคแผลในปากชนิดรุนแรงและไม่รุนแรงอาจรวมถึง:
- การเกิดแผลมากกว่าหนึ่งที่ บริเวณกระพุ้งแก้ม ลิ้น หรือเพดานปาก
- เป็นแผลทรงกลม มีขอบสีแดง ตรงกลางอาจาีสีเหลือง ขาวหรือเทา
ระหว่างที่เป็นแผลในปาก อาจมีอาการเป็นไข้ เฉื่อยชา ต่อมน้ำเหลืองบวม
เมื่อไหร่ที่ควรจะไปพบแพทย์
ผู้ที่มีอาการแผลในปากบ่อยๆ อาจพบว่ามันเป็นเรื่องยากที่จะไปพบแพทย์
แต่อย่างไรก็ตามควรได้รับการปรึกษาแพทย์ทันที เมื่อมีอาการดังนี้ :
- มีรอยแผลแต่ไม่มีอาการเจ็บแวกมากกว่าหนึ่งแผล
- มีรอยแผลที่ผิดปกติเกิดขึ้นในบริเวณใหม่ๆ
- มีการกระจายตัวของแผล
- แผลอยู่นานกว่าสามอาทิตย์
อาการอื่นๆอาจจะต้องมีการใช้ยาในการรักษาเช่น :
- เมื่อมีอาการเจ็บอย่างมากหรือแผลมีขนาดใหญ่
- มีไข้
- มีอาการเกิดขึ้นหลังจากได้รับยาชนิดใหม่ฃ
- ได้รับการติดเชื้อ
ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับโรคแผลในปาก :
- แผลในปากส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นซ้ำๆอย่างน่ารำคาญ แต่ไม่มีอันตรายใดๆ
- การงดสูบบุหรี่หรือรับประทานอาหารรสจัด สามารถทำให้แผลในปากมีอาการแย่ลงได้
- แพทย์หรือทันตแพทย์ควรมีการตรวจหารอยแผลที่เกิดขึ้นใหม่ หรือเกิดขึ้นมาแล้วนานมากกว่า 3 สัปดาห์
- สำหรับคนส่วนใหญ่ แผลในปากจะหายไปภายใน 2 สัปดาห์
นี่คือแหล่งที่มาของบทความของเรา
- https://www.nhs.uk/conditions/mouth-ulcers/
- https://www.healthline.com/health/mouth-sores
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/canker-sore/symptoms-causes/syc-20370615
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก