การบริจาคโลหิตเป็นวิธีที่จะช่วยผู้ป่วยที่ป่วยรุนแรง การบริจาคเลือดอาจมีผลข้างเคียงบางอย่าง เช่น อ่อนเพลีย หรือเลือดจาง การกินและดื่มที่ถูกต้องก่อนและหลังการบริจาคเลือดสามารถลดความเสี่ยงของการเกิดผลข้างเคียงได้
สิ่งที่ควรกินและดื่ม
หากคุณกำลังจะบริจาคเลือด คุณต้องดื่มน้ำให้เพียงพอก่อน และหลังการบริจาค นั่นเป็นเพราะว่าครึ่งหนึ่งของเลือดมีน้ำเป็นส่วนประกอบ นอกจากนี้ ยังควรเพิ่มปริมาณธาตุเหล็กที่กินเข้าไป เพราะการบริจาคเลือดทำให้เสียธาตุเหล็ก การมีปริมาณธาตุเหล็กต่ำจะทำให้อ่อนเพลีย
ธาตุเหล็ก
ธาตุเหล็กเป็นแร่ธาตุสำคัญที่ร่างกายใช้สร้างฮีโมโกลบิน ฮีโมโกลบินมีหน้าที่ช่วยพาออกซิเจนจากปอดไปสู่ส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย
การรับประทานอาหารที่ถูกหลักโภชนาการและเน้นการรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงจะช่วยกักเก็บธาตุเหล็กไว้ หากคุณไม่มีธาตุเหล็กมากพอที่จะมาแทนที่ธาตุเหล็กที่เสียไปจากการบริจาคเลือด อาจทำให้คุณมีภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก
ก่อนที่จะบริจาคเลือด ให้ลองรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง ซึ่งจะทำให้ธาตุเหล็กในร่างกายเพิ่มขึ้นได้
อาหารที่มีธาตุเหล็กสูง ได้แก่:
- เนื้อ เช่น เนื้อวัว แกะ แฮม หมู เนื้อลูกวัว และเนื้อวัวแห้ง
- สัตว์ปีก เช่น ไก่ ไก่งวง
- ปลา และหอย เช่น ทูน่า กุ้ง หอย ปลาทู
- อวัยวะสัตว์ เช่น ตับ
- ไข่
- ผัก เช่น ผักโขม มันหวาน ถั่ว บร็อคโคลี่ ใบบีทรูท เคล และชาร์ด
- ขนมปัง และซีเรียล เช่น ขนมปังขาว ขนมปังโฮลเกรน พาสต้า ข้าวสาลี คอร์นเฟลก ข้าวโอ๊ต เรย์ และข้าว
- ผลไม้ เช่น สตรอว์เบอร์รี่ แตงโม ลูกเกด พรุน น้ำพรุน แอปริคอตแห้ง และพีชแห้ง
- ถั่ว เช่น ถั่วเหลือง ถั่วแดง ถั่วแห้ง และเลนทิล
วิตามินซี
แม้ว่าธาตุเหล็กจะทำให้ปริมาณธาตุเหล็กสูงขึ้น วิตามินซีก็สามารถช่วยให้ร่างกายดูดซึมธาตุเหล็กที่มาจากพืชได้ดี
ผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง:
- แคนตาลูป
- ส้ม และน้ำส้ม
- กีวี่
- มะม่วง
- มะละกอ
- สับปะรด
- สตรอว์เบอร์รี่
- ราสเบอร์รี่
- บลูเบอร์รี่
- แครนเบอร์รี่
- แตงโม
- มะเขือเทศ
น้ำ
ครึ่งหนึ่งของเลือดมีน้ำเป็นส่วนประกอบ คุณควรทำให้ร่างกายได้รับน้ำอย่างเพียงพอ เมื่อเราเสียเลือดจากการบริจาคเลือด ความดันโลหิตสามารถลดลงได้ ทำให้เวียนหัว ควรดื่มน้ำ หรือเครื่องดื่มที่ไม่ใช่แอลกอฮอล์ก่อนการบริจาคเลือดประมาณ 2 แก้ว
สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง
อาหารและเครื่องดื่มบางชนิดมีผลเสียต่อเลือด ก่อนบริจาคเลือด ควรหลีกเลี่ยงสิ่งเหล่านี้:
แอลกอฮอล์
แอลกอฮอล์ทำให้เกิดภาวะขาดน้ำ หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ 24 ชั่วโมงก่อนการบริจาคเลือด หากคุณดื่มแอลกอฮอล์ ควรดื่มน้ำให้มาก ๆ
อาหารที่มีไขมัน
อาหารที่มีไขมันสูง เช่น เฟรนฟรายส์ หรือไอศกรีมสามารถส่งผลต่อผลการตรวจเลือดของคุณได้ หากเลือดของคุณไม่สามารถตรวจหาโรคติดต่อได้ มันจะไม่สามารถใช้สำหรับการให้เลือดได้ จึงควรหลีกเลี่ยงอาหารเหล่านั้นก่อนการบริจาคเลือด
อาหารที่ไปขัดขวางธาตุเหล็ก
อาหาร และเครื่องดื่มบางอย่างสามารถส่งผลต่อการดูดซึมธาตุเหล็กของร่างกายได้ คุณไม่ต้องหลีกเลี่ยงการกินอาหารเหล่านี้เสียทีเดียว แต่ให้หลีกเลี่ยงที่จะกินอาหารเหล่านี้พร้อมกับอาหารที่มีธาตุเหล็ก หรืออาหารเสริมธาตุเหล็ก อาหารที่ลดการดูดซึมธาตุเหล็ก มีดังนี้:
- กาแฟ และชา
- อาหารที่มีแคลเซียมสูง เช่น นม ชีส และโยเกิร์ต
- ไวน์แดง
- ช็อคโกแลต
แอสไพริน
หากคุณกำลังจะบริจาคเกร็ดเลือด ซึ่งมีขั้นตอนที่แตกต่างจากการบริจาคเลือดปกติ คุณต้องไม่ใช้แอสไพรินเป็นเวลา 48 ชั่วโมงก่อนการบริจาค
หลังบริจาคควรดื่ม และกินอะไร
หลังจากการบริจาคเลือด คุณจะได้รับขนม และน้ำดื่ม ซึ่งจะช่วยให้ระดับน้ำตาลในเลือด และของเหลวในร่างกายคงที่ เพื่อที่จะเติมเต็มของเหลวในร่างกาย ดื่มน้ำมากขึ้นกว่าปกติ 4 แก้วภายใน 24 ชั่วโมง
ผลข้างเคียงจากการบริจาคเลือด
ผู้บริจาคเลือดส่วนมากไม่มีผลข้างเคียงหลังจากการบริจาคเลือด เมื่อบริจาคเลือดแล้ว คุณต้องอยู่รอดูอาการประมาณ 10-15 นาทีเพื่อดูว่าคุณไม่มีอาการใด ๆ
เมื่อคุณกินขนม และดื่มน้ำแล้ว คุณสามารถกลับไปทำกิจกรรมปกติได้ อย่างไรก็ตาม ควรหลีกเลี่ยงการยกของหนัก และการออกกำลังกายหนัก ๆ ทั้งวัน
หากคุณเป็นผู้ที่บริจาคเลือดบ่อย ๆ คุณอาจต้องขอธาตุเหล็กเสริมจากแพทย์ การที่ธาตุเหล็กจะกลับมาสู่ระดับปกตินั้นใช้เวลาหลายเดือนหลังการบริจาค การกินอาหารเสริมธาตุเหล็กจะทำให้การฟื้นตัวสั้นลง
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก