แบคทีเรีย (Bacteria) คือสิ่งมีชีวิตที่เป็นจุลินทรีย์เซลล์เดียว โดยมีโครงสร้างเซลล์แบบง่ายที่สุดในบรรดาสิ่งมีชีวิตในโลกใบนี้ เนื่องจากไม่มีออร์แกเนลล์ที่จับกับนิวเคลียส หรือเมมเบรน แต่ศูนย์ควบคุมที่มีข้อมูลทางพันธุกรรมกลับอยู่ใน DNA วงเดียวเท่านั้น แบคทีเรียบางชนิดมีสารพันธุกรรมที่เรียกว่า พลาสมิด พลาสมิดจะประกอบด้วยยีนเด่นๆ ที่ทำให้แบคทีเรียนั้นๆ ได้เปรียบเหนือแบคทีเรียอื่นๆ ซึ่งแบคทีเรียชนิดนี้อาจมียีนที่ทำให้แบคทีเรียดื้อต่อยาปฏิชีวนะบางชนิด เป็นต้น
แบคทีเรียจำแนกตามรูปร่างพื้นฐานของพวกมันจะสามารถแบ่งออกได้ 5 กลุ่มด้วยกัน
แบคทีเรียสามารถดำรงอยู่เป็นเซลล์เดียว เป็นคู่ เป็นลูกโซ่ หรือเป็นกระจุกได้ แล้วแต่ชนิด และสภาวะแวดล้อมต่างๆ
แบคทีเรียสามารถพบได้ในทุกแหล่งที่อยู่อาศัยบนโลก ไม่ว่าจะเป็นดิน หิน มหาสมุทร และแม้แต่หิมะอาร์กติก บางชนิดอาศัยอยู่ในหรือบนสิ่งมีชีวิตอื่นๆ รวมทั้งพืช และสัตว์ รวมทั้งมนุษย์ โดยมีลักษณะการอาศัยเป็นรูปแบบปรสิตในบางชนิด
สำหรับมนุษย์ในร่างกายมนุษย์ พบเซลล์แบคทีเรียจำนวนมากในระบบทางเดินอาหาร แบคทีเรียบางชนิดอาศัยอยู่ในดิน หรือซากพืชซึ่งมีบทบาทสำคัญในการหมุนเวียนของสารอาหาร บางชนิดทำให้อาหารเน่าเสีย และพืชผลเสียหาย แต่บางชนิดก็มีประโยชน์อย่างเหลือเชื่อในการผลิตอาหารหมักดอง เช่น โยเกิร์ต ซีอิ๊ว เป็นต้น แบคทีเรียบางชนิดอาจจะเป็นปรสิต หรือเชื้อโรคที่ทำให้เกิดโรคในสัตว์ และพืช
แบคทีเรียสืบพันธุ์โดยการแบ่งตัวแบบไบนารี (Binary) ในกระบวนการนี้ แบคทีเรียซึ่งเป็นเซลล์เดียว แบ่งออกเป็น 2 เซลล์ ที่มีลักษณะเหมือนกัน การแยกตัวแบบไบนารีเริ่มต้นเมื่อ DNA ของแบคทีเรียแบ่งออกเป็นสองส่วน (ทำซ้ำไปเรื่อยๆ) จากนั้นเซลล์แบคทีเรียจะยืด และแยกออกเป็นสองเซลล์ลูก โดยแต่ละเซลล์มี DNA ที่เหมือนกันกับเซลล์ต้นกำเนิด เซลล์ลูกแต่ละเซลล์เป็นโคลนของเซลล์หลัก
เมื่อสภาวะเอื้ออำนวย เช่น แบคทีเรียอยู่ในอุณหภูมิ และสารอาหารที่เหมาะสม จะทำให้แบคทีเรียสามารถเจริญเติบโตได้ดียิ่งขึ้น เช่นแบคทีเรียบางชนิด เช่น Escherichia coli หรือที่เรารู้จักกันดีในชื่อ E. Coli สามารถแบ่งได้ทุกๆ 20 นาที ซึ่งหมายความว่าในเวลาเพียง 7 ชั่วโมง แบคทีเรียหนึ่งตัวสามารถสร้างแบคทีเรียได้ 2,097,152 ตัว อีกหนึ่งชั่วโมงต่อมาจำนวนแบคทีเรียจะเพิ่มขึ้นเป็น 16,777,216 ตัว นั่นเป็นสาเหตุที่ทำให้เราป่วยได้อย่างรวดเร็ว เมื่อจุลินทรีย์ก่อโรคบุกรุกร่างกายของเรา
แบคทีเรียบางชนิดสามารถสร้างเอนโดสปอร์ได้ โครงสร้างเหล่านี้เป็นโครงสร้างที่อยู่กับที่ ซึ่งทนทานต่อสภาวะทางกายภาพและทางเคมีที่ไม่เป็นมิตร เช่น ความร้อน รังสี UV และสารฆ่าเชื้อ เป็นต้น ทำให้การทำลายพวกมันยากมาก แบคทีเรียที่ผลิตเอนโดสปอร์ จำนวนมากเป็นเชื้อโรคที่น่ารังเกียจ เช่น บาซิลลัส แอนทราซิส สาเหตุของโรคแอนแทรกซ์
อ่านเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับ : โรคแอนแทรกซ์
แบคทีเรียที่ดี หรือที่เราเรียกว่า โปรไบโอติกนั้นคล้ายกับแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ตามธรรมชาติในร่างกายมนุษย์ โปรไบโอติกอาจเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของคุณ และมีอยู่ในโยเกิร์ตหรือในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารต่างๆ โปรไบโอติกยังได้รับการผลิตเป็นอาหารเสริมต่าง หากต้องการใช้โปรไบโอติกเป็นอาหารเสริมควรปรึกษาแพทย์และผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้แน่ใจว่ามันจะเกิดประโยชน์กับคุณจริงๆ
มีแบคทีเรียที่เป็นโปรไบโอติกในสกุลแลคโตบาซิลลัสมากกว่า 80 สายพันธุ์ จากข้อมูลของศูนย์การแพทย์มหาวิทยาลัยแมริแลนด์ หนึ่งในสายพันธุ์เหล่านี้คือ Acidophilus เป็นแบคทีเรียที่ดีที่ใช้บ่อยที่สุด Lactobacillus Acidophilus มักเรียกสั้น ๆ ว่า L. acidophilus อาศัยอยู่ในลำไส้ซึ่งช่วยในการย่อยอาหาร ในกระบวนการย่อยอาหาร L. acidophilus ผลิตกรดแลคติก และไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ซึ่งสร้างสภาวะที่ไม่เอื้ออำนวยต่อการเจริญเติบโตของแบคทีเรียที่เป็นอันตราย วิธีหนึ่งในการได้รับ L. acidophilus ในอาหารของคุณคือ การรับประทานโยเกิร์ตที่มีโปรไบโอติกนี้
หากคุณมีแบคทีเรีย Helicobacter pylori อยู่ในกระเพาะอาหาร คุณจะมีความเสี่ยงที่จะเป็นแผลในกระเพาะอาหารมากขึ้น นักวิจัยได้ทำการทดลอง เพื่อแสดงว่า Bifidobacterium bifidum เป็นโปรไบโอติกสายพันธุ์หนึ่งสามารถช่วยซ่อมแซมแผลในกระเพาะอาหารที่เกิดจากเชื้อ Helicobacter pylori
โปรไบโอติก Streptococcus thermophilus เป็นแบคทีเรียชนิดแรกๆ ในกระบวนการผลิตโยเกิร์ต มอสซาเรลล่าชีส และผลิตภัณฑ์นมหมักอื่นๆ สำหรับการรักษาโรค เราใช้ S. thermophilus บรรเทาอาการปวดท้อง ท้องร่วง คลื่นไส้ และปัญหาทางเดินอาหารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการแพ้แลคโตส และStreptococcus genus, Streptococcus salivarius อาจช่วยปรับปรุงอาการของกลิ่นปากที่ไม่พึงประสงค์ได้
แบคทีเรีย Bacillus coagulans เป็นโปรไบโอติกที่ใช้เป็นอาหารเสริมที่คนใช้สำหรับปัญหาสุขภาพต่างๆ Bacillus coagulans มีประโยชน์ในการรักษาความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร เช่น อาการท้องร่วงที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยาปฏิชีวนะ โรคลำไส้อักเสบ และอาการลำไส้แปรปรวน อาหารเสริมนี้อาจมีประโยชน์ในการป้องกันการติดเชื้อทางเดินหายใจ และเสริมสร้างการตอบสนองทางภูมิคุ้มกัน อย่างไรก็ตามยังต้องศึกษาเพิ่มเติมอีกสำหรับการใช้ Bacillus Coagulans ในการรักษาโรค
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก