การเจ็บเต้านม (Breast Pain) หรือที่เรียกอีกอย่างนึงว่า mastalgia mammalgia และ mastodynia ซึ่งมีอาการคือ การเจ็บหนึบ ๆ หนัก ๆ แน่น และแสบร้อนบริเวณหน้าอก หรือ กดแล้วเจ็บ
หากอาการเจ็บหน้าอกนั้นเป็นผลมาจากรอบเดือน จะถูกเรียกว่า อาการเจ็บเต้านมที่สัมพันธ์กับประจำเดือน (cyclical breast pain)
จากข้อมูลของมูลนิธิมะเร็งเต้านม การเจ็บเต้านม คือ ความเจ็บปวดทุกรูปแบบ การกดเจ็บ หรือความรู้สึกไม่สบายในเต้านมหรือบริเวณใต้รักแร้ ซึ่งเกิดได้จากหลายสาเหตุ ในกรณีส่วนใหญ่ การเจ็บเต้านมไม่ใช่สัญญาณของโรคมะเร็งเต้านม
ในเคสส่วนมาก การเจ็บเต้านมเกิดขึ้นบริเวณส่วนบน หรือ รอบนอกของเต้านมทั้งสองข้าง บางครั้งอาจปวดไปที่แขน
การเจ็บเต้านมนั้นสามรถแบ่งได้เป็น การเจ็บที่สัมพันธ์กับการมีประจำเดือน (cyclical) หรือ การเจ็บที่ไม่สัมพันธ์กับการมีประจำเดือน (non-cyclical)
มีอาการเจ็บช่วงมีประจำเดือน
เต้านมอาจไวต่อความรู้สึก
ผู้ป่วยอธิบายอาการเจ็บว่า เป็นอาการเจ็บแบบหน่วง ๆ หนึบ ๆ บางรายเจ็บร่วมกับรู้สึกหนัก และบางรายเจ็บแบบแทง ๆ ร้อน ๆ
เต้านมอาจจะบวมขึ้น
เต้านมอาจกลายเป็นก้อนแข็ง (แต่ไม่ใช่ก้อนเดี่ยวที่แข็ง )
เกิดขึ้นกับเต้านมทั้งสองข้าง โดยเฉพาะส่วนบน และรอบนอก
ความเจ็บปวดอาจจะลามไปที่รักแร้
ความเจ็บจะเพิ่มากขึ้นไม่กี่วันหลังจากที่จะเป็นประจำเดือน ในบางกรณีอาการเจ็บอาจเริ่มเป็นก่อนที่ประจำเดือนจะมาประมาณ 2 สัปดาห์
โดยส่วนมากแล้วมักเกิดขึ้นกับผู้หญิงที่อายุยังน้อย ผู้หญิงวัยทองอาจพบอาการเหล่านี้เช่นกันหากพวกเธออยู่ในช่วงของการให้ฮอร์โมนทดแทน (hormone replacement therapy)
โดยปกติแล้วเกิดขึ้นกับเต้านมข้างใดข้างหนึ่ง เป็นบริเวณเล็ก ๆ แต่อาจลามไปที่บริเวณหน้าอกได้
เกิดขึ้นได้บ่อยกับหญิงวัยหมดประจำเดือน
อาการปวดไม่ได้สัมพันธ์กับรอบเดือน
อาการเจ็บต่อเนื่อง และ เรื้อรัง
เต้านมอักเสบ – หากความเจ็บเกิดขึ้นจากการอักเสบภายในเต้านม ผู้ที่มีอาการจะมีไข้ รู้สึกป่วย เต้านมบวม กดเจ็บ และบริเวณที่เจ็บอาจรู้สึกอุ่น อาจมีอาการแดง มักมีอาการแสบร้อน สำหรับคุณแม่ที่ให้นมบุตร อาการเจ็บจะเพิ่มมากขึ้นในขณะที่ให้นม
อาการปวดภายนอกเต้านม – อาการเจ็บที่เหมือนอาการเจ็บในเต้านมแต่เป็นที่อื่น บางครั้งเรียกว่า อาการปวดต่างที่ ซึ่งอาจเกิดขึ้นในโรคปวดหน้าอกต่าง ๆ เช่น ภาวะกระดูกอ่อนซี่โครงอักเสบ
สาเหตุของการเจ็บเต้านมนั้นไม่สามารถหาได้เสมอไป สาเหตุเหล่านี้อาจเกี่ยวเนื่องกับการเจ็บเต้านม:
ในกรณีส่วนใหญ่ การเจ็บเต้านมหรือคัดหน้าอกที่สัมพันธ์กับการมีประจำเดือนนั้นสามารถรักษาได้โดยการทานยาแก้ปวดที่หาซื้อได้ตามร้านขายยา และ สวมเสื้อชั้นในที่พอดีตัว การเจ็บที่สัมพันธ์กับการมีประจำเดือนนั้นเป็นสิ่งที่คาดเดาไม่ได้ อาการคัดเต้านมจะหายไปและกลับมาอีกตามช่วงของประจำเดือน
การเจ็บที่สัมพันธ์กับการมีประจำเดือนนั้นไม่ร้ายแรงและเป็นอาการที่สามารถใช้ชีวิตตามปกติได้
ผู้หญิงที่มีอาการเจ็บที่ไม่สัมพันธ์กับการมีประจำเดือนนั้นอาจต้องได้รับการรักษาสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการเจ็บ เช่น หากเป็นการติดเชื้อในเต้านม ผู้ป่วยจะได้รับยาปฏิชีวนะ
ในเวลากลางวัน สวมเสื้อชั้นในที่พอดีตัว
ผู้หญิงหลายคนเชื่อว่านำ้มันดอกอีฟนิ่งพริมโรสนั้นช่วยได้ แต่จากการศึกษานึงใน American Journal of Obstetrics and Gynecology กล่าวว่า น้ำมันดอกอีฟนิ่งพริมโรสไม่ได้มีประโยชน์ต่ออาการเจ็บเต้านม สตรีมีครรภ์ และสตรีที่วางแผนจะมีลูก และผู้ป่วยโรคลมชัก ไม่ควรทานน้ำมันดอกอีฟนิ่งพริมโรสโดยไม่ปึกษาแพทย์
การบรรเทาความเจ็บปวด สามารถทำได้โดยทานยา ยาพาราเซตามอล ไทลินอล หรือ ไอบูโปรเฟน
ใส่เสื้อชั้นในที่สวมใส่สบายขณะหลับ เพื่อไม่ให้เจ็บนม
สวมใส่สปอร์ตบราที่เหมาะสมเมื่อออกกำลังกาย ป้องกันการปวดเต้านมได้
สามารถใช้ยาต้านการอักเสบชนิดไม่ใช่สเตียรอยด์เฉพาะที่ทารอบ ๆ บริเวณที่เจ็บได้ เช่น ไอบูโปรเฟน เจล หรือ ไดโคลฟิเเนค เจล โดยห้ามทาลงบนแผลเปิด
กาแฟ คาเฟอีน และการเจ็บเต้านม – การศึกษาหนึ่งที่ถูกตีพิมพ์ใน The Nurse Practitioner พบว่า การงดคาเฟอีนมีผลต่อการจัดการกับความเจ็บปวดที่เกี่ยวข้องกับโรคซีสท์เต้านมได้
การสูบบุหรี่ และ การเจ็บเต้านม – สถาบันสุขภาพ โรงพยาบาล และ กลุ่มเพื่อสุขภาพต่าง ๆ แนะนำผู้ที่มีอาการเจ็บเต้านมให้หยุดสูบบุหรี่ ในการถกเถียงกล่าวว่า สารนิโคตินทำให้เส้นเลือดหดตัวและการสูบบุหรี่ยังเป็นสาเหตุให้เกิดการอักเสบด้วย
อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาหนึ่งที่ตีพิมพ์ใน Climacteric, the Journal of the International Menopause Society พบว่า การสูบบุหรี่นั้นช่วยลดอาการกดแล้วเจ็บในผู้หญิงที่รับการรักษาด้วยฮอร์โมน
หากการเจ็บเต้านมมีอาการรุนแรง แล้วการรักษาที่กล่าวมาข้างต้นนั้นไม่ช่วย แพทย์อาจสั่งจ่ายยาเหล่านี้ให้
ยาเหล่านี้จะช่วยบรรเทาอาการเจ็บเต้านม:
ดานาซอล: ใช้เพื่อรักษาโรคซีสท์ในเต้านม ซึ่งเป็นก้อนที่ไม่ใช่มะเร็งที่เกิดขึ้นในเต้านม
โบโมคริบทิน: ใช้เพื่อรักษาอาการบางอย่างของเต้านม
ทาม็อกซิเฟน: ใช้เพื่อรักษามะเร็งเต้านม และถูกสั่งจ่ายเพื่อรักษาอาการปวดเต้านมด้วย
โกเซเรลิน: ใช้เพื่อรักษาโรคมะเร็งเต้านมและใช้เพื่อรักษาการเจ็บเต้านมด้วย
ยาที่ใช้รักษามะเร็งเต้านมและใช้ในการรักษาอาการเจ็บเต้านมด้วย ในผู้หญิงที่ใช้ยาคุมกำเนิด แพทย์อาจพิจารณาให้ปรับหรือเปลี่ยนยาคุมกำเนิด และปริมาณฮอร์โมนจากการให้ฮอร์โมนทดแทน
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก