ยี่หร่าถือเป็นเครื่องเทศที่ใช้กันแพร่หลายในอาหารไทย โดยหลายคนทราบดีว่ายี่หร่านั้นมีคุณสมบัติที่โดดเด่นให้การเพิ่มความหอมให้แก่อาหาร แต่รู้หรือไม่ว่ายี่หร่านั้นเป็นสมุนไพรไทยที่ดีต่อสุขภาพมาก ๆเนื่องจากยี่หร่านั้นอุดมไปด้วยธาตุเหล็ก แถมยังมีสารต้านอนุมูลอิสระอีกด้วย
คุณรู้หรือไม่ว่าเมล็ดยี่หร่านั้นสามารถนำไปปรุงเป็นยาได้ โดยเมล็ดยี่หร่าสามารถบรรเทาอาการ ท้องอืดท้องเฟ้อ ท้องเสีย อาการปวดท้อง รวมไปถึงการลดน้ำหนัก ย่อยอาหาร และการเพิ่มความกำหนัดได้อีกด้วย ดังนั้นตั้งแต่สมัยโบราณมาจึงมีการนำยี่หร่ามาใช้ในการปรุงอาหารเพื่อเพิ่มกลิ่นหอม และเพิ่มรสชาติของอาหารและมีฤทธิ์เป็นยา
ผงยี่หร่า นั้นแปรรูปมาจากการนำเมล็ดไปไปคั่วให้หอมและนำมาบดให้ละเอียด โดยส่วนใหญ่แล้วผู้คนนิยมนำผงยี่หร่ามาใช้ในการปรุงอาหาร โดยการหมักกับเนื้อสัตว์เพื่อดับกลิ่นคาว โดยอาจมีการใช้ร่วมกับเม็ดผักชี และนอกจากนี้ยังสามารถใช้ผสมในเครื่องแกงต่างๆ เช่น แกงเขียวหวาน แกงเผ็ด พะแนง แกงมัสมั่น เพื่อทำให้อาหารให้มีกลิ่นหอมน่ารับประทานยิ่งขึ้น
ผงยี่หร่านั้นอุดมไปด้วยธาตุเหล็กที่สามารถบรรเทาอาการของโรคโลหิตจาง และผงยี่หร่ามีเส้นใยอาหารในปริมาณค่อนข้างสูง ดังนั้นหากใครที่มีปัญหาในเรื่องของระบบการย่อยอาหารและมีอาการท้องผูกสามารถรับประทานอาหารที่มีส่วนผสมของยี่หร่าเพื่อบรรเทาอาการได้
เมล็ดยี่หร่ามีลักษณะเป็นรูปกลมรี มีขนาดประมาณ 1 มิลลิเมตร โดยผลอ่อนจะมีสีเขียวแต่ผลสุกจะให้สีดำหรือสีน้ำตาลอ่อน ซึ่งนั้นจะถูกนำไปตากแห้ง หรือนำไปอบ เพื่อนำไปทำเครื่องเทศที่ใช้ปรุงอาหาร หลังจากผ่านกระบวนการเหล่านี้แล้วจะทำให้ยี่หร่ามีกลิ่นหอม ให้รสชาติขมและเผ็ดร้อน จึงทำให้ยี่หร่าถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายเพราะเมล็ดยี่หร่าสรรพคุณโดดเด่นมากในเรื่องของความสามารถในการดับกลิ่นคาวของอาหารหรือเนื้อสัตว์ได้ดี ในแถบตะวันออกกลางนั้นจะพบว่ายี่หร่าถูกน้ำมาใช้ในการดับกลิ่นคาว และเพิ่มความหอมให้กับขนมปังด้วย
ที่น่าทึ่งไปกว่านั้นในเมล็ดยี่หร่ามีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งมีฤทธิ์ฆ่าจุลินทรีย์จึงทำให้สามารถถนอมอาหารได้นานขึ้น
ใบยี่หร่าถูกนำไปเป็นเครื่องปรุงและนำไปใช้ในการประกอบอาหาร เช่น แกง ซุป เป็นต้น ดับกลิ่นคาวของเนื้อ และมีสรรพคุณในการยับยั้งและชะลอการขยายตัวของเซลล์มะเร็ง ตลอดจนไปถึงสามารถบำรุงธาตุในร่างกาย
ใบยี่หร่าเปี่ยมไปด้วยวิตามินซีและแคลเซียม จึงช่วยในการขับเหงื่อ แก้อาการคลื่นไส้ ปัจจุบันมีการใบนำมาชงเป็นชาดื่ม ช่วยแก้อาการเบื่ออาหาร
ช่วยแก้อาการปวดท้องเนื่องจากอาหารไม่ย่อย ช่วยแก้อาการท้องอืด
ท้องเฟ้อ อาการปวดท้อง ช่วยในการขับลมในลำไส้
ลดอาการปวดประจำเดือนในสตรีได้เนื่องจากใบยี่หร่าสามารถช่วยให้มดลูกเกิดการคลายตัว
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก