แมลงกัดต่อย
การถูกแมลงกัดหรือต่อยมักทำให้เกิดผื่นหรือรอยแดง ๆ ที่ผิวหนังโดยสามารถทำให้เจ็บปวดและคันได้ แผลกัดโดยแมลงส่วนใหญ่แล้วมักจะหายไปภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมงหรือบางครั้งอาจจะหลายวัน แต่การโดนแมลงทั่วไปกัดต่อยนี้สามารถรักษาได้เองที่บ้าน
บางครั้งเมื่อถูกกัดหรือต่อยแล้วบางคนอาจไม่ทราบเลยว่าโดนกัดด้วยแมลงชนิดใด แต่โดยส่วนใหญ่แล้ว การรักษาแผลกัดและต่อยโดยมากจะคล้ายคลึงกันจึงไม่ต้องเป็นกังวลมากนักถ้าอาการไม่ร้ายแรง กรณีที่รุนแรง โดยมีอาการลมพิษ หน้าบวม คอบวม หายใจไม่ออก ควรไปพบแพทย์หรือโทรเรียกรถพยาบาลทันที
ตัวต่อและแตนต่อย
เมื่อถูกตัวต่อหรือแตนต่อย จะส่งผลให้เกิดอาการปวดแสบปวดร้อนเฉียบพลัน บริเวณที่โดยต่อยจะเกิดรอยบวม แดง และคัน โดยอาการบวมแดงและเจ็บปวดนี้อาจยาวนานถึงสองสามชั่วโมง แต่ในคนที่มีอาการแพ้ของเหล็กใน อาจจะทำให้เกิดอาการบวมนานถึงหนึ่งสัปดาห์
ในผู้ที่มีอาการแพ้อย่างรุนแรง อาจส่งผลให้หายใจลำบาก เกิดอาการวิงเวียนศีรษะ หน้าหรือปากบวม ควรพบแพทย์หรือโทรเรียกรถพยาบาล 1669 ทันที
ผึ้งต่อย
อาการถูกผึ้งต่อยอาจจะมีความคล้ายคลึงเมื่อโดนตัวต่อต่อย แต่ผึ้งจะปล่อยเหล็กในทิ้งไว้ในบาดแผล เหล็กในอาจทำให้เกิดอาการปวด แดง และบวม บางครั้งอาจจะมีอาการนี้อยู่เป็นชั่วโมง แต่ในผู้ที่มีอาการแพ้เล็กน้อยอาจจะมีอาการบวมแดงถึงหนึ่งสัปดาห์ พึงระวังว่าจำเป็นต้องนำเหล็กในออกก่อน การนำเหล็กในออกนั้น ผู้ที่ถูกต่อยจะต้องฆ่าเชื้อบริเวณที่โดนต่อยด้วยแอลกอฮอล์ก่อน และหลังจากนั้นให้สังเกตดูว่าเหล็กในโผล่พ้นจากผิวหนังที่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าได้หรือไม่ ถ้าสามารถมองเห็นได้ชัดเจนให้นำแหนบที่ฆ่าเชื้อแล้วค่อย ๆ ดึงเหล็กในนั้นออก กรณีที่ไม่สามารถมองเห็นเหล็กในได้ จำเป็นต้องกรีดผิวหนังเพื่อนำเหล็กในออก ขั้นตอนนี้ควรไปพบแพทย์เพื่อความปลอดภัย
ในผู้ที่มีอาการแพ้อย่างรุนแรง อาจส่งผลให้หายใจลำบาก เกิดอาการวิงเวียนศีรษะ หน้าหรือปากบวม ควรพบแพทย์หรือโทรเรียกรถพยาบาล 1669 ทันที
ยุงกัด
การถูกยุงกัดโดยทั่วไปแล้วจะเกิดอาการคัน บวม แดง เกิดขึ้นบริเวณผิวหนัง ในผู้ที่แพ้อาจจะมีอาการคันและผิวเกิดตุ่มแดง บวม หรือตุ่มน้ำได้ ข้อควรระวังหากถูกยุงกันแล้ว มีไข้สูง หนาวสั่น ปวดศีรษะและรู้สึกไม่สบาย หลังจากถูกยุงกัดให้ไปพบแพทย์เพื่อให้แน่ใจว่าไม่ได้ป่วยเป็นโรคที่มาจากยุงเป็นพาหะ เช่น มาลาเลีย ไข้เลือดออก เท้าช้าง เป็นต้น
เห็บกัด
เห็บกัดมักไม่ส่งผลให้เกิดอาการเจ็บปวด ดังนั้นผู้ที่ถูกกัดอาจจะไม่รู้ตัวว่าโดนกัด
โดยอาการของเห็บกัดมีดังนี้:
- ผิวหนังเกิดรอยแดง
- มีอาการบวม คัน
- เกิดอาการพุพอง
- รอยช้ำ
เห็บกัดอาจก่อให้เกิดการติดเชื้อร้ายแรงที่เรียกว่าโรคไลม์ได้ดังนั้นควรกำจัดเห็บโดยเร็วที่สุดหากพบว่ามีเห็บติดอยู่ที่ผิวหนัง
ริ้นกัด
ริ้นกัดมักจะคล้ายกับยุงกัดโดยผิวจะเกิดเป็นผื่นแดง ในบางคนจะเกิดอาการเจ็บแสบและคันมาก และบางครั้งผิวอาจบวมขึ้นอย่างน่าตกใจ และอาจเป็นตุ่มน้ำพองได้
ไรกัด
ไรกัดทำให้เกิดผื่นแดงคันบริเวณผิวหนังและบางครั้งอาจทำให้เกิดแผลพุพองได้
ไรอาจะเข้าไปอาศัยอยู่ตามผิวหนังและก่อให้โรคหิดได้
หมัดกัด
หมัดกัดสามารถทำให้เกิดผื่นแดงเล็กๆ ทำให้เกิดอาการคัน และอาจะมีแผลพุพองได้เป็นครั้งคราว
แมงมุมกัด
แมงมุมกัดจะทิ้งรอยเจาะเล็กๆ ไว้บนผิวหนัง ซึ่งอาจทำให้เจ็บปวดและทำให้เกิดรอยแดงและบวมได้
หากโดนแมงมุมบางชนิดกัดอาจทำให้รู้สึกไม่สบาย เหงื่อออก และวิงเวียนศีรษะ รอยกัดสามารถติดเชื้อหรือทำให้เกิดอาการแพ้อย่างรุนแรงได้ในบางกรณี ควรพบแพทย์ทันทีหากมีอาการรุนแรงหรือน่าเป็นห่วงหลังจากถูกแมงมุมกัด
มดต่อยและกัด
มดต่อยหรือกัดบางครั้งบริเวณที่ถูกกัดอาจเจ็บ คันและบวม ขึ้นอยู่กับประเภทของมดนั้น ๆ มดบางประเภทอาจจะทำให้ผิวมีอาการแสบคันทันทีเมื่อโดนกัด เช่นมดคันไฟ เมื่อถูกกัดแล้วจะทำให้แสบ ร้อน คัน หรือในผู้ทีแพ้อาจจะมีตุ่มพองได้และใช้เวลารักษาหลายวันจึงกว่าจะหาย
การปฐมพยาบาลเบื้องต้นสำหรับแมลงกัดต่อย
การรักษาอาการแมลงกัดต่อย:
- ล้างบริเวณที่ได้รับผลกระทบด้วยสบู่และน้ำ
- กำจัดเหล็กในออก
- ประคบเย็น หรือประคบน้ำแข็งบริเวณที่บวมเป็นเวลาอย่างน้อย 10 นาที
- อย่าเกา แกะ หรือถูบริเวณที่ถูกกัดแม้ว่าจะมีอาการคัน เนื่องจากจะทำให้แผลพุพองแตก และลดความเสี่ยงของการติดเชื้อ
- ไปพบแพทย์หากอาการรุนแรงขึ้น
บรรเทาอาการแมลงกัดต่อย
หากหลังจากถูกแมลงสัตว์กัดต่อยแล้วเกิดอาการแสบ ร้อน คัน หรือบวม ที่ก่อให้เกิดความรำคาญใจ สามารถใช้วิธีเหล่านี้บรรเทาอาการได้:
- สำหรับอาการปวดหรือไม่สบาย ให้ทานยาแก้ปวดเช่นพาราเซตามอลหรือ ไอบูโพรเฟน (เด็กอายุต่ำกว่า 16 ปีไม่ควรให้แอสไพริน)
- สำหรับอาการคัน – สอบถามเภสัชกรเกี่ยวกับการรักษาที่เหมาะสม รวมถึงครีมหรือโลชั่นโครทามิตัน ครีมหรือครีมไฮโดรคอร์ติโซน และ ยาเม็ดต่อต้านฮีสตามีน
- สำหรับอาการบวม – ให้ประคบเย็นหรือประคบน้ำแข็งในบริเวณที่มีอาการเป็นประจำ หรือสอบถามเภสัชกรเกี่ยวกับการรักษา เช่น ยาเม็ดต้านฮีสตามีน
พบแพทย์ของคุณหากการรักษาเหล่านี้ไม่ช่วย พวกเขาอาจกำหนดยาที่แข็งแกร่งเช่น แท็บเล็ตเตียรอยด์
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก