Losartan คือยาอะไร
ยาโลซาร์ทาน (Losartan) เป็นยาใช้เพื่อรักษาโรคความดันโลหิตสูงสำหรับผู้ป่วยที่มีสุขภาพไตดีหรือไตไม่เสื่อมสภาพ ใช้รักษาโรคไตที่เกิดจากโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีการพบโปรตีนในปัสสาวะ และเหมาะสำหรับใช้คุมความดันโลหิตสำหรับผู้ที่มีหัวใจห้องล่างซ้ายโต ซึ่งเกิดจากการที่หัวใจต้องฉีดเลือดออกไปเพื่อเลี้ยงร่างกายด้วยแรงที่มากกว่าปกติเป็นระยะเวลานานๆ เนื่องจากช่วยป้องกันการเกิดโรคและการตายจากโรคหลอดเลือดและหัวใจ สามารถใช้เป็นยาเดี่ยวหรือใช้ร่วมกับยารักษาความดันเลือดสูงชนิดอื่นได้เช่นกัน ซึ่งยาโลซาร์ทานเป็นยาตัวเดียวในกลุ่มยาต้านตัวรับแองจิโอเทนซินที่อยู่ใยบัญชียาหลักแห่งชาติ เมื่อรับประทานยาเป็นเวลานานแล้วหยุดการรับประทานยาจะไม่เกิดภาวะความดันโลหิตสูงสะท้อนกลับ ทำให้ราคาของยาค่อนข้างแพง
ขนาดการใช้ยา Losartan
ขนาดเริ่มต้นในการใช้ยาเพื่อรักษาความดันโลหิตสูงคือวันละ 50 mg. โดยใช้ต่อเนื่อง 3-6 สัปดาห์ เพื่อประสิทธิภาพสูงสุด
หรือสำหรับผู้ป่วยบางรายควรเพิ่มปริมาณยาเป็นวันละ 100 mg.
ในผู้สูงอายุ ผู้ป่วยไตพิการ และผู้ที่ต้องทำ Dialysis ไม่ต้องปรับขนาดยาเริ่มต้น
และสำหรับผู้ป่วยที่ใช้ยาขับปัสสาวะในปริมาณที่สูง ควรเริ่มต้นใช้ยาที่ขนาด 25 mg.ต่อวัน ที่สำคัญคือ ไม่แนะนำให้ใช้ยาในผู้ป่วยโรคไตเสื่อมระดับ Serum creatinine
สำหรับการใช้ยาที่เหมาะสมในผู้ป่วยความดันโลหิตสูงที่มีภาวะหัวใจห้องล่างซ้ายโต และการใช้เพื่อป้องกันการเสื่อมของไตในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง และเป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีการพบโปรตีนในปัสสาวะ ให้เริ่มต้นใช้ยาวันละ 50 mg. และสามารถปรับเป็น วันละ 100 mg.ได้โดยขึ้นอยู่กับการตอบสนองของความดันโลหิต ซึ่งสามารถรับประทานยาได้ทั้งก่อนและหลังอาหาร
ข้อควรระวังในใช้ยา Losartan
ยา Losartan ไม่ควรใช้ในเด็กอายุน้อยกว่า 6 ปี ผู้ที่มีเส้นเลือดแดงที่ไตตีบทั้งสองข้าง ผู้ที่มีทางออกของหัวใจอุดตัน ผู้ป่วยที่มีโพแทสเซียมในเลือดสูง และควรระมัดระวังในผู้ป่วยที่ไตเสื่อม ไม่ควรใช้ผู้ที่ไตเสื่อมเร็วหรือไตเสื่อมค่อนข้างมาก และผู้ป่วยโรคตับ แต่หากผู้ป่วยมีการทำงานของตับที่ผิดปกติเพียงเล็กน้อยสามารถใช้ยา losartan ได้ แต่ควรลดปริมาณยาลงครึ่งหนึ่ง ไม่ควรใช้ยา losartan ในสตรีที่ให้นมบุตรและในสตรีมีครรภ์ เพราะเสี่ยงทำให้ทารกพิการแต่กำเนิด และการรับประทานยาเป็นเวลานานแล้วหยุดการรับประทานยา
ผลข้างเคียงของการใช้ยา Losartan
หากใช้ถูกวิธีและระมัดระวังในการใช้ ยา Losartanนั้นถือเป็นยาที่ค่อนข้างปลอดภัย พบผลข้างเคียงน้อย โดยผลข้างเคียงได้แก่ มีอาการซึม คลื่นไส้ อาเจียน อาจเกิดภาวะโลหิตจาง มีเกล็ดเลือดต่ำ โซเดียมต่ำ โปแตสเซียมสูง อาจเกิดภาวะไตวาย ตับอักเสบ ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ และมีอาการบวมตามใบหน้า หนังตา ปาก คอหอย มีผื่นคัน ซึ่งเป็นอาการจากการแพ้ยา
กลุ่มยารักษาโรคความดันสูงมีอะไรบ้าง
กลุ่มยารักษาโรคความดันสูง ได้แก่ กลุ่มยาขับปัสสาวะ กลุ่มยาปิดกั้นการไหลของแคลเซียมเข้าสู่เซลล์ กลุ่มยายับยั้งการสร้างแอนจิโอแทนซิน (ACEI) กลุ่มยาขัดขวางการจับตัวรับแอนจิโอแทนซิน (ARB) กลุ่มยาปิดกั้นเบต้า กลุ่มยาปิดกั้นแอลฟ่า กลุ่มยาขยายเส้นเลือดแดง โดยกลุ่มยาขับปัสสาวะ จะขับเกลือออกจากร่างกาย ทำให้ปัสสาวะบ่อย เช่น ยาไฮโดรคลอโรธัยอาไซด์ ยาฟูโรซีมายด์ ยาอะมิโลรายด์ กลุ่มยาปิดกั้นการไหลของแคลเซียมเข้าสู่เซลล์ ทำให้กล้ามเนื้อที่หลอดเลือดคลายตัว ส่งผลให้หลอดเลือดขยายตัว ความดันโลหิตจึงลดลง เช่น ยาไนเฟดิปีน ยาแอมโลดิปีน กลุ่มยายับยั้งการสร้างแอนจิโอแทนซิน จะยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ที่สร้างแอนจิโอแทนซิน ทำให้หลอดเลือดหดตัวน้อยลง ส่งผลให้ความดันโลหิตลดลงได้ เช่น ยาอินาลาพริล ยาแคปโตพริล ยาไลสิโนพริล กลุ่มยาขัดขวางการจับตัวรับแอนจิโอแทนซิน ออกฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดขยายตัว ความดันโลหิตจึงลดลง เช่น ยาลอซาร์แทน ยาเออบิซาร์แทน ยาวาลซาร์แทน ยาแคนดิซาร์แทน กลุ่มยาปิดกั้นเบต้า ตัวยาจะปิดกั้นระบบประสาทอัตโนมัติ ทำให้หัวใจเต้นช้าลง ชีพจรช้าลง ความดันโลหิตจึงลดลง เช่น ยาอะทีโนลอล ยาโปรปราโนลอล ยาเมโตโปรลอล กลุ่มยาปิดกั้นแอลฟ่า จะออกฤทธิ์ปิดกั้นระบบประสาทอัตโนมัติที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด ส่งผลให้หลอดเลือดขยายตัว ทำให้ความดันโลหิตลดลง เช่น ยาปราโซสิน ยาด๊อกซาโสซิน กลุ่มยาขยายเส้นเลือดแดง มีฤทธิ์ขยายเส้นเลือดโดยตรง ทำให้ความดันโลหิตลดลง เช่น ยาไฮดราลาซีน ยาไมนอกซีดิล
ผลข้างเคียงของกลุ่มยารักษาโรคความดันสูง
ยารักษาโรคความดันสูงจะมีผลข้างเคียงที่แตกต่างกัน ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์เสมอพร้อมทั้งแจ้งประวัติทางการแพทย์ของตนเองให้แพทย์ทราบ เพื่อได้รับยาและการรักษาที่เหมาะสมกับความรุนแรงของโรคและสุขภาพของผู้ป่วย โดยกลุ่มยาขับปัสสาวะ มีผลข้างเคียงทำให้ร่างกายขาดน้ำ ระดับโพแทสเซียมในเลือดผิดปกติ ระดับไขมันในเลือดสูงขึ้น กลุ่มยาปิดกั้นการไหลของแคลเซียมเข้าสู่เซลล์ ยากลุ่มนี้มีผลข้างเคียงคือทำให้ใจสั่น ปวดศีรษะ ข้อเท้าบวม ท้องผูก กลุ่มยายับยั้งการสร้างแอนจิโอแทนซินและกลุ่มยาขัดขวางการจับตัวรับแอนจิโอแทนซินนรีจะมีผลข้างเคียงทำให้เกิดภาวะโปแตสเซียมในเลือดสูง กลุ่มยาปิดกั้นเบต้าจะทำให้มีอาการอ่อนเพลียช่วงแรก แต่อาการจะลดลงเมื่อรับประทานยาอย่างต่อเนื่องประมาณ 1-2 สัปดาห์ อาจมีอาการซึมเศร้า ฝันร้าย เสื่อมสมรรถภาพทางเพศได้ ซึ่งผู้ป่วยโรคหอบหืด โรคถุงลมโป่งพอง ห้ามใช้ยาในกลุ่มยาปิดกั้นเบต้า เพราะอาจทำให้อาการกำเริบได้ง่ายขึ้น กลุ่มยาปิดกั้นแอลฟ่า อาจทำให้มีอาการปวดศีรษะ ใจสั่น อ่อนแรง ความดันต่ำ หน้ามืดได้ และสำหรับผลข้างเคียงของกลุ่มยาขยายเส้นเลือดแดง คือทำให้หน้าแดง ใจสั่น ปวดหัวได้
ยารักษาโรคความดันโลหิตสูงเป็นทางเลือกที่ดีหรือไม่
สำหรับผู้ป่วยความดันโลหิตสูงในระดับรุนแรง ยารักษาความดันโลหิตสูงก็นับว่าเป็นทางเลือกที่ดีเพื่อช่วยให้ความดันโลหิตลดต่ำลง แต่สำหรับผู้ที่ป่วยเป็นความดันโลหิตสูงในระดับที่ไม่รุนแรงมากนัก แนะนำเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันมากกว่าการใช้ยา โดยควรการลดน้ำหนักที่ผิดวิธีและไม่ดีต่อสุขภาพร่างกายและสุขภาพจิต งดสูบบุหรี่ ลดการดื่มเครื่องดื่มแอกอฮอล์ รับประทานเกลือให้น้อยลง เพระาร่างกายควรได้รับโซเดียมคลอไรด์วันละไม่เกิน 6 กรัม รับประทานผัก ผลไม้ ให้มากขึ้น ลดปริมาณไขมันและไขมันอิ่มตัว และควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งวิธีเหล่านี้เป็นผลดีต่อร่างกายมากกว่า หรือหากต้องใช้ยาในการรักษา การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตก็จะช่วยให้มีการใช้ยาน้อยที่สุด
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก