ผงเกลือแร่คืออะไร
ผงเกลือแร่ (ORS) เป็นส่วนผสมของอิเล็กโทรไลต์ (เกลือ) และคาร์โบไฮเดรต (ในรูปของน้ำตาล) ซึ่งละลายในน้ำ โดยถูกนำมาใช้ทดแทนเกลือและน้ำที่ร่างกายสูญเสียไปกรณีที่ร่างกายเกิดภาวะขาดน้ำ อาจจะมีสาเหตุมาจาก โรคกระเพาะอาหารและลำไส้ อาการท้องเสีย หรืออาเจียนเป็นต้น
ข้อควรระวังในการดื่มผงเกลือแร่
สัดส่วนของเกลือและน้ำตาลในผงเกลือแร่นั้นต่างจากของเหลวอื่นๆ เนื่องจากผงเกลือแร่แร่ธาตุที่ร่างกายต้องการในการฟื้นฟูหลังจากการสูญเสียน้ำ โดยให้ทราบว่า
- น้ำอัดลม น้ำผลไม้ ชา กาแฟ และเครื่องดื่มเกลือแร่ ที่น้ำตาลสูงอาจทำให้อาการท้องร่วงแย่ลง
- ระมัดระวัง เนื่องจากปริมาณเกลือที่มากเกินไปอาจเป็นอันตรายต่อเด็ก
ปริมาณการดื่มผงเกลือแร่
ปริมาณเกลือแร่แบบรับประทานขึ้นอยู่กับอายุของผู้ป่วย :
- เด็ก 1 เดือนถึง 1 ปี: 1–1½ เท่าของปริมาณอาหารปกติ
- เด็ก 1 ถึง 12 ปี: 200 มล.
- เด็กอายุ 12 ปีขึ้นไปและผู้ใหญ่: 200 ถึง 400 มล. หลังจากมีอาการท้องเสียทุกครั้ง
ทั้งนี้แพทย์หรือเภสัชสามารถช่วยแนะนำปริมาณที่เหมาะสมต่ออาการของผู้ป่วยได้
วิธีการชงน้ำเกลือแร่
- น้ำเกลือแร่ที่มีจำหน่ายในท้องตลาดมาในรูปแบบสำเร็จรูปหรืออาจซื้อเป็นซองที่ต้องผสมกับน้ำ
- ปฏิบัติตามคำแนะนำบนบรรจุภัณฑ์ เพื่อเตรียมเครื่องดื่มเกลือแร่
- ควรใช้น้ำต้มสุกชงกับเกลือแน่เท่านั้น
- เกลือแร่บางยี่ห้อ (เช่น Pedialyte) ต้องรับประทานภายใน 1 ชั่วโมงหลังจากผสม เว้นแต่จะเก็บไว้ในตู้เย็นซึ่งอาจเก็บไว้ได้นานถึง 24 ชั่วโมง
- ห้ามต้มน้ำเกลือแร่หลังจากผสมแล้ว
วิธีการใช้ผงเกลือแร่
หากผู้ป่วยไม่สามารถดื่มในปริมาณที่ต้องการได้ทั้งหมดในคราวเดียว ให้ลองดื่มในปริมาณเล็กน้อยในช่วงเวลาที่นานขึ้น
- หากลูกมีอาการท้องเสีย ให้น้ำเกลือแร่ 30 นาทีหลังมีอาการ จนครบปริมาณที่ควรดื่ม
- หากเด็กยังมีอาการท้องเสียเกิน 30 นาที ควรให้เกลือแร่ทุกครั้งหลังจากลูกถ่าย
- โดยทั่วไปแล้วเกลือแร่สามารถคืนน้ำให้ร่างกายได้อย่าง ดังนั้นภาวะขาดน้ำมักจะดีขึ้นภายใน 3 ถึง 4 ชั่วโมง
ข้อควรระวัง อย่าให้น้ำเกลือแร่แก่เด็กในปริมาณเกินขนาดเนื่องจากอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถึงอาการป่วยก่อนใช้ผงเกลือแร่ทุกครั้ง
เคล็ดลับที่เป็นประโยชน์ของเกลือแร่อื่น ๆ
- คุณไม่ควรใช้เกลือแร่เพื่อรักษาอาการท้องร่วงเป็นเวลานานกว่า 2 ถึง 3 วัน เว้นแต่แพทย์จะสั่ง
- ควรใช้น้ำเปล่าต้มสุกผสมกับเกลือแร่เท่านั้น อย่าใช้นม หรือน้ำผลไม้ และอย่าเติมน้ำตาลหรือเกลือ เนื่องจากเกลือแร่มีน้ำและเกลือผสมอยู่ในปริมาณที่พอเหมาะแล้ว
- ระมัดระวังในการใช้น้ำในปริมาณที่เหมาะสมในการผสมผงเกลือแร่ หากมากหรือน้อยเกินไปอาจส่งผลให้เกลือในร่างกายของเด็กไม่สมดุล
- เกลือแร่โดยทั่วไปมีความปลอดภัยและมักไม่มีผลข้างเคียง
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก