รสหวานกับสุขภาพ
ตั้งแต่ซอสหมักไปจนถึงเนยถั่ว น้ำตาลที่เติมเข้าไปนั้นพบได้ในผลิตภัณฑ์ที่หลากหลายจนคาดไม่ถึง
หลายคนล้วนพึ่งพาอาหารแปรรูปที่สะดวกรวดเร็วในมื้ออาหาร และของว่าง เนื่องจากผลิตภัณฑ์เหล่านี้มักมีการเติมน้ำตาลลงไป ซึ่งมักเป็นสัดส่วนที่มาก เมื่อเทียบกับปริมาณแคลอรี่ที่ควรได้รับในแต่ละวัน
บางครั้งน้ำตาลที่เติมเข้าไปอาจมากถึง 17% ของปริมาณแคลอรี่ที่ผู้ใหญ่ควรได้รับ และ 14% ในกรณีของเด็ก
หลักเกณฑ์ด้านอาหารแนะนำให้ควบคุมแคลอรีจากน้ำตาลให้น้อยกว่า 10% ต่อวัน
ผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่าปริมาณน้ำตาลต่อวันคือ สาเหตุสำคัญของโรคอ้วน และโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น เบาหวานประเภทที่ 2
เหตุผลที่การกินน้ำตาลมากเกินไปไม่ดีต่อสุขภาพ
1. น้ำหนักตัวเพิ่ม
อัตราโรคอ้วนกำลังเพิ่มสูงขึ้นทั่วโลก และน้ำตาลในเครื่องดื่มรสหวาน ถือเป็น 1 ในสาเหตุหลัก
เครื่องดื่มรสหวานที่มีน้ำตาล เช่น น้ำอัดลม น้ำผลไม้ และชาหวานจะเต็มไปด้วยฟรุกโตส ซึ่งเป็นน้ำตาลชนิดหนึ่ง
การบริโภคฟรุกโตสจะเพิ่มความหิว และความต้องการอาหารได้มากกว่าน้ำตาลกลูโคส ซึ่งเป็นน้ำตาลหลักที่พบในอาหารประเภทแป้ง
นอกจากนี้ การบริโภคฟรุกโตสมากเกินไปอาจทำให้เกิดอาการดื้อต่อเลปติน ซึ่งเป็นฮอร์โมนสำคัญที่ควบคุมความหิว และบอกให้ร่างกายหยุดรับประทานอาหาร
ดังนั้นปริมาณน้ําตาลในเครื่องดื่มที่สูงมาก ๆ จึงไม่ได้ควบคุมความหิว แต่ให้แคลอรี่เหลวจำนวนมาก ทำให้เกิดปัญหาน้ำหนักเพิ่มได้
มีงานวิจัยแสดงให้เห็นว่าผู้ที่ดื่มเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล เช่น น้ำอัดลม และน้ำผลไม้ มีโอกาสที่น้ำหนักตัวจะเพิ่มได้มากกว่าผู้ที่ไม่ดื่ม
การดื่มเครื่องดื่มรสหวานที่มีน้ำตาลมาก ยังทำให้ปริมาณไขมันในช่องท้องเพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นไขมันหน้าท้องที่เกี่ยวข้องกับโรคต่าง ๆ เช่น โรคเบาหวาน และโรคหัวใจ
2. เพิ่มความเสี่ยงของโรคหัวใจ
อาหารที่มีน้ำตาลสูงจะเพิ่มความเสี่ยงของโรคต่าง ๆ รวมถึงโรคหัวใจ ซึ่งเป็นโรคที่ทำให้ผู้คนตายเป็นอันดับหนึ่งของโลก
การรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลต่อวันสูงสามารถนำไปสู่โรคอ้วน อาการอักเสบ ระดับไตรกลีเซอไรด์สูง ระดับน้ำตาลในเลือดสูง และโรคความดันโลหิต ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อโรคหัวใจ
นอกจากนี้ การบริโภคน้ำตาลมากเกินไป โดยเฉพาะเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลหวาน มีส่วนเกี่ยวข้องกับโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ ซึ่งเป็นโรคที่มีไขมันไปอุดตันในหลอดเลือดแดง
มีผลการศึกษาว่าผู้ที่บริโภคปริมาณน้ำตาลต่อวัน 17–21% ของแคลอรี่ทีต้องการ จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจากโรคหัวใจได้ถึง 38% เมื่อเทียบกับผู้ที่บริโภคแคลอรี่เพียง 8% จากน้ำตาลที่กินเข้าไป
การบริโภคเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล 1 แก้วต่อวันสามารถทำให้ได้รับน้ำตาลที่ร่างกายต่อวันมากเกินไปได้
น้ำตาลในเลือดสูงอาการเป็นอย่างไร อ่านต่อที่นี่
3. เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเบาหวานประเภท 2
โรคเบาหวานได้แพร่ระบาดไปทั่วโลกมากขึ้นกว่าเท่าตัวในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา ซึ่งมาจากสาเหตุต่าง ๆ แต่ก็พบความสัมพันธ์ที่ชัดเจนระหว่างการบริโภคน้ำตาลที่มากเกินไปกับความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน
โรคอ้วน ซึ่งเกิดจากการกินน้ำตาลที่มากเกินไปคือ ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของโรคเบาหวาน
การบริโภคน้ำตาลที่มากเกินไปเป็นเวลานานจะทำให้เกิดอาการดื้อต่ออินซูลิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ผลิตโดยตับอ่อน และใช้ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
ความต้านทานต่ออินซูลินจะส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น และเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเบาหวานอย่างมาก
โดยความเสี่ยงของโรคเบาหวานจะเพิ่มขึ้น 1.1% เมื่อบริโภคน้ำตาลเพิ่มทุก ๆ 150 แคลอรี หรือเทียบได้กับน้ำโซดาประมาณ 1 กระป๋องต่อวัน และรวมถึงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล อย่างน้ำผลไม้
วิธีลดการบริโภคปริมาณน้ําตาลในอาหาร
น้ำตาลที่มากเกินไปตะส่งผลเสียต่อสุขภาพมากมาย
แม้ว่าการบริโภคในปริมาณเล็กน้อยจะไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ แต่ก็ควรพยายามลดน้ำตาลเท่าที่ทำได้
การเน้นบริโภคอาหารที่ไม่ผ่านการแปรรูปจะสามารถลดปริมาณน้ำตาลในอาหารได้
โดยมีเคล็ดลับสำหรับลดการบริโภคน้ำตาล ดังนี้:
- เปลี่ยนน้ำอัดลม เครื่องดื่มชูกำลัง น้ำผลไม้ และชาหวานเป็นน้ำเปล่า หรือน้ำอัดลมที่ไม่มีน้ำตาล
- ดื่มกาแฟดำ หรือใช้หญ้าหวานแทนน้ำตาล
- เติมรสชาติให้โยเกิร์ตด้วยผลไม้ แทนการซื้อโยเกิร์ตที่ปรุงแต่งรส และเติมน้ำตาล
- กินผลไม้ทั้งผลแทนสมูทตี้รสผลไม้
- แทนที่ขนมด้วยผลไม้แบบโฮมเมด ถั่ว และดาร์กช็อกโกแลตชิป
- ใช้น้ำมันมะกอก และน้ำส้มสายชูแทนน้ำสลัดหวาน เช่น ฮันนี่มัสตาร์ด
- เลือกน้ำหมัก เนยถั่ว ซอสมะเขือเทศ และซอสที่ไม่เติมน้ำตาล
- มองหาซีเรียล กราโนล่า และกราโนล่าแท่งที่มีน้ำตาลต่ำกว่า 4 กรัมต่อหนึ่งหน่วยบริโภค
- เปลี่ยนซีเรียลตอนเช้าเป็นข้าวโอ๊ตที่ราดด้วยเนยถั่ว และผลเบอร์รี่สด หรือผักสด
- แทนที่จะใช้เยลลี่ ให้หั่นกล้วยลงบนแซนด์วิชเนยถั่วแทน
- รับประทานเนยถั่วรสธรรมชาติ แทนรสหวานอย่างนูเทลล่า
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่มีรสหวานด้วย
- เลือกซื้อของในร้านขายของที่เน้นวัตถุดิบสดใหม่ทั้งหมด
นอกจากนี้ การบันทึกปริมาณอาหารแต่ละวันก็นับเป็นวิธีที่ยอดเยี่ยมในการตระหนักถึงแหล่งน้ำตาลหลักในอาหาร
วิธีที่ดีที่สุดในการควบคุมปริมาณน้ำตาลที่เติมเข้าไปคือ การเตรียมอาหารเพื่อสุขภาพที่ทำได้เอง และควรหลีกเลี่ยงการซื้ออาหาร และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลมากเกินไป
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก