ไข่ดัน คือ อาการของต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบบวม ซึ่งต่อมน้ำเหลือโดยทั่วไปจะมีลักษณะเป็นต่อมเล็กๆ อาศัยอยู่ตามส่วนต่างๆของร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณศีรษะ ลำคอ รักแร้ และขาหนีบ ต่อมน้ำเหลืองมีหน้าที่สำคัญในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ดักจับแบคทีเรียไวรัส และสิ่งมีชีวิตอื่นๆที่จะมารุกรานร่างกาย โดยมีเซลล์เม็ดเลือดขาวคอยเป็นตัวทำลายผู้รุกรานอยู่ภายในต่อมน้ำเหลือง ซึ่งต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบมีชื่อเรียกภาษาอังกฤษอีกอย่างหนึ่งว่า Femeral/Inguinal lymph node ปกติต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบจะไม่สามารถมองเห็นหรือสัมผัสได้ หากไม่เกิดอาการปวด หรือบวม ซึ่งเป็นอาการแสดงของการอักเสบ ติดเชื้อภายในร่างกาย
เมื่อมีการอักเสบ ติดเชื้อ เกิดขึ้นภายในร่างกาย ต่อมน้ำเหลืองบริเวณที่เกิดการติดเชื้อจะเกิดอาการปวด บวม แดง เพื่อส่งสัญญาณแก่ร่างกายว่ามีการอักเสบติดเชื้อบริเวณนี้ เช่น หากเป็นต่อมน้ำเหลืองที่ลำคอ ก็อาจเป็นอาการของ หวัด หรือไข้หวัด หากเป็นที่ต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบ ก็อาจจะเกิดการอักเสบที่อวัยวะเพศ หรืออวัยวะส่วนล่างของร่างกายได้ อีกกรณีหากเกิดอาการบวมของต่อมน้ำเหลืองทั่วร่างกาย อาจสงสัยได้ว่า เกิดการอักเสบที่แพร่กระจายไปทั่งร่างกาย หรือระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องได้ เช่น
1. การเกิดจากการอักเสบหรือเป็นแผลที่อวัยวะส่วนล่าง
2.การติดเชื้อบริเวณอวัยวะเพศ
3.การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ (Urinary tract infections) เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ที่มีสาเหตุไม่ว่าจะเกิดจากการกลั้นปัสสาวะ, สุขอนามัยเวลาเข้าห้องน้ำ หรือการปนเปื้อนเชื้อจากอุจจาระเข้าสู่ทางเดินปัสสาวะ ทำให้เกิดการอักเสบของต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบได้
4.โรคมะเร็ง (Cancer) แม้จะเป็นสาเหตุที่พบได้น้อย แต่ก็ไม่ควรละเลย เช่น มะเร็งรังไข่, มะเร็งมดลูก, มะเร็งอัญฑะ, มะเร็งเมลาโนม่า(หากเกิดที่ผิวหนังส่วนล่างของร่างกาย)
หากรู้สึกว่าเกิดอาการ ปวด บวม ไม่สุขสบายบริเวณขาหนีบ 1-2วัน ควรไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ และรับการรักษาอย่างตรงจุด
ไข่ดัน ไม่ใช่โรคแต่เป็นเพียงสัญญาณบอกเหตุการณ์อักเสบติดเชื้อภายในร่างกาย เพื่อให้เราพาตัวเองไปพบแพทย์ ส่งตรวจหาสาเหตุ วินิจฉัยโรค และเข้ารับการรักษาต่อไป
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก