โรคติดเชื้อโมโนนิวคลิโอซิส (โรคโมโน) Infectious Mononucleosis คือ โรคที่เรียกกันว่าโรคติดต่อจากการจูบ เกิดจากเชื้อไวรัสเอ็บสไตบาร์ ที่แพร่กระจายผ่านทางน้ำลาย สามารถรับเชื้อได้ผ่านการจูบ แต่ก็สามารถติดเชื้อผ่านการใช้แก้วน้ำหรือการใช้ภาชนะรับประทานอาหารร่วมกันกับคนที่เป็นโรคโมโน แต่อย่างไรก็ตามโรคโมโนนิวคลิโอซิสไม่ใช่โรคติดต่อเหมือนการติดเชื้อบางอย่างเช่นไข้หวัด
ส่วนใหญ่ที่ได้รับการติดโรคโมโนนิวคลิโอซิสจะมีสัญญานและอาการทั้งหมดหากอยู่ในช่วงวัยรุ่นและวัยหนุ่มสาว แต่เด็กมักมีอาการน้อยกว่าและการติดเชื้อมักหายไปได้เอง
หากคุณเป็นโรคโมโนนิวคลิโอซิส สิ่งที่สำคัญคือการระวังภาวะแทรกซ้อนบางอย่างเช่นม้ามโต การพักผ่อนและการดื่มน้ำให้เพียงพอคือกุญแจสำคัญในการฟื้นฟู
สัญญานและอาการของโรคโมโนนิวคลิโอซิสอาจรวมไปถึง:
ไวรัสมีระยะฟักตัวราว 4-6 สัปดาห์ เมื่อเกิดขึ้นในเด็กช่วงระยะเวลาอาจสั้นลง ระยะฟักตัวอาจนานก่อนอาการปรากฏหลังจากติดเชื้อไวรัส สัญญานและอาการเช่นมีไข้และเจ็บคอมักลดลงภายใน 2 สัปดาห์ แต่อาการเหนื่อยล้า ต่อมน้ำเหลืองโตและม้ามบวมอาจกินเวลานานกว่า 2-3 สัปดาห์
หากมีอาการดังกล่าวข้างต้นคุณอาจเป็นโรคโมโนนิวคลิโอซิส
หากอาการยังไม่ดีขึ้นได้เองภายใน 1หรือ 2 สัปดาห์ ให้ไปพบแพทย์
สาเหตุส่วนใหญ่ของโรคโมโนนิวคลิโอซิสคือโรคติดเชื้อไวรัสเอ็บสไตบาร์ แต่ไวรัสอื่นๆก็สามารถทำให้เกิดอาการคล้ายคลึงได้ ไวรัสชนิดนี้สามารถแพร่กระจายผ่านน้ำลาย และอาจติดได้จากการจูบหรือการรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่ม
กระนั้นอาการของโรคโมโนนิวคลีคือการทำให้รู้สึกไม่สบายตัว การติดเชื้อโดยทั่วไปมักหายได้ในเวลาไม่นาน. ผู้ใหญ่ส่วนมากจะเคยผ่านการติดเชื้อไวรัสเอ็บสไตบาร์มาก่อนและจะสร้างแอนติบอดี้ขึ้นมา ซึ่งนั้นหมายความว่าจะมีภูมมิต้านทานและจะไม่เป็นโรคโมโนนิวคลิโอซิสอีก
ภาวะแทรกซ้อนของโรคโมโนนิวคลิโอซิสบางครั้งอาจมีความรุนแรงได้
โรคโมโนนิวคลิโอซิสอาจเป็นสาเหตุทำให้ม้ามโตขึ้น ในรายที่รุนแรงสุด ม้ามอาจแตกได้ เป็นสาเหตุของการปวดแปลบอย่างกระทันหันที่หน้าท้องส่วนบนทางด้านซ้าย หากเกิดอาการปวดเช่นนี้ขึ้นควรรีบพบแพทย์อย่างเร่งด่วย – อาจจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด
ปัญหาตับที่อาจเกิดขึ้นคือ:
โรคโมโนนิวคลิโอซิสส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่เล็กน้อยซึ่งรวมถึง:
เชื้อไวรัสเอ็บสไตบาร์สามารถส่งผลให้เกิดอาการเจ็บป่วยรุนแรงในคนที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง คนที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแออาจรวมถึงคนเป็นโรค เอชไอวี/เอดส์หรือคนที่ใช้ยากดภูมิหลังการปลูกเปลี่ยนถ่ายอวัยวะ
โรคโมโนนิวคลิโอซิสสามารถแพร่ได้ผ่านทางน้ำลาย หากคุณมีการติดเชื้อคุณสามารถช่วยป้องกันการแพร่กระจายไวรัสต่อผู้อื่นได้ด้วยการไม่จูบกับคนอื่นหรือรับประทานอาหาร ใช้จานชาม แก้วน้ำและช้อนส้อมร่วมกับผู้อื่นจนกว่าจะผ่านวันที่มีอาการไข้ไปหลายวัน และตลอดไปหากทำได้ จำไว้ว่าควรล้างมือสม่ำเสมอเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อไวรัส
เชื้อไวรัสเอ็บสไตบาร์อาจยังคงอยู่ในน้ำลายได้นานหลายเดือนหลังจากการติดเชื้อ ไม่มีวัคซีนเพื่อป้องกันโรคโมโนนิวคลิโอซิส
แพทย์จะสงสัยว่าเป็นโรคโมโนนิวคลิโอซิสโดยดูจากสัญญานและอาการ ระยะเวลายาวนานที่เป็นและการตรวจร่างกาย แพทย์จะมองหาสัญญานเช่นต่อมน้ำเหลืองบวม ต่อมทอนซิล ตับหรือม้าม ซึ่งสัญญานเหล่านี้มีผลจากอาการของโรค
ยังไม่มีการรักษาเฉพาะเจาะจงที่เหมาะสมในการรักษาการติดเชื้อโรคโมโนนิวคลิโอซีส ยาปฏิชีวนะจะไม่ทำงานเพื่อต่อสู้กับการติดเชื้อไวรัสเช่นโมโน การรักษาทำได้เพียงการดูแลตนเองเช่น การพักผ่อนที่เพียงพอ การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพและดื่มน้ำเพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย อาจหาซื้อยาบรรเทาอาการปวดได้ตามร้านขายยาทั่วไปเพื่อรักษาอาการไข้หรือเจ็บคอ
นอกเหนือไปจากการพักผ่อนที่เพียงพอแล้วนั้น ขั้นตอนดังต่อไปนี้ก็สามารถช่วยบรรเทาอาการโรคโมโนนิวคลิโอซีสได้:
สัญญานและอาการส่วนใหญ่ของโรคโมโนนิวคลิโอซีสจะบรรเทาได้ภายใน 2-3 สัปดาห์ แต่อาจต้องใช้เวลาอีกราว 2-3 เดือนเพื่อรู้สึกว่าหายเป็นปกติอย่างสมบูรณ์แล้ว ยิ่งมีการพักผ่อนมากการฟื้นตัวก็จะเร็วมากขึ้นด้วย การกลับไปทำกิจกรรมตามปกติเร็วเกินไปอาจเพิ่มความเสี่ยงในการกลับมาของโรค
เพื่อเป็นการช่วยการหลีกเลี่ยงภาวะม้ามแตก แพทย์อาจแนะนำให้รอคอยราว 1 เดือนก่อนกลับไปทำกิจกรรมที่มีความรุนแรง การยกเวทหนักๆ กีฬาที่มีการปะทะ ม้ามแตกส่งผลให้เกิดการเลือดออกอย่างรุนแรงต้องรีบพบแพทย์ฉุกเฉิน
ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับเรื่องความปลอดภัยในการกลับไปทำกิจกรรมตามปกติ แพทย์อาจแนะนำโปรแกรมการออกกำลังกายเพื่อช่วยการกลับมาสร้างความแข็งแรงในขณะรอฟื้นตัวได้
โรคโมโนนิวคลิโอซีสสามารถเกิดมีอาการอยู่ได้เป็นสัปดาห์ พยายามอยู่บ้านในขณะรอการฟื้นฟู อดทนกับช่วงที่ร่างกายต้องต่อสู้กับกับการติดเชื้อ
สำหรับคนหนุ่มสาว การเป็นโรคโมโนนิวคลีโอซีสนั้นหมายความว่าจะต้องพลาดกิจกรรมบางอย่างไป – การเข้าชั้นเรียน การฝึกปฏิบัติและงานสังสรรค์ กิจกรรมจะต้องหยุดชะงักลงชั่วขณะ นักเรียนจะไม่ได้ไปโรงเรียนในการรอให้โรคโมโนนิวคลิชิโอซีสหายและอาจต้องพิจารณาเป็นพิเศษเพื่อรักษาหน้าที่การงานไว้
หากเป็นโรคโมโนนิงคลิโอซีส คุณไม่จำเป็นต้องถูกกักตัว หลายคนมีภูมิต้านทานเชื้อดังกล่าวแล้วเพราะเคยติดเชื้อนี้ตอนวัยเด็ก แต่ทางที่ดีที่สุดคือควรอยู่แต่ในบ้านไม่ไปโรงเรียนและทำกิจกรรมอื่นๆจนกว่าจะรู้สึกดีขึ้น
หากสงสัยว่ากำลังเป็นโรคโมโนนิวคลิโคซีสให้ไปพบแพทย์ ต่อไปนี้คือข้อมูลเพื่อช่วยให้เตรียมพร้อมในการพบแพทย์และรู้ว่าจะได้อะไรบ้างจากการไปพบแพทย์
การเตรียมคำถามไว้ล่วงหน้าจะช่วยทำให้คุณใช้เวลาที่มีกับแพทย์ได้อย่างมีประโยชน์ คำถามพื้นฐานที่ควรถามแพทย์มีดังต่อไปนี้:
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก