

กลุ่มอาการเส้นเลือด และเส้นประสาทถูกกดรัดที่ทรวงอก หรือ Thoracic Outlet คือ
กลุ่มอาการเส้นเลือด และเส้นประสาทถูกกดรัดที่ทรวงอก (TO Syndrome/TOS) คือ อาการปวด บวม หรืออาการอื่น ๆ ที่เกิดจากการถูกกดทับบริเวณช่องอก ซึ่งเป็นช่องเปิดระหว่างคอส่วนล่างกับหน้าอกส่วนบน อาจทำให้เกิดอาการชา และรู้สึกเสียวซ่าที่แขน หรือปวดไหล่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในขณะที่กำลังยกแขนขึ้น
ทางออกของทรวงอกเป็นช่องว่างแคบ ๆ ระหว่างกระดูกไหปลาร้า และซี่โครงด้านบน มีกล้ามเนื้อแทรกผ่านตั้งแต่คอถึงไหล่ ควบคู่ไปกับเส้นประสาท และหลอดเลือดที่ไหลลงไปตามแขน เมื่อมีบางอย่างมากดทับ อาจมีอาการปวด และอาการอื่น ๆ
ประเภทของกลุ่มอาการเส้นเลือด และเส้นประสาทถูกกดรัดที่ทรวงอก
กลุ่มอาการเส้นเลือด และเส้นประสาทถูกกดรัดที่ทรวงอก มี 3 ประเภท:
ระบบประสาท: เกิดผลกระทบต่อเส้นประสาทที่มาจากไขสันหลังไปจนถึงคอ และแขน
หลอดเลือดดำ: ส่งผลต่อหลอดเลือดดำ
หลอดเลือดแดง: ส่งผลต่อหลอดเลือดแดง
ประมาณ 95% ของกลุ่มอาการเส้นเลือด และเส้นประสาทถูกกดรัดที่ทรวงอกที่เกี่ยวข้องกับเส้นประสาท เป็นอาการที่หายาก แต่ร้ายแรงกว่าผลกระทบที่มีต่อหลอดเลือดดำ หรือหลอดเลือดแดง
อาการนี้พบได้บ่อยในผู้หญิง มักพบในนักกีฬา และผู้ใช้แรงงานที่ต้องเคลื่อนไหวแขนซ้ำ ๆ ซึ่งสามารถส่งผลกระทบได้กับทุกคน
อาการบริเวณทรวงอก
อาการมักเกิดบริเวณอ้อมแขน และมือ รวมถึง:
- ปวดคอ ไหล่ หรือแขน
- อาการชา และรู้สึกเสียวซ่า
- บวม
- อ่อนเพลีย
- ผิวเปลี่ยนสี – น้ำเงิน แดง หรือซีด
- มือเย็น
- กล้ามเนื้อฝ่อ (เนื้อเยื่อ หรือกล้ามเนื้อในแขนเริ่มเสื่อมสภาพ)
- ชีพจรที่อ่อนแอบริเวณแขนที่ได้รับผลกระทบ
- เจ็บปวดไหปลาร้าซ้าย และขวา
- ภาวะกล้ามเนื้อที่ฐานของนิ้วโป้งหดตัว (เรียกอาการนี้ว่า Gilliatt-Sumner Hand)
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของโรค TOS
- การบาดเจ็บ กระดูกต้นคอบาดเจ็บ กระดูกไหปลาร้าหัก หรือการบาดเจ็บอื่น ๆ อาจทำให้เนื้อเยื่อเกิดแผล และอักเสบได้
- การวางท่าทางที่ไม่เหมาะสม เมื่อไหล่ตก กระดูกไหปลาร้าอาจเคลื่อนออกจากตำแหน่ง และกดทับเส้นประสาท กล้ามเนื้อไหล่ที่อ่อนแออาจทำให้เกิดท่าทางที่ไม่เหมาะสมได้
- อาการบาดเจ็บจากการทำงานซ้ำ ๆ อาการจะขึ้นกับการขยับแขนในลักษณะใด ลักษณะหนึ่งซ้ำ ๆ
- ข้อบกพร่องทางกายภาพ บางคนเกิดมาพร้อมกับซี่โครง หรือช่องอกที่เล็กกว่าปกติ
- โรคอ้วน การมีน้ำหนักเกินสามารถทำให้เกิดความกดดันกับกล้ามเนื้อที่รองรับกระดูกไหปลาร้าได้
- การตั้งครรภ์ TOS สามารถเกิดขึ้นได้เมื่อข้อต่อเกิดการคลายตัว
- ความผิดปกติของการนอนหลับ
- เนื้องอก โดยเฉพาะบริเวณหน้าอกส่วนบน หรือใต้วงแขน
- ความเครียด หรือภาวะซึมเศร้า
Tos พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย และโดยพบมากในคนหนุ่มสาว ที่อายุ 20-40 ปี นักกีฬาที่ขยับแขนในลักษณะเดียวกันบ่อย ๆ เช่น นักว่ายน้ำ หรือนักเบสบอล ก็มีแนวโน้มที่จะเกิดอาการได้มากขึ้น
เป็นโรคซึมเศร้า หรือไม่ อ่านต่อที่นี่
การรักษากลุ่มอาการเส้นเลือด และเส้นประสาทถูกกดรัดที่ทรวงอก
การจัดการ TOS ขึ้นอยู่กับประเภทของอาการ
ระบบประสาท: การรักษาคือ :
กายภาพบำบัด: อาจออกกำลังกายเพื่อยืด และเสริมสร้างกล้ามเนื้อบริเวณคอ และไหล่ การปรับท่าทางถือเป็นวิธีในการบรรเทาอาการ
ยา: แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาคลายกล้ามเนื้อ หรือยาไอบูโพรเฟน หรือนาโพรเซนเพื่อบรรเทาอาการปวด และบวม หรือยาที่แพทย์เรียกว่า NSAIDS ซึ่งเป็นยาแก้อักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์
การฉีดโบท็อกซ์: การยิงไปที่กล้ามเนื้อบริเวณโคนคอ จะช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อบริเวณนั้น และช่วยบรรเทาอาการปวดได้ สามารถใช้งานได้นานถึง 3 เดือน และทำซ้ำได้เท่าที่ต้องการ
การผ่าตัดก็เป็นวิธีรักษาวิธีหนึ่ง แต่อาจให้ผลได้ไม่ดีกับ TOS ประเภทนี้
หลอดเลือดดำและหลอดเลือดแดง: ลำดับแรกต้องรับการรักษาภาวะลิ่มเลือดอุดตัน ก่อนเข้ารับการผ่าตัดที่เรียกว่าการผ่าตัดอาการกดทับเส้นประสาท ศัลยแพทย์จะเปิดพื้นที่บริเวณเส้นประสาท และหลอดเลือดให้ไหลผ่านไปได้ อาจนำกระดูกส่วนเกิน หรือเนื้อเยื่ออื่น ๆ ตัดหรือเอากล้ามเนื้อที่เป็นสาเหตุของการกดทับออก และแก้ไขหรือหลบหลอดเลือดที่เสียหาย
การรักษาอื่นๆ ไม่สามารถแก้ไขอาการนี้ได้ อาจต้องจัดการความเจ็บปวดในระยะยาว ด้วยการใช้ยา
แพทย์อาจแนะนำวิธีบรรเทาอาการ หังนี้:
- ควบคุมน้ำหนักที่ดีต่อสุขภาพ
- วางท่าทางการทำงานที่ดี
- หลีกเลี่ยงการกระทำที่ทำให้อาการแย่ลง เช่น แบกกระเป๋าหนัก ๆ ไว้บนบ่า
- หยุดพักบ่อย ๆ ในเวลาทำงานเพื่อขยับ และยืดกล้ามเนื้อ
- ลองนวด หรือประคบร้อนที่กล้ามเนื้อ
- ออกกำลังกายเพื่อการผ่อนคลาย เช่น การทำจินตทัศน์ การฝึกคลายกล้ามเนื้อที่ละส่วน (การทำสิ่งที่ทำให้รู้สึกสงบซ้ำ ๆ) หรือการผ่อนคลายกล้ามเนื้อไปทีละส่วน (กดดันแล้วคลายกล้ามเนื้อต่าง ๆ)
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก