โรคไตอักเสบ

(Glomerulonephritis) คือภาวะที่หน่วยไต (ส่วนที่ทำหน้าที่กรองของเหลว)อักเสบ ซึ่งมีผลต่อการทำงานของไต

ไตคืออวัยวะรูปคล้ายถั่วแดง ทำหน้าที่กรองเลือดที่ไหลเวียนในร่างกาย เพื่อเอาน้ำและของเสียออกจากเลือด

ไตอักเสบมีหลายชนิด สาเหตุต่าง ๆ กัน บางประเภทเกิดอย่างเฉียบพลัน บางชนิดเป็นเรื้อรังและต้องการการรักษาต่อเนื่อง

ประเภทของโรคไตอักเสบ

โรคไตอักเสบประเภทต่างๆ คือ

ไตอักเสบเฉียบพลัน

เกิดอย่างกระทันหันหลังเกิดการติดเชื้อที่รุนแรง เช่น คออักเสบจากสเตรปโตคอคคัส ตับอักเสบ หรือ โรคเอดส์ โรคลูปัส(แพ้ภูมิตนเอง) และโรคหายากบางชนิด เช่น การอักเสบของหลอดเลือดชนิดหายาก ทำให้ไตอักเสบเฉียบพลัน ผู้ป่วยต้องได้รับการรักษาทันทีเมื่อพบอาการ เพื่อลดความเสียหายของไต

โรคไตอักเสบจากภูมิแพ้ตนเอง

คือระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติ ออกฤทธิ์ต่อสู้กับเนื้อเยื่อปกติของร่างกายแทนที่จะเป็นสิ่งแปลกปลอม

ผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้ตนเองมากกว่าครึ่ง จะมีโรคไตอักเสบจากภูมิแพ้ตนเอง ซึ่งเกิดเพราะระบบภูมิคุ้มกันทำร้ายไต

อาการของไตอักเสบจากภูมิแพ้ตนเอง เช่น

• ปัสสาวะเป็นฟอง

• ความดันโลหิตสูง

• เท้า ข้อเท้าและขาบวม

อาจมีอาการที่อวัยวะอื่นได้ เช่นปวดข้อ มีไข้ และผื่นขึ้น

ความรุนแรงของภูมิแพ้ตนเอง ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล แม้โรคจะมีระยะสงบ แต่ก็อาจมีระยะรุนแรงมากได้  หากมีอาการของไตอักเสบจากภูมิแพ้ตนเอง ควรต้องรีบรักษา เพื่อป้องกันไม่ให้ไตถูกทำลายมากขึ้น

Alport syndrome หรือไตอักเสบแต่กำเนิด

ภาวะไตอักเสบแต่กำเนิดอาจทำให้ไตวาย และมีปัญหาการมองเห็นและการได้ยิน กลุ่มโรคนี้ส่งต่อผ่านทางพันธุกรรม และในเพศชายมีอาการร้ายแรงกว่า

ไตอักเสบเรื้อรัง

เกิดช้าๆและมักอาการไม่มากในระยะแรก เมื่อเทียบกับไตอักเสบเฉียบพลัน แต่ทำให้เกิดความเสียหายร้ายแรงต่อไต และไตวายได้ อาจเกิดจากพันธุกรรมและหลังจากการเจ็บป่วยอย่างเฉียบพลัน

IgA nephropathy

เป็นไตอักเสบชนิดที่พบบ่อย เกิดจากแอนติบอดีชนิด IgA มาเกาะในเนื้อไตและทำให้เกิดการอักเสบ

ระบบภูมิคุ้มกันสร้างแอนติบอดีเพื่อสู้กับสารอันตรายและเชื้อโรคที่เข้ามาในร่างกาย  ผู้ที่เป็นไตอักเสบชนิดนี้ มี IgA แอนติบอดีที่ผิดปกติ(ทำร้ายเนื้อเยื่อของร่างกายตนเอง)

แพทย์มักไม่ค่อยพบไตอักเสบ IgA ในคนที่อายุน้อย เพราะอาการแรกเริ่มสังเกตได้ยาก ผู้ป่วยจึงมักได้รับยาเพื่อลดความดันโลหิตแทน

ไตวายเฉียบพลันจากการอักเสบของเนื้อไต

เกิดอย่างกระทันหัน มักเกิดจากการอักเสบหรือยาบางชนิด ซึ่งมีผลต่อส่วนของไตที่เรียกว่า interstitium ซึ่งเป็นส่วนที่มีของเหลวอยู่เต็ม

หากแพทย์พบสาเหตุของการอักเสบในคนไข้แต่ละคนได้เร็วเท่าไร จะรักษาหายได้เร็วและได้ผลดี ภายในสองสามสัปดาห์ แต่บางครั้งความเสียหายสะสมอาจมากจนทำให้เกิดภาวะไตวายได้

สาเหตุของไตอักเสบ

สาเหตุมีมากมาย ในบางกรณีอาจไม่แน่ใจว่าเกิดจากอะไร

โรคไตอักเสบและโรคของไต มักพบในครอบครัว ซึ่งอาจมีส่วนจากพันธุกรรม การอักเสบบางชนิดเช่น HIV และตับอักเสบ B หรือ C ทำให้ไตอักเสบได้

 บางกรณี ไตอาจเสียหายจากยา เข่น ยาปฎิชีวนะ,การได้รับยาแก้ปวดมากเกินไป,ยาแก้อักเสบชนิดไม่มีสเตียรอยด์( NSAID)หรือยาขับปัสสาวะ

อาการไตอักเสบ

ในระยะแรกอาการจะไม่มาก อาจมีอาการดังนี้

• ปัสสาวะบ่อยขึ้น
• อวัยวะบวม โดยเฉพาะ มือ เท้า ข้อเท้า และหน้า
• สีของปัสสาวะเปลี่ยนไป
• ปัสสาวะเป็นฟอง
• มีเลือดปนในปัสสาวะ

การรักษาไตอักเสบ

การรักษาไตอักเสบ ขึ้นกับสาเหตุและชนิดของการอักเสบ

ไตอักเสบเฉียบพลัน บางครั้งหายได้เอง แต่ส่วนใหญ่ต้องการการรักษาพิเศษและยา เพื่อระบายของเหลวและโปรตีนส่วนที่มากเกินไปในร่างกาย(ไตทำหน้าที่กรองน้ำและของเสียจากเลือด เมื่อไตอักเสบ ทำงานไม่ได้เต็มที่ จึงเกิดการคั่งของน้ำและของเสียในร่างกาย)

การรักษาไตอักเสบเรื้อรัง โดยทั่วไปต้องมีการตรวจไตและความดันโลหิต อย่างสม่ำเสมอ แพทย์อาจสั่งยาขับปัสสาวะเพื่อควบคุมความดันโลหิตและลดการบวมของร่างกาย

ยาที่ช่วยกดภูมิคุ้มกัน ไม่ให้โจมตีไต ช่วยได้ในบางกรณี

แพทย์จะส่งต่อผู้ที่มีอาการไตอักเสบ ให้ปรึกษากับโภชนากร เพื่อแนะนำอาหารที่ช่วยปกป้องไต อาหารที่เหมาะสมต้องมีโปรตีน เกลือ และโปแตสเซีนมน้อย

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/glomerulonephritis/symptoms-causes/syc-20355705

• https://www.kidney.org/atoz/content/glomerul

• https://medlineplus.gov/ency/article/000484.htm

• https://www.kidneyfund.org/kidney-disease/other-kidney-conditions/rare-diseases/glomerulonephritis/