Hydralazine คืออะไร
ยาไฮดราลาซีน (Hydralazine) เป็นยาขยายหลอดเลือด (Vasodilator) สามารถใช้เป็นยาเดี่ยว หรือใช้ร่วมกับยาอื่นได้ ตัวยาสามารถการลดระดับความดันโลหิตสูง ช่วยป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง ใช้เพื่อรักษาภาวะความดันโลหิตสูง หัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน และปัญหาเกี่ยวกับไต ทำงานโดยการคลายตัวของหลอดเลือด และสามารถใช้ร่วมกับยาอื่น เพื่อรักษาภาวะหัวใจวายได้ การออกฤทธิ์ของยาไฮดราลาซีนทำให้เลือดไหลเวียนทั่วร่างกายได้ดีขึ้น
กลไกการออกฤทธิ์ของ Hydralazine
ไฮดราลาซีนมีการออกฤทธิ์เด่นโดยเฉพาะในหลอดเลือดฝอย ออกฤทธิ์โดยตรงในการขยายหลอดเลือด สามารถลดแรงต้านของหลอดเลือดและลดความดันโลหิตได้ แต่ตัวยาก่อให้เกิดการบวมน้ำ ไฮดราลาซีนมีแนวโน้มช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปที่ไตและสมอง ซึ่งฤทธิ์ของยาจะมีผลต่อความดันไดแอโทลิก (Diastolic) มากกว่าความดันซิสโทลิก (Systolic) เมื่อรับประทานยาไฮดราลาซีน ยาจะออกฤทธิ์ภายใน 20-30 นาที และยาจะหมดฤทธิ์ต้องใช้เวลา 3-8 ชั่วโมง จึงต้องรับประทานยาวันละ 4 ครั้ง และสำหรับยาฉีด ยาจะออกฤทธิ์ทันทีและมีฤทธิ์อยู่ได้เพียง 1-4 ชั่วโมง และยาจะถูกกำจัดออกทางปัสสาวะ สำหรับผู้ป่วยโรคไตวาย ยาจะสามารถออกฤทธิ์ได้นานขึ้น
รูปแบบและส่วนประกอบของยา Hydralazine
- ยาเม็ดสำหรับรับประทาน ในรูปไฮโดรคลอไรด์ ขนาด 10 mg.
- ยาเม็ดสำหรับรับประทาน ในรูปไฮโดรคลอไรด์ ขนาด 25 mg.
- ยาเม็ดสำหรับรับประทาน ในรูปไฮโดรคลอไรด์ ขนาด 50 mg.
- ยาเม็ดสำหรับรับประทาน ในรูปไฮโดรคลอไรด์ ขนาด 100 mg.
- สารละลายสำหรับฉีด ในรูปไฮโดรคลอไรด์ ขนาด 20 mg./ml.
ปริมาณการใช้ยา Hydralazine
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษากับแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้ง เพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม
1.ขนาดยาไฮดราลาซีนสำหรับผู้ใหญ่
1.1 สำหรับรักษาภาวะความดันโลหิตสูง (Hypertension)
- ขนาดยาเริ่มต้น รับประทานวันละ 10 mg. จำนวน 4 ครั้งต่อวัน เพื่อความสมดุลในช่วงสัปดาห์แรก ในวันที่ 2 ถึงวันที่ 4 ให้เพิ่มปริมาณยาไปที่ 25 mg. รับประทานวันละ 4 ครั้ง และในสัปดาห์ที่สองรวมถึงสัปดาห์ต่อไป ให้รับประทานวันละ 4 ครั้ง โดยเพิ่มขนาดยาไปที่ 50 mg.
- ขนาดยาปกติ ให้ปรับขนาดยาไปที่ขนาดยาต่ำสุดและมีประสิทธิภาพ
1.2 สำหรับรักษาภาวะความดันโลหิตสูงวิกฤต (Hypertensive Emergency)
- ขนาดยาปกติ ให้ฉีดยาเข้าหลอดเลือดหรือกล้ามเนื้อ โดยใช้ยาในปริมาณ 20 mg. ถึง 40 mg. และสามารถให้ยาซ้ำเท่าที่จำเป็นได้ ในผู้ป่วยที่ไตเสียหาย อาจต้องใช้ขนาดยาที่ต่ำกว่านี้
1.3 สำหรับรักษาภาวะหัวใจวาย (Congestive Heart Failure)
- ขนาดยาเริ่มต้น คือ 10 mg. โดยให้รับประทานวันละ 4 ครั้ง
- ขนาดยาปกติ เคยมีการใช้ยาในปริมาณมากถึง 800 mg. วันละ 3 ครั้ง และมีประสิทธิภาพในการลดความดันที่วัดได้จากการบีบตัวของหัวใจในการรักษาภาวะหัวใจวาย
2.ขนาดยาไฮดราลาซีนสำหรับเด็ก
ไม่มีการพิสูจน์ความความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการใช้ยาไฮดราลาซีนในเด็ก แต่เคยมีการใช้ยาไฮดราลาซีนไฮโดรคลอไรด์ในผู้ป่วยเด็ก โดยขนาดยาที่แนะนำสำหรับผู้ป่วยเด็กปกติ ให้ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อหรือหลอดเลือดในปริมาณ 1.7 ถึง 3.5 mg./kg. ของน้ำหนักตัวของเด็ก และให้แบ่งใช้ยา 4 ถึง 6 ครั้ง
วิธีการใช้ยา Hydralazine
- หากมีความจำเป็นต้องใช้ยาไฮดราลาซีนที่บ้าน ควรศึกษาวิธีการใช้ยาที่ถูกต้อง
- ห้ามใช้ยาไฮดราลาซีนสำหรับฉีดที่มีฝุ่นละออง ยาขุ่น ยาเปลี่ยนสี หากขวดยาแตกหรือเสียหาย
- เก็บยาและเข็มฉีดยาให้ห่างไกลเด็กและสัตว์เลี้ยง
- อย่าใช้เข็มฉีดยาหรืออุปกรณ์อื่นๆ ซ้ำ
- สอบถามวิธีการกำจัดอุปกรณ์ที่ใช้แล้วอย่างถูกวิธี
- หากลืมรับประทานยาตามเวลาปกติที่รับประทานให้รับประทานยาทันทีที่นึกได้โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่าแทนเม็ดที่ลืมรับประทาน
- ในกรณีลืมรับประทานยาใกล้กับเวลารับประทานถัดไป ให้รับประทานยาในมื้อถัดไป โดยข้ามยาในมื้อที่ลืมไปและไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า
- หากเกิดเหตุฉุกเฉินหรือมีการใช้ยาเกินขนาด ควรแจ้งเหตุฉุกเฉินหรือนำส่งห้องฉุกเฉินใกล้บ้านโดยทันที
- ไม่แนะนำให้หยุดการใช้ยาทันที ควรปรึกษาแพทย์เสมอ
ข้อระมัดระวังในการใช้ยา Hydralazine
- ควรปรึกษาแพทย์หากกำลังตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร เพราะตัวยาอาจส่งผลต่อทารก
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากคุณกำลังใช้ยาที่แพทย์สั่งอื่นอยู่ ยาที่หาซื้อเอง สมุนไพร วิตามิน และยาทางเลือกอื่นๆ
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากคุณแพ้ยาหรือส่วนผสมอื่นๆ ของยาไฮดราลาซีน
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากคุณแพ้ยาอื่นๆ
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากคุณมีอาการป่วย มีความผิดปกติ หรือมีสภาวะทางการแพทย์อื่นๆ
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากป่วยโรคพอร์ฟิเรีย (Porphyria) มีปัญหาเกี่ยวกับเลือดหรือหลอดเลือด ระดับวิตามินบี 6 ในเลือดต่ำ
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากมีปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ โรคหลอดเลือดหัวใจ (coronary artery disease) โรคหัวใจรูห์มาติค (Rheumatic heart disease) หรือหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (heart attack)
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากความดันโลหิตต่ำ
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากมีปัญหาเกี่ยวกับไต หรือโรคลูปัส (lupus)
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากคุณเคยเป็นโรคหลอดเลือดสมอง
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากเป็นหรือเคยเป็นโรคไตหรือโรคตับ
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยาไฮดราลาซีน หากกำลังจะรับการผ่าตัด รวมไปถึงการผ่าตัดทำฟัน
- หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ เพราะอาจทำให้ผลข้างเคียงของยาไฮดราลาซีนแย่ลงได้
- ไม่ใช้ยาในผู้ป่วยหัวใจเต้นเร็ว ระดับรุนแรง
การเก็บรักษายา Hydralazine
- ควรตรวจสอบฉลากยาหรือสอบถามเภสัชกรเสมอ เนื่องจากยาไฮดราลาซีนบางยี่ห้ออาจจะต้องเก็บรักษาแตกต่างกัน
- ควรเก็บรักษายาที่อุณหภูมิ 20-25 องศาเซลเซียส
- ไม่ควรให้ยาโดนแสงหรือความชื้น เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวยาเกิดความเสียหาย
- ไม่ควรเก็บยานี้ในห้องน้ำหรือช่องแช่แข็ง
- เพื่อความปลอดภัยโปรดเก็บยาให้ห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
- ไม่ควรทิ้งยาไฮดราลาซีนลงในชักโครก หรือเทยาลงในท่อระบายน้ำ เว้นแต่จะได้รับคำแนะนำให้ทำเช่นนั้น
- เมื่อยาหมดอายุหรือไม่มีความจำเป็นต้องใช้งาน ควรกำจัดยาด้วยวิธีที่ถูกต้อง
ผลข้างเคียงของยา Hydralazine
ผลข้างเคียงที่พบได้ทั่วไป
- ท้องร่วง
- คลื่นไส้ อาเจียน
- เบื่ออาหาร
- ปวดหัว
ผลข้างเคียงที่รุนแรง
- เกิดผดผื่น ลมพิษ หายใจติดขัด แน่นหน้าอก บวมปาก ใบหน้าบวม ริมฝีปากหรือลำคอบวม ซึ่งเป็นอาการแพ้ที่รุนแรง
- ปวดหน้าอก หัวใจเต้นเร็วหรือผิดปกติ หมดสติ
- ปัสสาวะได้น้อยลงหรือปัสสาวะลำบาก
- ซึมเศร้า มีความเปลี่ยนแปลงทางจิตใจหรืออารมณ์
- เป็นไข้ หนาวสั่น หรือเจ็บคอ ปวดข้อต่อ
- มีอาการชาที่แขนหรือขา มีอาการชาหรือเป็นเหน็บที่ผิวหนัง
- มีอาการเหนื่อยล้าหรืออ่อนแรงบ่อยๆ
- มีอาการปวดหัวหรือวิงเวียนอย่างรุนแรงหรือบ่อยๆ
- มีรอยช้ำหรือเลือดออกอย่างผิดปกติ
- การมองเห็นเปลี่ยนแปลง ผิวหรือดวงตาเป็นสีเหลือง
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก