ภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ (Hyponatremia) เกิดขึ้นเมื่อมีระดับโซเดียมในเลือดต่ำเกินไป ซึ่งทำให้มีอาการได้แก่ ง่วงซึม สับสนและอ่อนล้าหมดแรง โดยภาวะนี้เกิดจากภาวะไตล้มเหลวหรือปัจจัยอื่นๆเช่นการดื่มน้ำมากเกินไปหรือใช้ยาบางชนิด
โซเดียมเป็นสารอิเล็กโทรไลต์เป็นสารที่มีทำหน้าที่สำคัญในน้ำและสารต่างๆในร่างกาย สำหรับภาวะโซเดียมในเลือดต่ำหมายถึงระดับโซเดียมที่ต่ำกว่า 135 mEq/L
หากเกิดโรคอย่างรุนแรง ผู้ป่วยอาจมีอาการดังต่อไปนี้
สำหรับภาวะโซเดียมในเลือดต่ำอย่างรุนแรงสามารถเกิดขึ้นเมื่อระดับโซเดียมในเลือดลดลงต่ำถึง 125 mEq/L หากร่างกายขาดโซเดียมอย่างรุนแรงสามารถทำให้เสียชีวิตได้
โดยส่วนใหญ่ภาวะโซเดียมในเลือดต่ำเกิดขึ้นจากความผิดปกติสารอิเล็กโทรไลต์ แพทย์และนักวิจัยพบว่าโดยประมาณ 1.7 เปอร์เซนต์ของประชากรในสหรัฐอเมริกาและเป็นอาการที่เกิดขึ้นได้กับผู้ป่วยโรคมะเร็งด้วยเช่นกัน
อาการของระดับโซเดียมต่ำที่ไม่รุนแรงอาจไม่มีอาการใดเกิดขึ้น โดยส่วนใหญ่มักมีอาการเหล่านี้
สำหรับอาการโซเดียมต่ำแบบรุนแรง ซึ่งเป็นอาการที่มักเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุได้แก่
ซึ่งภาวะโซเดียมต่ำอย่างรุนแรงสามารถทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้
โรคและปัจจัยอื่นๆที่สามารถทำให้เกิดภาวะโซเดียมต่ำได้แก่
สาเหตุอื่นๆได้แก่
การทานยาบางชนิดก่อให้เกิดความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสเกิดภาวะโซเดียมในเลือดต่ำได้มากขึ้น
ปัจจัยบางประการที่เพิ่มความเสี่ยงของภาวะโซเดียมในเลือดต่ำได้แก่
ผู้ที่มีความเสี่ยงเกิดภาวะโซเดียมในเลือดต่ำหรือมีสัญญาณของโรคดังกล่าวควรไปพบแพทย์ทันที เมื่อจำเป็นต้องได้รับการรักษาจากแพทย์
ผู้ที่มีอาการได้แก่อาเจียน ลมชักหรือหมดสติจำเป็นต้องได้รับการรักษาทันที ซึ่งผู้ที่อยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยที่เกิดอาการดังกล่าวจำเป็นต้องโทรเรียกรถพยาบาลที่อยู่ใกล้โดยเร็วที่สุด
การวินิจฉัยภาวะโซเดียมต่ำ แพทย์จะต้องทราบประวัติการใช้ยาและโรคที่คนไข้เคยเป็นด้วยการตรวจร่างกายและการตรวจเลือด
ถ้าหากผมเลือดแสดงให้เห็นว่าเกิดภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ โดยปกติแพทย์ต้องตรวจอย่างอื่นเพิ่มเติมเพื่อค้นหาสาเหตุ
วิธีการรักษาภาวะโซเดียมในเลือดต่ำได้แก่
สำหรับผู้ที่มีภาวะโซเดียมต่ำชนิดที่ไม่รุนแรงที่เกิดจากการใช้ชีวิตหรือการใช้ยาบางชนิดจำเป็นต้องเพิ่มระดับโซเดียมให้อยู่ในระดับปกติด้วยวิธีดังต่อไปนี้
ผู้ป่วยที่มีอาการขาดแคลนโซเดียมในเลือดอย่างรุนแรงควรต้องนอนพักรักษาในโรงพยาบาลและเติมน้ำเกลือ เพื่อทำให้ระดับโซเดียมในเลือดเป็นปกติ นอกจากนี้ยังต้องใช้ยาเพื่อรักษาภาวะลมชักหรืออาการอื่นๆที่เกิดจากภาวะโซเดียมในเลือดต่ำเช่นกัน
สำหรับภาวะโซเดียมในเลือดต่ำที่เกิดจากโรคหรือความผิดปกติของฮอร์โมน โดยปกติผู้ที่มีอาการเหล่านี้จำเป็นต้องได้รับการรักษาด้วยวิธีอื่นๆ
เช่น ผู้ที่เป็นโรคเกี่ยวกับตับ ไตหรือมีปัญหาหัวใจอาจได้รับการรักษาด้วยยาหรือการผ่าตัด ปัญหาเกี่ยวกับไตต้องได้รับการฟอกไตและผู้ที่ตับหรือหัวใจมีปัญหาต้องได้รับการผ่าตัดปลูกถ่ายเป็นต้น
ผู้ที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับต่อมไทรอยด์ โดยปกติสามารถจัดการกับอาการและป้องกันการเกิดภาวะโซเดียมในเลือดต่ำได้ โดยสามารถหลีกเลี่ยงภาวะแทรกซ้อนอื่นๆได้ด้วยการเปลี่ยนยาหรือปรับเปลี่ยนวิธีการใช้ชีวิต
โดยปกติผู้ที่เป็นโรค (SIADH) จำเป็นต้องได้รับการรักษาเพื่อป้องกันภาวะโซเดียมในเลือดต่ำและผู้ที่เป็นโรคนี้ควรจำกัดการดื่มน้ำ เกลือแร่หรือการใช้ยา
เครื่องดื่มเกลือแร่สำหรับการออกกำลังกายสามารถช่วยป้องกันภาวะโซเดียมในเลือดต่ำได้หลังจากการออกกำลังกายอย่างหนัก
การหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดภาวะโซเดียมในเลือดต่ำสามารถทำได้ดังต่อไปนี้
ผู้ที่มีภาวะโซเดียมในเลือดต่ำมีอาการเกิดขึ้นแตกต่างกัน ซึ่งขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของอาการที่เกิดขึ้นและสาเหตุ
ภาวะโซเดียมต่ำเฉียบพลันสามารถเกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็วและมีอาการรุนแรงกว่าในกรณีที่เกิดภาวะโซเดียมต่ำชนิดเรื้อรัง ทั้งนี้ภาวะโซเดียมในเลือดต่ำอย่างรุนแรงทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้
เพื่อรักษาอาการที่เกิดจากภาวะโซเดียมในเลือดต่ำให้ดีขึ้น ควรมั่นสังเกตุอาการและไปพบแพทย์ทันที หากเคยมีอาการใดอาการหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของระดับโซเดียมในเลือด เนื่องจากผู้ที่มีภาวะโซเดียมในเลือดต่ำจำเป็นต้องใช้ชีวิตอย่างระมัดระวัง
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก