ยาเพรดนิโซโลน (Prednisolone) คืออะไร
ยาเพรดนิโซโลน มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Prednisolone และมีสูตรทางเคมีคือ C21H28O5 ยาเพรดนิโซโลนใช้ในการรักษาโรคข้ออักเสบ ความผิดปกติของเลือด ปัญหาการหายใจ โรคภูมิแพ้รุนแรง โรคผิวหนัง มะเร็ง ปัญหาสายตา และความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน โดยยาเพรดนิโซโลนอยู่ในกลุ่มยาที่เรียกว่า คอร์ติโคสเตียรอยด์ ที่มีฤทธิ์ลดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันต่อโรคต่างๆ เพื่อลดอาการ เช่น อาการบวม และอาการแพ้ เป็นต้น
คุณสมบัติ และสรรพคุณของยาเพรดนิโซโลน
ยาเพรดนิโซโลนเป็นกลูโคคอร์ติคอยด์สังเคราะห์ที่มีคุณสมบัติต้านการอักเสบ และภูมิคุ้มกัน ยาเพรดนิโซโลนจะเข้าสู่นิวเคลียสโดยที่มันจับ และกระตุ้นตัวรับนิวเคลียร์จำเพาะ ส่งผลให้เกิดการแสดงออกของยีนที่เปลี่ยนแปลงไป และการยับยั้งการผลิตไซโตไคน์ที่ทำให้เกิดอาการอักเสบ สารนี้ยังลดจำนวนของลิมโฟไซต์ที่ไหลเวียน กระตุ้นการสร้างความแตกต่างของเซลล์ และกระตุ้นการตายของเซลล์เนื้องอกในบางกรณี ทำให้ยาเพรดนิโซโลนสามารถใช้ในการรักษาโรคข้ออักเสบ ความผิดปกติของเลือด ปัญหาการหายใจ โรคภูมิแพ้รุนแรง โรคผิวหนัง มะเร็ง ปัญหาสายตา และความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันอีกด้วย
วิธีการใช้ยาเพรดนิโซโลน
รับประทานยาเพรดนิโซโลนพร้อมอาหาร หรือนมเพื่อป้องกันอาการปวดท้อง รับประทานในปริมาณตามที่แพทย์กำหนด และดื่มน้ำตามในปริมาณมาก
ใช้ยาเพรดนิโซโลนตามที่แพทย์กำหนด รับประทานยาเพรดนิโซโลนให้ตรงตามเวลา โดยปริมาณและระยะเวลาในการรักษาขึ้นอยู่กับสภาวะทางร่างกาย และการตอบสนองของร่างกายต่อยาเพรดนิโซโลน
ห้ามหยุดใช้ยาเพรดนิโซโลนโดยไม่ปรึกษาแพทย์ เงื่อนไขบางอย่างอาจแย่ลงเมื่อหยุดยาเพรดนิโซโลนกะทันหัน นอกจากนี้อาจพบอาการต่างๆ เช่น อ่อนแรง น้ำหนักลด คลื่นไส้ ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ เหนื่อยล้า เวียนศีรษะ เป็นต้น โดยปกติแล้วแพทย์จะแนะนำให้ค่อยๆ ลดปริมาณยาเพรดนิโซโลนลง หรือวิธีการอื่นๆ ที่ไม่สร้างให้เกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงต่อผู้ใช้
ผลข้างเคียงในการใช้ยาเพรดนิโซโลน
ผลข้างเคียงที่สามารถเกิดเขึ้นได้ของยาเพรดนิโซโลนได้แก่
- คลื่นไส้
- อาเจียน
- เบื่ออาหาร
- วิงเวียนศีรษะ
- นอนไม่หลับ
- เหงื่อออกมากขึ้น
- เป็นสิว
หากมีผลข้างเคียงที่ไม่น่าจะเกิดขึ้นแต่ร้ายแรงเหล่านี้ เช่น ปวดกล้ามเนื้อ เป็นตะคริว หัวใจเต้นผิดปกติ อ่อนแรง มือ/ข้อเท้า/เท้าบวม น้ำหนักเพิ่มขึ้นผิดปกติ สัญญาณของการติดเชื้อ (เช่น มีไข้ เจ็บคอเรื้อรัง) ปัญหาเกี่ยวกับการมองเห็น (เช่น ตาพร่ามัว) อาการของเลือดออกในระบบทางเดินอาหาร (เช่น ปวดท้อง อุจจาระดำอาเจียน) การเปลี่ยนแปลงทางจิตใจและอารมณ์ (เช่น ซึมเศร้า อารมณ์แปรปรวน กระสับกระส่าย) แผลหายช้า ปวดกระดูก ประจำเดือนมาไม่ปกติ บวม ฟกช้ำง่าย เลือดออกง่าย และอาการอื่นๆที่ผิดปกติ โปรดไปพบแพทย์
อาการแพ้ยาบางประการที่พบได้ยาก เช่น ผื่น คัน บวมตามใบหน้า ลำคอ หรือลิ้น อาการวิงเวียนศีรษะ และหายใจลำบาก เป็นต้น ควรเข้ารับการรักษาอย่างฉุกเฉิน
นี่เป็นเพียงผลข้างเคียงบางประการเท่านั้น อาจจะไม่ครอบคลุม ดังนั้นหากมีอาการผิดปกติอื่นๆ จากการใช้ยาเพรดนิโซโลนควรรีบไปพบแพทย์เช่นกัน
ข้อควรระวังในการใช้ยาเพรดนิโซโลน
ก่อนรับประทานยาเพรดนิโซโลน โปรดแจ้งแพทย์ หรือเภสัชกรให้ทราบถึงอาการแพ้ยาเพรดนิโซโลน หรือยาอื่นๆ และประวัติการรักษาต่างๆ โดยเฉพาะหากคุณเคยมีประวัติดังนี้ การติดเชื้อในปัจจุบัน/ในอดีต (เช่น การติดเชื้อรา วัณโรค เริม) ปัญหาหัวใจ (เช่น หัวใจล้มเหลว หัวใจวายเมื่อเร็วๆ นี้) ความดันโลหิตสูง ไทรอยด์ ปัญหา โรคไต โรคตับ ปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร โรคกระดูกพรุน ความผิดปกติทางจิตใจและอารมณ์ โรคตา (เช่น ต้อกระจก ต้อหิน) โรคเบาหวาน ความไม่สมดุลของแร่ธาตุ (เช่น โพแทสเซียม/แคลเซียมในเลือดในระดับต่ำ) อาการชัก ลิ่มเลือด และปัญหาเกี่ยวกับเลือดออก
การใช้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์เป็นเวลานานอาจทำให้ร่างกายตอบสนองต่อความเครียดทางร่างกายได้ยากขึ้น ดังนั้นก่อนทำการผ่าตัดหรือการรักษาฉุกเฉิน หรือหากคุณเจ็บป่วยและจะต้องเข้ารับการรักษาโปรดแจ้งแพทย์ให้ทราบว่ากำลังใช้ยาเพรดนิโซโลนอยู่
ยาเพรดนิโซโลนมีแนวโน้มที่จะทำติดเชื้อได้ง่ายขึ้น หรืออาจทำให้การติดเชื้อในปัจจุบันแย่ลง ดังนั้นควรล้างมือให้สะอาดเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อ หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้ที่ติดเชื้อที่อาจแพร่กระจายไปยังผู้อื่น (เช่น อีสุกอีใส โรคหัด ไข้หวัดใหญ่) ปรึกษาแพทย์หากคุณเคยติดเชื้อหรือต้องการทราบรายละเอียดเพิ่มเติม
ยาเพรดนิโซโลนเมื่อรับประทานแล้วอาจจะทำให้มีอาการง่วงซึม มีเลือดออกในกระเพาะอาหาร กระทบต่อการเจริญเติบโตในเด็ก และรวมทั้งหากเป็นสตรีมีครรภ์ หรือให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์โดยละเอียดหากต้องใช้ยาเพรดนิโซโลน เนื่องจากมีความเป็นไปได้ที่จะกระทบต่อฮอร์โมนของทารก
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก