อาการขี้ลืม หรือภาวะสมองเสื่อม (Dementia) ยังไม่มีวิธีป้องกันหรือรักษาให้หายขาดได้ แต่สิ่งที่คุณเลือกทำในวัยกลางคนสามารถช่วยให้สมองของคุณแข็งแรง เมื่ออายุมากขึ้น การวิจัยแสดงให้เห็นว่าผู้ที่มีพฤติกรรมใช้ชีวิตแบบ “สมองดี” มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคสมองเสื่อมลดลงเมื่อเข้าสู่วัยชรา
การใช้ชีวิตอย่างมีสุขภาพดี สมองเป็นสิ่งสำคัญโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อคุณเข้าสู่วัยกลางคน เนื่องจากเป็นช่วงที่สมองเริ่มมีการเปลี่ยนแปลง วิถีชีวิตที่ดีต่อสุขภาพของสมองตามคำแนะนำสถาบัน Dementia Australia บอกว่า การดูแลสมอง ร่างกาย และหัวใจของคุณ สามารถลดความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อม
การเปลี่ยนแปลงในสมองที่ทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อม อาจจะค่อยๆ เริ่มต้น และพัฒนาภายในเวลาสิบปี ซึ่งหมายความว่า การดูแลสมองตลอดชีวิตเป็นสิ่งสำคัญ ไม่เคยสายเกินไป – หรือเร็วเกินไป – ที่จะใช้ชีวิตที่มีสุขภาพสมองที่ดี เนื่องจากเราสามารถดูแล และฟื้นฟูร่างกายได้ในทุกช่วงวัย
ปัจจัยเสี่ยงบางประการที่สามารถพัฒนาภาวะสมองเสื่อม เช่น การมีอายุมากขึ้น และยีนที่สืบทอดมาของคุณ ไม่สามารถควบคุมได้ ดังนั้นสิ่งสำคัญคือ สิ่งที่สามารถควบคุมได้ นั่นก็คือพฤติกรรมนั่นเอง
การทำความเข้าใจปัจจัยเสี่ยงในการพัฒนาภาวะสมองเสื่อมสามารถช่วยให้คุณตัดสินใจเกี่ยวกับการรับมือ และลดความเสี่ยงของการมีภาวะสมองเสื่อม
ความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อมที่ควบคุมไม่ได้ได้แก่
ความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อมที่ควบคุมได้ ได้แก่
ปัจจัยเสี่ยงทางร่างกายได้แก่
ปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวกับหัวใจ
พฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ดีสามารถลดความเสี่ยงของการพัฒนาภาวะสมองเสื่อมได้
การทำกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการคิด และการเรียนรู้ สามารถปรับปรุงสุขภาพสมอง และช่วยป้องกันภาวะสมองเสื่อมได้มีงานวิจัยที่พบว่า การทำกิจกรรมลับสมองมีประโยชน์กับสมองมากขึ้น โดยกิจกรรมทางจิตที่ซับซ้อน และท้าทายมากขึ้นทำให้ความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อมลดลง
การมีปฏิสัมพันธ์อย่างสม่ำเสมอ และสนุกสนานกับเพื่อน ครอบครัว และคนอื่นๆ อาจช่วยลดความเสี่ยงที่จะเป็นโรคสมองเสื่อมได้ ยกตัวอย่างเช่น
การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณที่มากเกินไป สามารถทำลายสมอง และเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะสมองเสื่อมได้ การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไปในระยะยาวทำให้สมองถูกทำลาย และเข้าสู่ภาวะสมองเสื่อมในที่สุด
การวิจัยพบว่า อาหารที่ดีต่อร่างกาย หัวใจ และสมอง สามารถลดความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อมได้ โดยโภชนาการที่แนะนำได้แก่
ผู้ที่กระตือรือร้น และกระฉับกระเฉง จะมีความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ และหลอดเลือดลดลง โดยเงื่อนไขเหล่านี้สัมพันธ์กับความเสี่ยงลดลงของสภาวะสมองเสื่อม
มีงานวิจัยที่พบว่า การออกกำลังกาย แม้ว่าจะเล็กน้อย ก็ดีต่อสุขภาพสมอ งและป้องกันภาวะสมองเสื่อมได้ โดยควรเพิ่มการออกกำลังกายเป็นหนึ่งในกิจวัตรประจำวัน
มีงานวิจัยที่พบว่า ผู้ที่มีความดันโลหิตสูง โคเลสเตอรอลสูง เบาหวาน หรือเป็นโรคอ้วน มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคสมองเสื่อมมากขึ้น การไม่รักษาสภาพเหล่านี้อาจนำไปสู่ความเสียหายของหลอดเลือดในสมอง ซึ่งจะทำลายเซลล์สมองและทำให้การทำงานของการคิดบกพร่อง
แม้ว่าจะไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนว่า การรักษาหัวใจให้แข็งแรงจะป้องกันภาวะสมองเสื่อมได้ แต่นี่ก็เป็นโอกาสดีที่สุดในการหลีกเลี่ยง หรือชะลอภาวะสมองเสื่อม
การได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะ โดยเฉพาะการบาดเจ็บรุนแรง (การบาดเจ็บที่ทำให้หมดสติเป็นเวลานาน) เป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดภาวะสมองเสื่อมได้ ควรหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บที่ศีรษะ ด้วยการใช้ชีวิตในการปลอดภัย เช่น การข้ามถนนด้วยความระมัดระวัง การคาดเข็มขัดนิรภัยในรถยนต์ และใช้อุปกรณ์ป้องกันศีรษะ เมื่อขี่จักรยานหรือทำกิจกรรมที่มีความเสี่ยงสูง เป็นต้น
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก