ภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย (Rhabdomyolysis) คือ การที่กล้ามเนื้อลายตาย และปล่อยสารต่าง ๆ เข้าไปในเลือด ทำให้เกิดภาวะไตวาย
ภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย ปกติแล้วเกิดขึ้นจากเหตุการที่เฉพาะเจาะจง ส่วนมากแล้วคือ การบาดเจ็บ การออกกำลังกายหนักเกินไป การติดเชื้อ การใช้สารเสพติด หรือการใช้ยาบางชนิด
เมื่อกล้ามเนื้อลายถูกทำลายหรือตาย ส่วนประกอบของมันจะถูกทำให้แตกออก และถูกปล่อยเข้าไปยังระบบเลือดเพื่อที่จะถูกกรองและถูกขับออกจากร่างกาย
ส่วนประกอบเหล่านี้สามารถทำให้เกิดความเสียหายของไตได้ และที่พบมากที่สุดคือ โปรตีนไมโยโกลบิน
โปรตีนไมโยดกลบินสามารถไปอุดกั้นระบบท่อในไตได้ และหากการอุดกั้นนั้นรุนแรงมากพอ ก็จะเกิดความเสียหายต่อไตและทำให้เกิดภาวะไตวย เอนไซม์ที่เป็นส่วนประกอบของเซลล์ โดยเฉาะ Creatine Kinase (CK) นั้นก็ทำให้ไตทำงานหนักขึ้นด้วยเช่นกัน
กล้ามเนื้อที่ถูกทำลายยังกักของเหลวของร่างกายไว้ด้วย ซึ่งทำให้ร่างกายขาดน้ำ และทำให้ปริมาณของเลือดที่ไหลไปที่ตับลดลง ด้วยเหตุนี้ จึงทำให้ไตเกิดความเสียหาย
อาการแทรกซ้อนของภาวะกล้ามเนื้อลายสลายนั้นขึ้นอยู่กับความรุนแรงและปัจจัยต่าง ๆ ในเคสที่เป็นเล็กน้อยอาจไม่แสดงอาการใดเลย และอาจตรวจเจอได้โดยการตรวจเลือดเท่านั้น บ่อยครั้งในเคสที่รุนแรงจะทำให้เกิดอาการปวดกล้ามเนื้ออย่างรุนแรง อย่างไรก็ตาม มันเป็นอันตรายถึงชีวิต
ในกรณีผู้ป่วยภาวะกล้ามเนื้อลายสลายส่วนมากเป็นส่วนนึงของการสลายของกล้ามเนื้อลายอันเนื่องมาจากการบาดเจ็บ แต่ปกติแล้ว อะไรก็ตามที่ทำให้เกิดการบาดเจ็บของกล้ามเนื้่อ ภาวะขาดน้ำ หรือการบาดเจ็บที่ไตทำให้โอกาสในการเกิดโรคนี้สูงขึ้น
ในหลายกรณีที่ไม่ได้เกิดขึ้นจากอาการบาดเจ็บโดยตรงนั้นเป็นผลมาจากปัจจัยที่แตกต่างกันหลายอย่าง
นักวิจัยยังทำการเสาะหาว่าปัจจัยใดที่อาจทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อลายสลายได้ ดังนี้:
มีสาเหตุและปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย ดังนี้:
สาเหตุที่เป็นไปได้อื่น ๆ คือ การสัมผัสกับสารพิษต่าง ๆ เช่น การดื่มแอลกอฮอล์หรือการใช้ยาเสพติดเป็นเวลานาน รวมไปถึงการสัมผัสกับพิษในสิ่งแวดล้อม เช่น พิษของสัตว์เลื้อยคลานหรือแมลง รา และ คาร์บอนมอนอกไซด์
ยาบางชนิดก็สามารถทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อลายสลายได้เช่นกัน เช่น ภาวะนี้เกิดขึ้นกับผู้ป่วยประมาณ์ 0.3 ถึง 13.5 เคส จาก 1 ล้านเคสที่ใช้ยาลดไมมันกลุ่ม statin ยาอื่น ๆ เช่น ยาต้านอาการทางจิต และยาที่ใช้สำหรับจัดการกับโรคทางกล้ามเนื้อ เช่น กลุ่มโรคพาร์กินสัน
แม้ว่าอาการจะไม่แสดงออกมาในเคสที่ไม่รุนแรง ผู้ที่มีภาวะกล้ามเนื้อลายสลายมักมีอาการที่เหมือนกัน อาการส่วนมากจะเกิดขึ้นภายในไม่กี่ชั่วโมงหรือไม่กี่วันหลังจากเกิดภาวะนี้
อาการเบื้องต้นมีดังนี้:
ควรพบแพทย์เมื่อมีอาการ หากไม่รักษาอาจทำให้อาการรุนแรงขึ้นและเป็นอันตรายถึงชีวิตจากภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ เช่น ไตวาย
การรักษานั้นขึ้นอยู่กับความรุนแรงของเคส อาการ และภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นที่อาจเพิ่มความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดความเสียหายต่อไต ในเคสที่รุนแรง ไตที่เสียหายไปแล้วอาจไม่สามารถรักษาให้กลับมาเป็นเหมือนเดิมได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที
การรักษาอย่างนึงคือการฉีดของเหลวเข้าไปในเส้นเลือด น้ำปริมาณมาก ๆ อยู่ในเส้นเลือดได้นานเพื่อที่จะทำให้ร่างกายมีน้ำอีกครั้งและสามารถขับไมโยโกลบินได้
การรักษาอื่นสำหรับเคสที่รุนแรงมีดังนี้:
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก