อาการกล้ามเนื้ออักเสบสามารถเกิดขึ้นทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ ในหลายกรณีอาการเจ็บหรือปวดเมื่อยไม่ได้ทำให้เกิดความน่ากังวล และสามารถรักษาด้วยยาแก้ปวดกล้ามเนื้อได้ อย่างไรก็ตามบางกรณีอาการปวดกล้ามเนื้ออาจเป็นอาการที่เกิดขึ้นจากโรคบางอย่าง
อาการปวดกล้ามเนื้อภาษาอังกฤษเรียกว่า Muscle Pain หมายถึงอาการเจ็บปวดที่บริเวณใดก็ตามของร่างกาย โดยขึ้นอยู่กับสาเหตุ ซึ่งอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อมีระดับควรเจ็บปวดตั้งแต่ปานกลางไปจนถึงรุนเเรง
สาเหตุทั่วไปที่ทำให้เกิดอาการปวดกล้ามเนื้อได้แก่
- การออกกำลังกายมากเกินไป
- อาการบาดเจ็บที่บริเวณต่างๆของร่างกาย
- การติดเชื้อจากไวรัส
สาเหตุของอาการปวดกล้ามเนื้อคืออะไร
สาเหตุส่วนใหญ่ที่ทำให้เกิดอาการปวดกล้ามเนื้อได้แก่
ความเครียด
ความเครียดทำให้เกิดอาการปวดกล้ามเนื้อรวมถึงอาการปวดศีรษะและตัวสั่น
ความเครียดทำให้ร่างกายต้องต่อสู้กับโรคต่างๆอย่างหนัก ดังนั้นผู้ที่ไม่สบายหรือรู้สึกเครียดมักมีอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อเนื่องจากร่างกายพยายามต่อสู้กับการอักเสบติดเชื้อ
อาการของความเครียดได้แก่
- หัวใจเต้นผิดปกติหรืออัตราการเต้นของหัวใจเร็วขึ้น
- ความดันเลือดสูง
- ปวดหัว
- ตัวสั่น
- เจ็บหน้าอก
- รู้สึกหายใจไม่ออกหรือหายใจถี่
ผู้ที่พยายามต่อสู้กับความเครียด ควรพยายามหาวิธีผ่อนคลายความเครียดให้กับตัวเองและหลีกเลี่ยงสถานะการณ์ที่ทำให้เกิดความเครียด
ภาวะขาดสารอาหาร
คนที่มีอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้ออาจเป็นเพราะการทานอาหารที่ไม่ได้รับสารอาหารครบถ้วนหรือเหมาะสม
วิตามิน D มีบทบาทสำคัญทำให้กล้ามเนื้อทำงานได้ตามปกติ เนื่องจากวิตามิน D ช่วยทำให้กล้ามเนื้อสามารถดูดซึมแคลเซียมได้ ดังนั้นเมื่อร่างกายขาดแคลนแคลเซียมแล้วจึงส่งผลทำให้เกิดภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำ
ภาวะขาดแคลเซียมในเลือดหรือภาษาอังกฤษเรียกว่า Hypocalcemia หมายถึงภาวะที่มีแคลเซียมในเลือดต่ำซึ่งส่งผลต่อกระดูกและอวัยวะต่างๆรวมถึงกล้ามเนื้อด้วยเช่นกัน
ภาวะขาดน้ำ
ผู้ที่มีภาวะขาดน้ำอาจเคยมีอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อได้เช่นกัน
การดื่มน้ำที่เพียงพอเป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้ร่างกายสามารถทำงานได้ตามปกติ เนื่องจากคนเราสามารถหมดสติได้ ถ้าหากไม่ได้ดื่มน้ำอย่างเพียงพอ ภาวะขาดน้ำเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ร่างกายทำงานผิดปกติเช่นหายใจลำบาก และอาหารไม่ย่อย
ดังนั้นเราจึงจำเป็นต้องใส่ใจในการดื่มน้ำให้เพียงพอ โดยปกติแนะนำให้ดื่มน้ำอย่างน้อย 6-8 แก้วต่อวัน ถ้าหากอากาศร้อนหรือหลังจากออกกำลังกายที่ทำให้มีเหงื่อออกมาก ควรดื่มน้ำมากกว่าปกติ
กล้ามเนื้อเคล็ดและตึง
อาการกล้ามเนื้อตึงหรือเคล็ดขัดยอกรวมถึงอาการบาดเจ็บอื่นๆทำให้เกิดอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อได้
ซึ่งคนเรามักมีความรู้สึกเจ็บปวดกล้ามเนื้อหรือมีอาการกล้ามเนื้อเคล็ดที่ส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย นอกจากนี้การยืดกล้ามเนื้อมากเกินไปยังสามารถทำให้เกิดอาการเจ็บปกล้ามเนื้อได้เช่นกัน
บางครั้งอาการกล้ามเนื้อเคล็ดขัดยอกหรือกล้ามเนื้อตึงไม่จำเป็นต้องทำการรักษา โดยผู้ที่มีอาการดังกล่าวสามารถพักผ่อนและทานยาคลายกล้ามเนื้อที่สามารถหายซื้อได้เองจากร้านขายยาหรือใช้แผ่นประคบร้อนวางบนบริเวณที่เกิดอาการปวดกล้ามเนื้อเพื่อบรรเทาอาการกล้ามเนื้อตึงได้
อย่างไรก็ตามสำหรับการบาดเจ็บที่ทำให้เจ็บกล้ามเนื้อหรือไม่สามารถขยับกล้ามเนื้อได้ตามปกติและไม่มีอาการดีขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป ผู้ที่มีอาการดังกล่าวควรไปพบเเพทย์เพื่อเข้ารับการรักษา
ขาดการนอนหลับพักผ่อน
การขาดการนอนหลับที่เพียงพอส่งผลกระทบต่อระบบการทำงานของร่างกายได้
การนอนหลับทำให้ร่างกายได้พักผ่อนและเป็นการฟื้นฟูการทำงานให้กับร่างกาย ผู้ที่มีอาการปวดกล้ามเนื้อ อาจมีสาเหตุเกิดจากการนอนหลับไม่เพียงพอ
นอกจากนี้การขาดการนอนหลับที่มีประสิทธิภาพยังทำให้รู้สึกขี้เกียจและเชื่องช้า ส่งผลทำให้ความสามารถในการทำงานและการใช้ความคิดมีประสิทธิภาพลดลง
การออกกำลังกายมากเกินไป
การออกกำลังกายมากเกินไปส่งผลทำให้เกิดอาการกล้ามเนื้อปวดและตึงได้
ปัจจัยดังต่อไปนี้สามารถทำให้เกิดอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อและกล้ามเนื้อตึงได้เมื่อออกกำลังกาย
- การออกกำลังกายแบบผิดปกติ
- การพยายามออกกำลังกายแบบใหม่
- การออกกำลังกายที่ใช้แรงมากเป็นเวลานาน
- การอบอุ่นร่างกายหรือการยืดกล้ามเนื้อที่ไม่เหมาะสม
การติดเชื้อและโรคทางพันธุกรรม
โรคต่างๆเป็นสาเหตุทำให้เกิดอาการปวดกล้ามเนื้อได้ ซึ่งโรคส่วนใหญ่ที่ทำให้เจ็บปวดกล้ามเนื้อได้แก่
- ภาวะโลหิตจาง
- ข้ออักเสบ
- โรคกล้ามเนื้ออ่อนเเรงเรื้อรัง
- โรคปวดขาหรือแขนเมื่อออกแรง
- โรคกล้ามเนื้อและผิวหนังอักเสบ
- โรคไข้หวัด
- โรคปวดตามกล้ามเนื้อและอ่อนเพลีย
- โรคภูมิแพ้ลูปัส
- โรคลายม์
- โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (MS)
- โรคปอดบวม
- โรคโมโนนิวคลีโอซิสหรือมักเรียกว่าโรโมโน
ลักษณะของอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อ
ไข้หวัดและอาการวิงเวียนศีรษะเป็นสาเหตุของอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อได้
ผู้ที่มีอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อบางคนอาจมีอาการปวดตึงกล้ามเนื้อรวมกับอาการดังต่อไปนี้
- มีอาการกล้ามเนื้อตึงและกล้ามเนื้ออ่อนล้า
- มีไข้
- มีผื่น
- มีบาดแผล
- วิงเวียนศีรษะ
- หายใจลำบาก
- มีสัญญาณเบื้องต้นของการติดเชื้อเช่นผิวหนังบวมแดง
สำหรับอาการดังกล่าวอย่างเช่นมีไข้สูงหรือหายใจลำบากจำเป็นต้องได้รับการรักษาโดยทีมแพทย์
ถ้าหากอาการปวดกล้ามเนื้อ ทำให้มีอาการเคล็ดขัดยอกหรือมีแรงตึงเครียดเกิดขึ้น โดยปกติผู้ป่วยมักรู้สึกระคายเคืองที่บริเวณนั้นๆ
แต่ถ้าหากเมื่อเกิดอาการปวดกล้ามเนื้อทั้งตัว มีความเป็นไปได้ว่าอาจเกิดจากการติดเชื้อและการใช้ยาบางประเภทรวมถึงโรคบางชนิด
วิธีรักษาอาการปวดกล้ามเนื้อที่บ้าน
โดยปกติเราสามารถรักษาอาการปวดกล้ามเนื้อได้เองที่บ้าน ซึ่งเป็นอาการเจ็บกล้ามเนื้อทั่วไปที่เกิดจากการบาดเจ็บหลังจากออกกำลังกายหรือการใช้กล้ามเนื้อมัดเดิมซ้ำๆมากเกินไป
สำหรับวิธีการรักษาอาการปวดกล้ามเนื้อเองที่บ้านได้แก่วิธี R.I.C.E ซึ่งประกอบวิธีดังต่อไปนี้
- พัก (Rest) : หมายถึงการพักหรือหยุดใช้กล้ามเนื้อบริเวณที่เกิดอาการเจ็บปวดหรือบาดเจ็บ
- น้ำแข็ง (Ice) : สามารถใช้น้ำแข็งหรือถุงน้ำแข็งประคบเพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อรวมถึงอาการบวม โดยสามารถใช้น้ำแข็งประคบบริเวณปวดกล้ามเนื้อเป็นเวลา 15-20 นาที สามครั้งต่อวัน
- การประคบ (Compress) : ใช้ถุงประคบบริเวณที่มีอาการปวดกล้ามเนื้อเพื่อลดอาการบวม
- ยกขึ้นสูง (Elevation) : ถ้าเป็นไปได้ควรยกเท้าหรือบริเวณที่เกิดการอักเสบให้อยู่ในระดับที่สูงกว่าส่วนอื่นๆของร่างกาย
วิธีการรักษาตนเองที่บ้านอื่นๆ ได้แก่
- การทานยาคลายกล้ามเนื้อ
- การยืดกล้ามเนื้อที่เกิดอาการบาดเจ็บอย่างระมัดระวัง
- การทำกิจกรรมหรือฝึกฝนร่างกายที่ช่วยทำให้ร่างกายผ่อนคลายและลดความเครียดเช่นการทำโยคะและการนั่งสมาธิ
บทสรุป
เราสามารถป้องกันอาการปวดกล้ามเนื้อที่เกิดจากแรงตึงเครียดในกล้ามเนื้อและการออกกำลังกายมากเกินไปด้วยวิธีดังต่อไปนี้
- ควรยืดกล้ามเนื้อก่อนออกกำลังกาย
- ออกกำลังกายเป็นประจำเพื่อทำให้ร่างกายแข็งเเรง
- ควรอบอุ่นร่างกายก่อนออกกำลังกายและยืดคลายกล้ามเนื้อหลังจากออกกำลังกาย
- ควรลุกยืนและยืดกล้ามเนื้อ หากนั่งเป็นเวลานาน
บางครั้งสาเหตุส่วนมากที่ทำให้เกิดอาการปวดกล้ามเนื้อเกิดจากเนื้องอก ดังนั้นหากผู้ใดมีอาการปวดกล้ามเนื้อเรื้อรังควรไปพบเเพทย์เพื่อทำการรักษาทันที
นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา
- https://medlineplus.gov/ency/article/003178.htm
- https://www.healthline.com/health/muscle-aches
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/322869
- https://www.mayoclinic.org/symptoms/muscle-pain/basics/causes/sym-20050866
ผู้เชี่ยวชาญอิสระด้านสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญในด้านสมุนไพรไทยเป็นพิเศษ โดยปัจจุบันเป็นผู้เขียนหลักของ Club of Thai Health มีงานอดิเรก คือการปลูกสมุนไพรไทย และเพาะพันธุ์พืชหายาก